سایه کوثری/ رادیو کوچه
……………………………………..
«مهدی قراییان»، نویسنده کتاب «تاریخ‌چه اخلاق جنسی ایرانیان» می‌نویسد: «با اوج‌گیری اقبال دولت صفوی و به ویژه در عصر شاه عباس کبیر، رفاه اقتصادی و امنیت اجتماعی کم‌نظیری در ایران پدید آمد که نتیجه آن به وجود آمدن طیف وسیعی از مردمان توان‌گر و مرفه‌الحال از همه اقشار و طبقات بود.
……………………………………..
تاریخ زن ایرانی با همه قصه‌ها و گفته‌ها در هاله‌ای از ابهام پیچیده شده است. نوشته‌ها و آثار و کتاب‌های کمی در این زمینه وجود دارد و آن‌چه هست هم چندان قابل اعتماد نیست.
……………………………………..
……………………………………..
«زن حرمسرا، وظایف و آموزش‌ها»
……………………………………..
«زنان هم‌چنان در پس پرده‌ها»
……………………………………..
اسلام در ایران با خود سنت‌ها و رسوم فراوانی به ارمغان آورد که یکی از آن‌ها رفتار و برخورد با زنان بود که به نظر می‌رسد وضع زن در ایران پس از اسلام با پیش از ورود آن تفاوت بسیاری داشته است.
……………………………………..
وضعیت اجتماعی زنان در ایران در طول دوره‌های مختلف تاریخی و فرهنگی تحت تاثیر شرایط متفاوت همواره متغیر بوده است. اگر در دوره هخامنشیان، اشکانیان یا ساسانیان زنان از قدرت زیادی برخوردار بوده‌اند، در عوض دوران‌های دیگری هم بوده که زن به کنج خانه خزید…
……………………………………..
اوستا ویژگی‌های زن مطلوب را این‌چنین برشمرده شده‌است: «زن جوان درست گوهر، استوار، نیک‌نام، خوش‌خیم، خانه‌افروز که شرم و بیمش نیک و پدر و نیا و سالار خویش را دوست بدارد و زیبا و خوش‌اندام است بر زنان همال خویش رداست.»
……………………………………..
در منابع آمده است: «لباس زنان اشکانی پیراهنی بلند روی زمین، گشاد، پرچین، آستین‌دار و یقه راست بوده و پیراهن دیگری روی آن را می‌پوشانیده است. قد پیراهن دوم نسبت به اولی کوتاه و یقه باز بوده است و زنان روی این دو پیراهن چادر به سر می‌کردند.
……………………………………..
تا مدت‌ها در مورد زن در دوران هخامنشی اطلاعات چندانی در دست نبود. اکنون نیز تصویر زن هخامنشی در هاله‌ای از اسطوره پنهان شده است و بسیاری تصور می‌کنند زن هخامنشی همان زن ایران باستان و زن دوران‌های پیش از خود چون دوره مادهاست.
……………………………………..
«زن ایرانی، در فراز و نشیب تاریخ»
تاریخ ایران از ده هزار سال پیش تا دورآن‌های بعد و در واقع از ابتدای تاریخ تمدن و فرهنگ آن یعنی از حدود 10 هزار سال پیش تاکنون نشان می‌دهد که زندگی زن همیشه دستخوش فراز و نشیب‌های تاریخ و وضع حکومت‌ها بوده است.
……………………………………..
آن‌چنان که در برخی منابع نوشته‌اند همسر اشرف‌السلطنه در دوران ۲۵ سال زندگی مشترک با او در مطبوعات فعالیت داشت و مدیر ۹ نشریه بود، آن‌چنان که نامش به عنوان نخستین وزیر انطباعات در تاریخ به ثبت رسید‌ه است، در این مدت اشرف‌السلطنه با او هم‌کاری کرد…
……………………………………..
«سودابه» یگانه دختر پادشاه هاماوران، سروبالا، گیسوکمند با چهره‌ای چو خورشید تابان به خرم بهارسوگلی و دردانه کاووس، مظهری از عشق و هوس بازی، پیمان‌شکنی، دسیسه‌سازی، تبه‌کاری و جنایت، با همان شوکت و شکوهی که بنا به آیین کهن ایران، ویژه مهین بانوان شاهان است.
……………………………………..
در بررسی زنان شاهنامه، به زنانی برجسته و شاخص برمی‌خوریم که هریک دارای ویژگی‌های محکم و غنی یک شخصیت اصلی و یک قهرمان ارزش‌مند نمایشی‌اند و در بررسی‌های جدی به این نتیجه می‌رسیم که هرکدام از آن‌ها به دلیل داشتن شخصیت‌های اصیل انسانی، به تنهایی می‌توانند به عنوان محور یک اثر دراماتیک قرار گیرند.
