سروش / رادیو کوچه
امروز مصادف با سالروز درگذشت حسن پیرنیا سیاستمدار، تاریخدان و حقوقدان اهل ایران و نخستوزیر ایران در دوران حکومت احمد شاه است.حسن پیرنیا، در دورههای دوم تا ششم، نماینده مردم تهران در مجلس شورای ملی بود. او همچنین چهار بار نخستوزیر و بیست و چهار بار به مقام وزارت رسید.
میرزا حسن خان، پسر بزرگ میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله نائینی، که بعدها نام خانوادگی پیرنیا را برای خود انتخاب کرد، در سال ۱۲۵۱شمسی در تبریز به دنیا آمد.
پس از انجام تحصیلات مقدماتی در ایران برای ادامه‌ی تحصیل عازم مسکو شد. او ابتدا در مدرسه‌ی متوسطه نظامی مسکو به فراگیری علوم مختلف پرداخت و با احراز رتبه اول، دوره این مدرسه را به پایان رساند. آن‌گاه دردانشکده حقوق دانشگاه مسکو به تحصیل در رشته حقوق پرداخت و دورههای تکمیلی را با احراز رتبه اول تمام کرد.
پیرنیا، زمانی که پدرش وزیر امور خارجه شد، به ایران بازگشت و در سفر اول مظفرالدین شاه به اروپا، به عنوان مترجم و منشی امین‌السلطان ، جزو همراهان شاه بود.
پس از بازگشت به ایران او در وزارت خارجه مشغول به کار شد. وی با بینشی دقیق به نیازهای علمی سیاست‌مردان وقت پی برد و پس از تلاش بسیار، سرانجام در هفدهم شعبان سال ۱۳۱۷ موفق به تاسیس مدرسه عالی علوم سیاسی در تهران شد.
حسن پیرنیا در کنار مدیریت این مدرسه به تدریس دروسی در رشته حقوق و سیاسی پرداخت. بعدها با این که به دلیل مشغله‌های مملکتی ناچار از کناره‌گیری رسمی از مدرسه علوم سیاسی شد، اما همواره به امور تحصیلی و رفاهی‌دانشجویان این مدرسه توجه و علاقه داشت و فارغ التحصیلان آن را فرزندان خود به شمار می‌آورد.
وی پس از کناره‌گیری از مدرسه عالی علوم سیاسی، در پست‌های مختلف مملکتی نظیر: «مامور کنسول وزارتخانه در مسکو»، «وزیر امور خارجه» و«وزیر عدلیه» مشغول به خدمت شد وخدمات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی وعلمی فراوان و ارزنده‌ای انجام داد. او در زمان وزارت خود در عدلیه، با الهام از سیستم قانونی فرانسه، دست به اصلاحاتی در سیستم قانونی ایران زد و قوانین: «اصول محاکمات حقوقی»،«اصول محاکمات جزایی»، «قانون مجازات عمومی» و «ثبت اسناد اختیاری» را وضع کرد. . او همچنین امتحان از قضات و وکلا را شرط احراز شغل قضاوت و وکالت قرار داد.
پیرنیا، همواره به علم و آموزش مداوم اهمیت میداد. او به زبانهای فرانسه، انگلیسی، عربی و روسی مسلط و با زبان یونانی قدیم آشنا بود و در ۵۸ سالگی به منظور استفاده از متون ادبی آلمانی، به خودآموزی این زبان روی آورد. وی دراواخر عمر و برای گذراندن دوران بازنشستگی، به تحقیق و تالیف کتاب‌های تاریخی پرداخت.
پیرنیا در ده سال آخر عمرش اغلب به کارهای فرهنگی و علمی اشتغال داشت و آثار با ارزشی همچون مجموعه سه جلدی تاریخ ایران باستان و داستان‌های ایران قدیم و حقوق بین الملل را نوشت.
سرانجام حسن پیرنیا، در پنجشنبه بیست و یکم (به قولی بیست و نهم) آبان ماه ۱۳۱۴ (ش) بر اثر سکته قلبی، درمنزل شخصی خود واقع در خیابان منوچهری تهران در سن ۶۳ سالگی دیده از جهان فرو بست.
منزل مسکونی حسن پیرنیا در خیابان منوچهری تهران (بین خیابان لاله‌زار و میدان فردوسی) قرار دارد و امروزه به نام عمارت مشیرالدوله یا عمارت پیرنیا شناخته می‌شود و در سازمان میراث فرهنگی به عنوان اثر ملی ثبت شدهاست.
منبع
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
