سیاوش بری‌رانی
در بررسی ساختار سیاسی و اجتماعی ایران این‌گونه به نظر می‌رسد که ایرانی‌ها «کاریزما» دوست هستند، یعنی علاقه‌ی زیادی به یک فرد به عنوان قهرمان و مظهر خیر دارند و بیش‌تر صفات خوب یا همه‌ی صفات خوب را یک‌باره در او می‌یابند. آن‌ها یک‌باره یا به تدریج به ساختن یک شمایل یا اسطوره و سپردن تمام اعتماد و علاقه‌ی خود به او می‌پردازند. این فرد ممکن است یک سیاست‌مدار باشد یا ورزش‌کار و یا حتا یک نویسنده که به تدریج یا یک‌باره از نقش خود به عنوان یک فرد زبده در یک رشته‌ی خاص بیرون می‌آید و طی زمانی کوتاه به یک فعال سیاسی، اجتماعی، اقتصادی در ایران تبدیل می‌شود.
روند تولید افراد «نخبه» و «الیت» در جامعه‌ی ایران چندان ضابطه‌مند نیست یعنی افرادی که گرفتن تصمیم‌های بسیار مهم و اداره‌ی بخشی کلیدی بر عهده‌شان است ممکن است نه به خاطر طی مراحل از صفر تا صد آن حوزه، بلکه به خاطر فاکتورهای دیگری مثل پیروزمندی در کارزاری سیاسی از طریق نزاع‌های خیابانی یا انقلاب، بر‌آمدن از خانواده‌ای ثروت‌مند یا دارای پای‌گاه مهم در جامعه ، یک‌باره از یک پای‌گاه اجتماعی به مسوولیتی سیاسی گسیل می‌شوند. این جابه‌جایی یک‌باره‌ی نقش‌ها در ایران تنها در سیاست نیست. علاقه به «فرد شماره‌ی یک بودن» یا علاقه به یک «فرد شماره‌ی یک» و تبعیت بی‌چون‌و‌چرا از او، همیشه در فرهنگ و جامعه‌ی ایران وجود داشته است. مدیرها، رییس‌ها، ثروت‌مندان، فوتبالیست‌های معروف و هنرمندان مشهور جامعه‌ی ایران و افرادی که دارای پای‌گاه مهم مشابه این موارد هستند عمدتن افرادی بی‌نیاز به دادن پاسخ به جامعه، قانون و نقد بی‌رحم مطبوعات آزاد به حساب می‌آیند. یعنی آن‌ها خود را در حفاظ قدرت، شهرت و ثروت خود آسوده حس می‌کنند و افراد عادی جامعه با دیدن جای‌گاه این اشخاص، ناخود‌آگاه یا خود‌آگاه دوست دارند و تلاش می‌کنند تا از سریع‌ترین راه ممکن قدرت‌مند، ثروت‌مند، مشهور شوند. جامعه‌ی ایران یا قوه‌ی قضاییه و قهریه‌ی ایران با افراد قدرت‌مند ، مشهور و ثروت‌مند، رفتاری گاه به کل متفاوت با افراد عادی در پیش می‌گیرد و آن‌ها را معاف از پاسخ‌گویی یا مجازات می‌سازد.
در جامعه‌های کوتاه مدت که وقوع «اتفاقات یک‌باره» تعیین کننده‌ی سرنوشت میلیون‌ها انسان است، انسان‌هایی هستند که «یک‌باره» و طی اتفاق یا اتفاقاتی، به طبقات بالای جامعه منتقل می‌شوند و می‌خواهند منجی جامعه‌ی خود یا کل بشر باشد. داوری تاریخی ایران همیشه نقشی بسیار بزرگ و برجسته برای شخصیت‌هایی مثل «امیرکبیر»، «مصدق» و «تختی» در نظر می‌گیرد و روی نقش «افراد» همیشه تاکید می‌شود در حالی که در جوامع پیش‌رفته، افراد نقشی حداقلی در تحولات اساسی دارند بلکه هزاران سیستم و نهاد مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی وجود دارند که مستقل از سیستم دولتی به تولید فکر و پول می‌پردازند. این نهادهای بی‌شمار و موثر هستند که تحول و تاثیر را به وجود می‌آورند نه تمرکز قدرت، شهرت و ثروت در دستان فرد یا افرادی خاص.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
سیاوش
the translation of this article
Charisma and Heroism in Iran
Siavash Barirani
In surveying of political and social structure of Iran`s society it seems that Iranians are charisma fans . It means that they have a great tendency toward characters that are well-known as symbols of good and greatness. They look for all good characteristics in them. Gradually or all at once they put all their attentions on them. This charismatic person might be a politician, an athlete or a writer who comes out of his main specialty and all of a sudden or in a very short time convert into a political or social activist
The process of producing genius and elite people in Iran is not very systematic. It means decision makers and authorities who manage the country do not have reached to their seat of professions through a systematic path. They attained their seats via political triumphs, street brawls, revolutions, coming out from a rich family or having a prominent social foothold. These conversion of roles are not only in the politic. Interest in being a number one person or being a fan of a number one person and unconditionally being a follower, always has been a outstanding role in Iran`s society. Managers, chiefs, rich people, famous soccer players and artists, are such people free from responding to the society, law and relentless criticism of free medias. They feel comfortable in the costume of power, wealth and fame. Everyone strives to get this point of safety and invulnerability as soon as possible. Iran`s society and Judiciary system behave in a very different manner with famous people, and make them totally free from responding and retribution
In short-term societies which occurrence of sudden events determines people`s life, there are some people who transfer to the higher states of society all of a sudden, and want to play the role of a savior to save the society or even whole the world. Historical judgment in Iran always assumes prominent roles for characters like Amir Kabir, Mosaddegh and Takhti, and emphasizes on the role of personality. But in modern countries persons have a little impact on big upheavals, and in that countries there are so many of institutions that have political, financial and social roles and act independently. There are such countless and effective institutions which represent upheavals and affections , but where there is no such institution , fame and wealth are in the hands of only special individuals