……………………………………..
زمان زیادی از ورود زنان به عرصه‌های مهم اجتماعی در ایران نمی‌گذرد. در تاریخ این کشور زنان شاعر و هنرمند بسیاری در اوج دوران‌های مرد سالارانه داشته‌ایم، اما عرصه‌های اجتماعی همواره خالی از زن بود و تنها به مردان اختصاص داشت.
……………………………………..
«ملکه ایران، شاهزاه باسواد مشروطه‌خواه»
«خانم فروغ الدوله»، ملقب به «ملکه ایران» یا تومان آغا، دختر ناصرالدین شاه و عمه محمدعلی شاه قاجار، از شاه‌زادگان باسواد و تحصیل‌کرده قاجاری بود. تومان آغا یا فروغ‌الدوله دختر ناصرالدین‌شاه قاجار و خازن‌الدوله از زنان آزادی‌خواه دوره قاجار و زمان جنبش مشروطه بود.
……………………………………..
از زندگی بدری تندری، زن شاعر و روشن‌فکر و مشروطه‌خواه دوران قاجار اطلاعات چندانی در دست نیست. او از زنان شاعری‌ست که به بیان مشکلات و مسایل اجتماعی از زبان شعر می‌پرداخت.
……………………………………..
«مریم فیروز» را نخستین زنی می‌دانند که عضو گروه سیاسی یک حزب در ایران شده است.او را به پیشینه اشرافی، رفتار سنت‌شکنانه، دوستی با نخبگان و زندگی با «نورالدین کیانوری» و البته زندان‌های طولانی مدتش می‌شناسند.
……………………………………..
«بیجه منجمه، زن شاعر و منجم قرن نهم»
ادبیات فارسی یا همان پارسی تاریخی هزار و صد ساله دارد. دو گونه اصلی در ادب ایران زمین شعر و نثر آن است و آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان پارسی زبان در زمره آثار کلاسیک جهان قرار گرفته‌اند.
……………………………………..
«روشنک نوع دوست، تلاشگر راه آموزش زنان»
روشنک نوع‌دوست به عنوان زنی مشروطه‌خواه انجمن «پیک سعادت نسوان» را تاسیس کرد که در آن گروهی از زنان روشن‌فکر چون جمیله صدیقی، سکینه شبرنگ و اورانوس پاریاب حضور داشتند.
……………………………………..
شاید شما ندانید تنها کتابی که در سال‌های جنگ هشت ساله ایران و عراق و دوران کمبود کاغذ و مشکلات چاپ در این کشور، برای جلوگیری از فروش با قیمت بالاتر با دفترچه بسیج اقتصادی فروخته می‌شد، کتاب «آشپزی رزا منتظمی» بود.
……………………………………..
مهرانگیز منوچهریان، یکی از فعالان سیاسی و از فمینیست‌های شناخته شده ایران است. وی در طول حیات نود ساله خود فعالیت‌های اجتماعی بی‌شماری داشت و مقالات و کتاب‌های زیادی از خود به جای گذاشت.
……………………………………..
دوران حکومت مغول‌ها در ایران یادآور روزگار تلخی‌ست. روزگاری که با جنگ و خون‌ریزی آغاز شد و چند دهه به طول انجامید. اما همین قوم پس از جلوس بر تخت حکم‌رانی در ایران تحت تاثیر فرهنگ ایرانی قرار گرفته و تغییرات بسیاری یافتند.
……………………………………..
دختر «سعد ابن ابی بکربن سعید زنگی» و «ترکان خاتون» در یکی از کوچه‌های شیراز جایی آرمیده است که شاید کم‌تر کسی درست آن را بشناسد و بداند که او تنها زن فرمان‌روای فارس بوده و در زمان خود برای آبادانی سرزمینش تلاش کرده است.
……………………………………..
«نخستین شاعر زن عارف فارسی‌گوی»
«رابعه بلخی»، ملقب به «زین‌العرب» نخستین شاعر زن عارف فارسی‌گوی است. او دختر کعب، امیر بلخ و معاصر رودکی در دوران حکومت سامانیان بود. براساس منابع موجود، شرح زندگی او را عطار در 428 بیت شعر در الهی‌نامه خود آورده است.
……………………………………..
