با کشف یک خوشه کهکشانی در ٢/١٠ میلیارد سال نوری از زمین، رکورد دورترین خوشه کهکشانی که پیش از این در اختیار خوشهای در فاصله حدود یک میلیارد سال نوری از زمین بود شکسته شد.
به گزارش ایسنا، این جرم که دورترین خوشه کهکشانی کشف شده تاکنون است، با ترکیب دادههای رصدخانه پرتو ایکس چاندرای ناسا و تلسکوپهای نوری و فروسرخ شناسایی شده است.
این خوشه متعلق به زمانی است که عالم فقط یک چهارم عمر فعلی خود را داشته است.
خوشههای کهکشانی بزرگترین اجرام موجود درعالماند که اجزایشان به سبب نیروی گرانش کنار هم جمعاند.
کشف چنین ساختار عظیمی در آن دوران آغازین عالم میتواند اطلاعات مهمی را درباره چگونگی تحول کیهان در این مرحله بحرانی در اختیارمان قرار دهد.
خوشهی کهکشانی ٠۴١JKCS زمانی شناسایی شد که دانشمندان به این باور رسیدند که خوشههای کهکشانی را میتوان براساس مدت زمان سپریشده از تشکیل آنها، در آغاز عالم یافت؛ بنابراین، با بررسی ویژگیهای این خوشهی کهکشانی – مانند ترکیبات، جرم و دما – میتوان اطلاعاتی از چگونگی شکلگیری عالم به دست آورد.
در اغلب موارد، خوشههای کهکشانی دوردست را نخست با رصدهای مرئی و فروسرخ شناسایی میکنند که آشکارساز ستارههای پیر و سرخ حاکم در کهکشانهای سازنده خوشههاست.
خوشه کهکشانی ٠۴١JKCS در حقیقت در سال ٢٠٠۶ (١٣٨۵) در نتیجه مطالعاتی کشف شد که با تلسکوپ فروسرخ بریتانیا (UKIRT) صورت گرفت. سپس، فاصله این خوشه را به کمک رصدهای مرئی و فروسرخ تلسکوپUKIRT، تلسکوپ کانادا – فرانسه – هاوایی و تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا مشخص کردند.
رصدهای فروسرخ اهمیت بیشتری دارند، چراکه نور مرئی کهکشانها به سبب انبساط عالم در فواصل بسیار زیاد به طول موجهای فروسرخ انتقال مییابد.
دادههای چاندرا آخرین مدرک بود که ٠۴١JKCS واقعاً یک خوشه کهکشانی به معنای حقیقی کلمه است.
تابش پرتو ایکس انبساط یافتهای که چاندرا دید، نشاندهنده این است که در بین این کهکشانها گازهای داغی وجود دارد که این مساله را میتوان از خوشههای کهکشانی انتظار داشت تا از خوشههایی که در حال شکلگیریاند.
همچنین، بدون مشاهدات پرتو ایکس این احتمال باقی میماند که این جرم ترکیبی از گروههای مختلف کهکشانی است که در امتداد مسیر دید ما قرار گرفته یا اینکه رشتهای بلند از کهکشانها و گاز است که از روبهرو دیده میشود. جرم و دمای این گاز داغ که از رصدهای چاندرا به دست آمد، تمام این احتمالات را منتفی کرد.
به نوشته نجوم، گستردگی و شکل این تابش ایکس همراه با نبود منبع رادیویی مرکزی، این احتمال را مورد تردید قرار میدهد که گسیل پرتو ایکس به سبب پراکنده شدن تابش زمینه ریزموج کیهانی به وسیله ذرات گسیلکننده امواج رادیویی ایجاد شده باشد.
هنوز ممکن نیست که با شناسایی تنها یک خوشهی کهکشانی در فاصلهی بسیار دوردست بتوان مدلهای کیهانشناختی را بررسی کرد، اما تحقیقات جهت شناسایی دیگر خوشههای کهکشانی در فواصل بسیار دور همچنان ادامه دارد
به گفته بِن موگان، از دانشگاه بریستول در بریتانیا، «این کشفی هیجانانگیزاست چراکه شبیه این است که فسیلی از دایناسور تیرانوزروس رکس بیابیم که بسیار قدیمیتر از دیگر نمونههای شناسایی شده باشد. یک فسیل ممکن است درست با شناخت ما از دایناسورها منطبق باشد اما اگر تعداد بسیاری فسیل شناسایی کنیم میبایست به بررسی مجدد چگونگی تکامل دایناسورها بپردازیم. همین مساله را میتوان به خوشههای کهکشانی و شناخت ما از کیهانشناسی نیز تعمیم داد.»
برخی از پرسشهای مطرحشده برای دانشمندان درباره این خوشه که امید است با مطالعه بیشتر به آن ها پاسخ داده شود، عبارتند از این که تراکم عناصر سازنده (مانند آهن) در چنین اجرام جوانی چیست؟ آیا نشانهای دال بر اینکه این خوشه هنوز در حال شکلگیری است، وجود داردو آیا دما و روشنایی پرتو ایکس چنین خوشه دوردستی مانند خوشههای نزدیکتر به جرم آن بستگی دارد یا نه؟
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»