سام شریف/ رادیو کوچه
درحالی که ایران در میان 10 کشور اول دنیا در زمینه وبلاگ نویسی قرار دارد و استفاده از شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک وتوییتر به صورت قارچی درحال افزایش است چندی پیش یکی از سایت‌های خبری به نقل ازیک وب سایت جهانی، رتبه جهانی ایران در زمینه سرعت اینترنت را 186 اعلام کرد. سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا ایران به دلیل ضعف تکنولوژی از ارایه خدمات مناسب عاجز است؟ یا درپی اعمال محدودیت‌های شدید بر مطبوعات و رسانه‌ها ؟
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
بنا به گزارشی که سازمان گزارش‌گران بدون مرز از وضعیت آزادی مطبوعات و رسانه‌ها در سال 2009 منتشر کرد از سقوط ایران به رتبه‌های پایین‌تر و نزدیک‌شدن به سه کشور انتهایی جدول رده‌بندی آزادی مطبوعات و رسانه‌ها یعنی ترکمنستان، کره شمالی و اریتره در دنیا خبر داد، کاربران ایرانی با تشکیل و عضویت در شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک و… سعی در پرکردن خلاء موجود را دارند.
ایران با ضریب نفوذ اینترنت 34 درصد بعد از اسرائیل، امارات، قطر، لبنان و ترکیه در مقام ششم منطقه قراردارد، اما براساس شاخص اینترنت پرسرعت، جایگاه 15 را در منطقه به خود اختصاص داده‌است
براساس آخرین گزارش‌های رسمی، درحالی‌که ایران با ضریب نفوذ اینترنت 34 درصد بعد از اسرائیل ، امارات، قطر، لبنان و ترکیه در مقام ششم منطقه قراردارد، اما براساس شاخص اینترنت پرسرعت، جایگاه 15 را در منطقه به خود اختصاص داده‌است. کارشناسان حوزه ارتباطات و فن آوری اطلاعات با اذعان بر این موضوع می‌گویند: «طبق استانداردهای بین‌‌المللی حداقل سرعت اینترنت 512 کیلو بیت در ثانیه است، درحالی‌که در ایران این سرعت به کم‌تر از ١٠٠ کیلو بیت در ثانیه می‌رسد.»
«علی‌اکبر جلالی»، پدر اینترنت ایران می‌گوید: «اینترنت پرسرعت در جهان استانداردهای خاصی دارد. در بسیاری از کشورهای دنیا سرعت 1/5 مگابیت بر ثانیه را سرعت معمول برای اینترنت پرسرعت می‌دانند، این درحالی است که در برخی کشورها از جمله ایران، اینترنت پرسرعت به عنوان یک وسیله ارتباط پرسرعت تلقی می‌شود که حداکثر سرعت آن فقط ١٢٨کیلو بیت بر ثانیه برای مردم است.»بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که درحال حاضر در ایران اینترنت پرسرعت هنوز حتی برای کاربران به صورت ملموس و به معنای واقعی عرضه نشده‌است.
یکی دیگر از موانع گسترش ایترنت پرسرعت در نوع نگرش مسوولان حکومت ایران نسبت به اینترنت است. جلالی با انتقاد از این مسئله می‌گوید: « مسوولان معتقدند با اینترنت پرسرعت امکان دانلود بعضی فیلم‌های نامناسب وجوددارد؛ این درحالی است که افراد بسیار کمی به دنبال این مسایل هستند و از سوی دیگر این افراد از هر راهی که ممکن باشد، کار خود را انجام خواهند‌داد.»
سلیمانی وزیر ارتباطات دولت نهم در همین رابطه گفته‌بود: «سرعت 56 کیلوبیت در ثانیه برای مردم کافی است و حتی برای دانلود کتاب‌های 500 صفحه‌ای کفایت می‌کند.» و برای محدودکردن سرعت اینترنت‌های خانگی به 128 کیلوبیت گفت: «کارشناسان ما تحقیق کردند و ما به این نتیجه رسیدیم که همین سرعت برای مردم کافی است.»
از آن‌جایی که رسانه‌های مردم‌محور با اقبال گسترده‌ای در ایران به ویژه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری مواجه گشته، حکومت ایران در زمینه کنترل این رسانه‌ها با چالش جدی روبرو شده وهم‌اکنون با فیل- تر- ینگ گسترده و قطع و کاهش سرعت اینترنت سعی در مقابله با آن را دارد. از سویی دیگر این فیل- تر- ینگ محققان و پژوهش‌گران را نیز با چالشی جدی روبرو کرده برای نمونه فیل – تر کردن کلماتی مانند «س ک س» که به معنای جنسیت نیز در دنیا بکار می‌رود از دستیابی محققان و پژوهش‌گران به تحقیقات جدیدی که درباره جنسیت در دنیا صورت گرفته جلوگیری می‌کند یا کلمه نهضت که احتمالن برای جلوگیری از سایت و دیدگاه‌های «نهضت آزادی» فیلترشده دسترسی به تحقیقات زیادی را سخت کرده‌است. این معضل می‌تواند ضربه‌ای جدی به پیشرفت علم در ایران وارد کند.
در این رابطه یکی از کاربران اینترنت در ایران در گفت و گو با رادیو کوچه گفت: «برای دسترسی به چند سایت ساده باید در حدود 2 ساعت وقت بگذارم و هزینه به نسبت بالایی هم برایم دارد به عنوان مثال برای دانلود یک فیلم ساده کامپیوتر را 3 الی 4 ساعت روشن می‌گذارم و از همه مهم‌تر باید طوری برنامه‌ریزی کنم که میزان ترافیک مصرفی از حد مجاز بالاتر نرود که مجبور به پرداخت هزینه اضافی شوم.»
اما همان‌طور که در حوادث پس از انتخابات ایران مشخص شد علی‌رغم محدودیت‌های گوناگون برای رسانه‌ها و شبکه‌های آن‌لاین باز هم این کاربران اینترنتی بودند که پیروز این میدان شدند. «حامد یوسفی»، پژوهش‌گر فرهنگ سیاسی در لندن می‌گوید که جوانان ایرانی که عمده تولیدکنندگان رسانه‌های فردی هستند به جامعه مدنی دلبسته‌اند و در شرایطی که ایجاد نهاد و فعالیت جمعی با محدودیت‌هایی در ایران روبه رو است، کار خود را به صورت انفرادی، تقویت جامعه مدنی ایران می‌دانند. در پایان سوالی که مطرح می‌شود این است که در آینده، حکومت ایران چه راه‌کاری را برای مقابله با کاربران اینترنت در حکم شهروند روزنامه‌نگار اتخاذ خواهد کرد.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