«زنی مترجم، در پس پرده‌های حرمسرا»
نخستین زنی که در ایران دست به کار ترجمه زد، تاج‌ماه آفاق‌الدوله بود که نمایش‌نامه «نادرشاه» اثر «نریمان نریمانف» را از ترکی به فارسی برگرداند و آن را منتشر کرد. تاج‌ماه در ابتدای نمایش‌نامه «نادرشاه» خود را کمینه تاج‌ماه آفاق‌الدوله همشیره «آقا اسماعیل آجودان باشی» و عیال «فتح‌اله ارفع السلطنه طالش» معرفی می‌کند.
……………………………………..
«ایران، زنی جسور از سرزمین ایران»
«اندکی پس از اخراج رضا خان از کشور زنی به نام ایران از مرز قصر شیرین از کشور خارج شد و به عراق رفت. لابه‌لای لباس‌های خود علاوه بر هفت تیری که پنهان کرده بود، ورقه جلب پزشک احمدی را نیز داشت.
……………………………………..
«… حالا که پس از هفت برادر در محیطی پر از جهل و تبعیض به دنیا آمده‌ای، به تو می‌گویم اگر مانند برادرانت درس بخوانی، مانند آن‌ها از من ارث خواهی برد، وگرنه تو را از ارث محروم خواهم کرد.»
……………………………………..
«آزاده زنی، هم‌تراز نظامی و بایزید»
«مهستی گنجوی» شاعر قرن ششم است. تاریخ مردنگار ایران سبب شده که از زندگی این شاعر و عارف اطلاعات چندانی در دست نباشد و اکنون نیز کم‌تر کسی در دوران معاصر او را می‌شناسد.
……………………………………..
«زن مخالف مشروطه در عصر قاجار»
شاید آن‌قدر که در تاریخ ایران و مبارزات ایرانیان برای مشروطه از محمدعلی شاه، به عنوان پادشاهی ضد آزادی و مشروطیت شنیده‌ایم، نام دیگری به گوش‌مان نخورده باشد. اما واقعیت آن‌ست که در پس اقدامات محمدعلی شاه زنی بود که نه تنها شاه از او فرمان می‌گرفت، بلکه فرزندش احمدشاه نیز تا دم مرگ اغلب مجری دستورات او بود.
……………………………………..
«آتوسا، شاعر و جنگ‌جوی ایران قدیم»
اگر «آتوسا»، زنی از عصر هخامنشی را برجسته‌ترین زن در تاریخ قدیم ایران بخوانیم، پر بی‌راه نگفته‌ایم.آتوسا (۵۵۰ تا ۴۷۵ پیش از میلاد مسیح) دختر کوروش بزرگ و همسر دوتن از پادشاهان هخامنشی کمبوجیه و داریوش یکم و مادر خشایار شاه بوده است.
……………………………………..
«زن فمینیست شاعر دوران قاجاریه»
«عالم‌تاج قائم‌مقامی» با تخلص «ژاله» در سال 1262 در فراهان متولد شد. پدربزرگش «قائم مقام فراهانی»، وزیر دانش‌مند عباس میرزا، نایب‌السلطنه فتحعلی شاه قاجار بود که او را آغازگر اصلاحات در ایران پیش از امیرکبیر می‌دانند.
……………………………………..
در تاریخ دنیا زنان بسیاری بوده‌اند که از خود حماسه ساختند و عمل‌شان چنان بر ذهن‌ها و قلب‌ها تاثیرگذار بود که بعدها هنرمندان دنیا از زندگی آنان طرحی کشیدند یا داستان نوشتند و شعر سرودند. نقاشان بسیاری در دنیا از حماسه‌های زنان، تابلوهای جاودانه‌ای ساخته‌اند.
……………………………………..
«شیرزنی به قامت سرداری از سرزمین ایران»
درست در روزگاری که نهضت فمینیسم و مبارزه برای حقوق زنان در کشورهای پیش‌رفته شکل می‌گرفت، در گوشه دیگری از دنیا، جایی که دختران را در هنگام تولد برای مردان مسن نامزد می‌کردند، جایی که زنان نه حق ارث داشتند و نه اجازه اظهارنظر.
……………………………………..
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
«زن در پستو، زن بر تخت پادشاهی»
«زن متفاوت دوره اشکانی»
«زنان عکاس و روزنامه‌نگار عهد ناصری»
«سودابه، شخصیت استثنایی شاهنامه»
«زن در شاهنامه، نماد حقیقی زن ایرانی»
«نخستین وکلای زن در ایران»
«شاعر منتقد اجتماع عصر قاجار»
«نگاهی به زندگی مریم فیروز»
«آشپزباشی»
«زن و حقوق ناشناخته او»
«زنان قدرت‌مند در عصر مغول»
«فرمان‌روای زن ایالت فارس»
«پیش‌گام جنبش زنان ایران»
«پانته‌آ، تابلوی زن عاشق»