سیمین/ رادیو کوچه
simin@koochehmail.com
روز دهم سپتامبر در تقویم جهانی روز «پیش‌گیری از خودکشی» نام گرفته. داشتم فکر می‌کردم که تا حالا راجع به این موضوع کار نکردم و خوبه که برنامه‌ای راجع به آن بسازم. موضوعی که خیلی کم بهش فکر بوده بودم. تو این فکرها بودم و بیرون زده بودم تا قدمی بزنم و فکری بکنم که به برگزاری یک آئین برخوردم؛ جشنواره چینی مون کیک یا فانوس(Moon cake festival , lantern festival). پیش از این گفته بودم که اگر در یک کشور چند فرهنگی زندگی کنید به خصوص با چینی‌ها هر روز شاهد یک آداب و آئین هستید.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
در این فستیوال که در نیمه هشتمین ماه تقویم قمری چینی برگزار می‌شود (تقویم چینی یک ماه عقب‌تر از تقویم عادی است)، به طور معمول مردم با فانوس های روشن در شب به بیرون از خانه می‌روند و فانوس‌ها را در آسمان یا در آب دریاچه یا رودی رها می‌کنند. در این روز نوعی شیرینی که به آن مون کیک گفته می‌شود نیز خورده می‌شود. کیک‌هایی کوچک و به شکل ماه و این روزها همه جا بساط فروختن مون کیک و آویختن فانوس‌های رنگی برپاست.
اما داستان این فستیوال به طور خلاصه به آن جا بر می گردد که همسر یکی از قهرمانان افسانه‌ای توسط نیرویی اهریمنی از بین می‌رود و او تصویر همسرش را در ماه می‌بیند جایی که هرگز نمی‌تواند به آن دست پیدا کند. از آن پس به یاد او و برای او در مقابل ماه میزی از خوردنی‌های شیرین و میوه‌های تازه که او دوست داشته، می‌چیند تا یاد او را گرامی بدارد و مردم هم از چنین کاری پیروی کرده و از آن زمان ستایش ماه در میان مردم رواج می‌یابد و در روزی که ماه با کامل‌ترین و زیباترین شکل خود ظاهر می‌شود با پخت شیرینی‌هایی به شکل ماه به او ادای احترام می‌کنند.
در واقع این فستیوال سراسر نور و شیرینی، آئینی است برای نشان دادن تمامی شور و علاقه برای زندگی بهتر. در طول این جشنواره اعضای خانواده و دوستان همگی بیرون می‌روند و در فصلی که هم آب و هوای مطلوبی دارد و هم میوه‌ها رسیده‌اند، خوراکی‌ها را بر روی میز در مقابل ماه می‌چینند و در حالی که در باره زندگی سخن می‌گویند به آسمان نگاه می‌کنند؛ ستایشی زیبا، نورانی و شیرین از زندگی.
با خود اندیشیدم این فانوس‌های روشن و کیک‌های شیرین چه آغاز زیبایی می‌توانند باشند برای موضوعی به این تلخی و نازیبایی. شاید این یک پیام یا یک نشانه است که همیشه در زندگی باید به دنبال حتا کورسویی از امید بود و از رخ‌دادی تلخ یادبودی شیرین ساخت …
روزی برای پیش‌گیری از خودکشی
از سال 2003 با توجه به آمار بالای خودکشی در جهان؛ هر سال در حدود یک میلیون نفر، سازمان جهانی بهداشت WHO، روز 10 سپتامبر را روز جهانی پیش‌گیری از خودکشی اعلام کرده است.
هدف از نام‌گذاری این روز، ارتقای سطح آگاهی مردم در سراسر جهان برای جلوگیری از خودکشی و ترویج تعهد در سراسر جهان برای پیش‌گیری از پدیده اجتماعی و روانی خودکشی است.
اما به راستی انسان‌ها برای چه خودکشی می‌کنند؟
ازدست دادن امید، روبرو شدن با مشکلات و ناتوانی در برخورد با آن‌ها، رسیدن به بن بست در زندگی یا بر خلاف این‌ها سرشار شدن از هر آن چه در این دنیا هست و رسیدن به پوچی زندگی و یا سر زدن به دیاری دیگر برای کشف تازه‌ها؟!
آیا تا حالا به خودکشی فکر کردید و یا چرا به آن فکر نکردید یا نمی‌کنید؟
پاسخ‌های متفاوتی هست. فردی معتقد است که هر کسی به آن فکر می‌کند و دیگری می‌گوید که هرگز به آن فکر نکرده چرا که راه‌های بهتری برای حل کردن مشکلاتش سراغ دارد.
