سروش / رادیو کوچه
souroosh@radiokoocheh.com
بیست و چهارم دسامبر مصادف با یکصد و سی‌امین سال اختراع دستگاه گرامافون یکی از عجیبترین پدیدههای فنی قرن نوزدهم میلادی توسط توماس ادیسون مخترع آمریکایی است. گرامافون پرکاربردترین دستگاه پخش تا سال 1980 میلادی بود.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
از قدیم الایام، داشتن وسیله‌ای که بتوان با آن صدا را ضبط کرد از آرزوهای بشر بوده است. قبل از آن‌که توجه ادیسون به این مقوله جلب شود، «لئون اسکوت مارتین‌ویل» دانشمند فرانسوی و دیگران تحقیقاتی کرده و گام‌هایی در این راه برداشته بودند؛ اما دستگاه‌های آن‌ها عملن قابل استفاده نبود زیرا تنها با یک دور گوش دادن، صدای ضبط شده از بین می‌رفت.
در تاریخ 24 دسامبر سال 1878 میلادی توماس ادیسون مخترع آمریکایی موفق به ساخت وسیله‌ای شد که واقعن کار می‌کرد؛ یعنی می‌توانست صدا را ضبط و دو تا سه بار پخش کند. «ضبط صوت» ادیسون که فونوگراف (آوانگار) نام گرفته بود، ساختمانی ساده داشت: استوانه‌ای فلزی بود با یک دسته‌ی گرداننده که در یک انتهای آن سوزنی همراه با یک بوق تعبیه شده بود.
ادیسون و دستگاه گرامافون
وقتی کسی استوانه را می‌چرخاند و درون بوق صحبت می‌کرد، بر اثر ارتعاش سوزن، روی ورقه‌ی نازک حلبی دور استوانه خراش‌هایی می‌افتاد. برای شنیدن صدای ضبط شده نیز کافی بود سوزن را به ابتدای مسیر برگردانده و دوباره استوانه را به‌چرخش در آورند.
کیفیت صدا البته بسیار پایین بود و صفحه حلبی هم پس از چند بار استفاده خراب می‌شد. با اینحال همین وسیله ابتدایی در نظر مردم بسیار شگفت‌انگیز می‌نمود و بشدت مورد استقبال قرارمی گرفت. روزنامه‌ها ادیسون را «جادوگر منلوپارک» لقب دادند. حتی دولت رسمن وی را به واشینگتن دعوت کرد تا اختراعش را در برابر مقامات به نمایش بگذارد. گرامافونی که به این ترتیب ساخته شد هم اکنون در موزه صنعتی نیویورک نگهداری می شود.
ادیسون که از ده سالگی شروع به مطالعه وتحقیق درعلوم فیزیک و شیمی کرده بود، در31 سالگی موفق به این اختراع شد.
ده سال بعد یعنی در سال 1888 ادیسون (یا به روایتی دیگر الکساندر گراهام بل)، استوانه‌ی مومی را جایگزین ورق حلبی کرد و بالاخره امیل برلینر مخترع آمریکایی آلمانی‌تبار با تبدیل استوانه‌ی مومی به صفحه‌ی پلاستیکی، گرامافون را به شکل امروزی درآورد.
نام گرامافون برگرفته از ترکیب دو لغت است: گراما که واژه‌اى است یونانى و به معناى خط، همراه با لغت فون به معناى صوت.
منابع
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