یکی همیشه امیدوار است به زندگی و آینده‌ای که می‌تواند به خوبی سپری کند و بسازد و دیگری می‌گوید که این کار را گناه می‌داند و معتقد است تنها آدم‌هایی ناامید که چیزی برای از دست دادن ندارند و افرادی که به همه چیز در زندگی رسیده‌اند و دیگر چیزی ارضائشان نمی‌کند دست به این کار می‌زنند.
و به گفته بانوی چینی اگر کسی برای زندگی ارزش قایل باشد دست به خودکشی نمی‌زند. مشکلات را می‌توان حل کرد و با دیگران در میان گذاشت، به جای آن که به خودکشی فکر کرد و دیگری می‌گوید زمانی که مردم توانایی برابری با استرس‌ها و مشکلاتشان را ندارند یا زمانی که هیچ وابستگی ندارند و فکر می‌کنند دیگر انتخابی ندارند این راه را می‌یابند.
برایم جالب است که دوست چینی تباری هم اشاره می‌کند که آمار خودکشی در میان متخصصان بالاست چراکه خود را مسوول در قبال شکست ها و مشکلات کاری شان می دانند و باز اشاره دارد که این آمار در میان زنان مسلمان نیز افزایش یافته است. او تاکید می‌کند که باید حرف زدن بیهوده در این ارتباط متوقف شود چراکه اگر سخن‌گوی خوبی وجود نداشته باشد تاثیر تبلیغ‌ها منفی است و بهترین کار عمل کردن است؛ نشان دادن انتخاب‌های دیگر و فراهم آوردن زمینه کاهش استرس.
به گفته یک روان‌شناس اگر فردی خود را دوست داشته باشد و به خود عشق بورزد و این حس را به دیگران نیز انتقال دهد امکان روی‌آوردن به خودکشی کاهش می‌یابد و دوست دیگری تصمیم‌گیری عاقلانه و سنجیده و انتخاب درست در هر کاری انسان را از خطا بدور می‌دارد.
چند فرهنگی و خودکشی
اما چند سالی است که شعارهای انتخابی برای این روز به فرهنگ و تفاوت‌های فرهنگی اختصاص دارد و امسال نیز شعار این روز «جلوگیری از خودکشی در جوامع چند فرهنگی» انتخاب شده است.
جامعه‌های چند فرهنگی نیاز به حساسیت بیشتری در زمینه تلاش برای پیش‌گیری از خودکشی دارند
انتخاب شعار پیش‌گیری از خودکشی در جامعه‌های چندفرهنگی برای امسال از این روست تا آگاهی از این واقعیت که اکنون تمامی کشورهای جهان دچار چندفرهنگی هستند افزایش یابد. کشورها چه به دلیل دارابودن گروه‌های مهاجر، پناهندگان و پناه‌جویان چه داشتن انواع قوم‌ها و اقلیت‌های مختلف دینی با این پدیده روبرو هستند و سازمان بهداشت جهانی معتقد است که جامعه‌های چند فرهنگی نیاز به حساسیت بیشتری در زمینه تلاش برای پیش‌گیری از خودکشی دارند و این اشتباه است که فکر کنیم فرهنگ می‌تواند وسیله‌ای برای توضیح تفاوت‌ها باشد.
زمانی که نرخ خودکشی در این جوامع افزایش پیدا می‌کند ناچاریم که این تفاوت فرهنگی را جدی بگیریم و البته این تفاوت علت‌های دیگری را نیز در بر می‌گیرد هم‌چون بیکاری، فقر، ظلم و ستم، به حاشیه راندن، بدنام کردن و نژادپرستی.
نکته این جاست که هر چند فرهنگ تعامل فرد با محیط پیرامونش را تحت تاثیر قرارمی‌دهد اما باید توجه داشت که نباید اجازه داد تفاوت‌ها عواملی را که ممکن است سبب افزایش خودکشی شوند تحت الشعاع قرار دهند. ضمن آن که تفاوت‌های جنسیتی و نژادپرستی باید به شدت در این جوامع مورد توجه قرار بگیرند.
در مجموع باید گفت که پیش‌گیری از خودکشی یک تلاش همه جانبه را طلب می‌کند. تمامی مردم در تمامی گروه‌های جامعه اعم از متخصصین، آموزگاران، محققان، نیروهای پلیس، اهالی رسانه، مذهبی‌ها، رهبران اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، اطرافیان و دوستانی که متاثر از خودکشی بوده‌اند باید در این زمینه تلاش کنند.
در یک کلام پیش‌گیری از خودکشی وظیفه همه است و همه باید در آن شرکت کنند.
براساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت، خودکشی سیزدهمین عامل مرگ و میر در جهان است.
منبع
IASP
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
