سام شریف/ رادیو کوچه
تازه‌ترین آمارهای وزارت بهداشت ایران می‌گوید بیش از هجده هزار نفر بیمار مبتلا به HIV در ایران زندگی می‌کنند. خبرگزاری‌های ایران این آمار را از قول رئیس اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت این آمار را منتشر کرده‌اند اما «مسعود مردانی» عضو کمیته کشوری ایدز می‌گوید، براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی این رقم را باید در چهار یا پنج ضرب کرد تا تعداد واقعی مبتلایان به ایدز در ایران به دست آید.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
در ایران، ابتلا به ایدز از بیماری‌هایی است که به دشواری می‌توان درباره آن صحبت کرد. هرچند دکتر «مینو محرز»، عضو کمیته کشور مبارزه با ایدز به خبرگزاری ایلنا، می‌گوید تنها بیست‌درصد مبتلایان به ایدز، از طریق رابطه جنسی دچار این بیماری شده‌اند اما جامعه این بیماری را در ارتباط مستقیم با روابط جنسی خارج از ازدواج تعبیر می‌کند. رابطه‌ای که در ایران یک تابو است.
اگر تا پیش از این ایدز یک تابوی اجتماعی بود اما بازداشت «آرش» و «کامیار علایی» دو پزشک ایرانی که از اولین فعالان مبارزه با ایدز در ایران به شماره می‌رفتند اکنون ایدز را به یک مساله سیاسی- امنیتی تبدیل کرده‌است.
برادران علایی اواخر ژوئن 2008 بازداشت شدند و مقامات قضایی ایران جرم آنها را ارتباط با «دولت‌های متخاصم» عنوان کرده‌اند.
در ماه اوت گذشته معاون دادستان تهران بدون ذکر نام، این دو برادر را به «براندازی» جمهوری اسلامی متهم کرد. به گزارش خبرگزاری ایسنا «حسن‌حداد» گفت:«آنها با تشکیل همایش‌هایی با زمینه‌هایی از جمله ایدز، اقدام به جذب نیرو و برنامه‌ریزی برای اعزام این افراد به خارج و آموزش جهت هدف‌های براندازی می‌کردند.»
11 ژانویه سال گذشته، وکیل این دو پزشک اعلام کرد که تا یک هفته دیگر حکم‌نهایی این دوپزشک اعلام خواهدشد.
برای نخستین بار برنامه پنج‌ساله کشوری ایدز را این دو برادر نوشتند. آنها از سال 1998، فعالیت خود را بعد از علنی‌شدن خبر ابتلا بیش از 100 زندانی در زندان مرکزی کرمانشاه به بیماری HIV ایدز آغاز کردند.
یک سال بعد با راه‌اندازی کلینیک مثلثی در کرمانشاه، یکی از استان‌های کرد نشین ایران، فعالیت جدی خود را برای کنترل و کاهش بیماری HIVایدز شروع کردند. کلینک مثلثی آن ها سه بیماری ایدز، هپاتیت و اعتیاد را در بر می‌گرفت که در این کلینک، بیماری‌های رفتاری با هم کنترل می‌شدند.
با گسترش فعالیت این دو برادر، کلینیک مثلثی آنها برای فعالیت بهتر به تهران منتقل شد. تا این‌که در نخستین روزهای سال 2007 – با اعلام خبر کشف داروی IMod- دارویی برای مقابله با بیماری ایدز- از سوی وزیر بهداشت، آرش اعلایی اعتراض جدی خود را نسبت به کاربرد این دارو اعلام کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر «باقر لنکرانی» وزیر اسبق بهداشت دولت آقای احمدی‌نژاد، در آن زمان اعلام کرد داروی جدید ایدز می‌تواند به عنوان داروی همراه در کنار داروهای ضد ویروس ایدز تحول مهمی در درمان بیماری ایدز به ویژه در مرحله علامت‌دارشدن بیماری ایجاد کند و با تقویت سیستم ایمنی بدن عمری طولانی تر و با کیفیت بالاتر برای بیماران رقم بزند.
دکتر لنکرانی اعلام کرده‌بود:«این داروی جدید براساس داروهای گیاهی ساخته شده‌است و علی رغم این‌که تمام داروهای قبلی تولید شده در دنیا برای درمان ایدز عوارض داشته‌اند این داروی جدید عوارض مهمی ندارد.»
اما آرش اعلایی نظر دیگری داشت. او گفته بود:«دستاوردهای علمی دانشمندان ایرانی همواره مورد تحسین و مایه افتخار ملت بوده است. اما کدام آزمایشگاه در ایران امکان بررسی تاثیر دارو بر ویروس چه از لحاظ حیوانی و چه از لحاظ انسانی را دارد؟» او هم‌چنین به ادعای محققین این پروژه مبنی بر این‌که این دارو عوارض جانبی برای بیماران ندارد اعتراض کرده‌بود.
بعد از این ماجرا بود که برادران علایی در اکتبر 2007 در مجمع بهداشتی «اسپن» در آمریکا که یک گردهمایی از متخصصین برجسته امور بهداشتی آمریکا و سایر کشورها است شرکت کردند. هشت ماه بعد در ژوئن 2008 آنها به اتهام «اقدام برای براندازی جمهوری اسلامی» بازداشت شدند.
این اتهامی بود که قوه قضائیه ایران، یک ماه پس از بازداشت آنها، اعلام کرد. اما مسعود شفیعی، وکیل برادران علایی، تازه‌ترین اتهام مطرح‌شده در پرونده این دو برادر را «ارتباط با دولت‌های متخاصم» عنوان کرد. مسعود شفیعی گفت: «برادران علایی تحت ماده ۵۰۸ قانون مجازات اسلامی متهم شدند. طبق این ماده «هر کس یا گروهی با دول خارجی متخاصم به هر نحو علیه جمهوری اسلامی ایران هم‌کاری کند، در صورتی‌که محارب شناخته نشود به یک تا ده سال حبس محکوم می‌گردد.»
اکنون ماه‌هاست که برادران اعلایی در زندان به‌سر می‌برند و در انتظار اعلام حکم دادگاه هستند. برنامه پیش‌گیری از بیماری HIV ایدز که برادران علایی بنیان‌گذارش بودند، هم‌چنان درحال پی‌گیری است اما با این وجود هنوز در بسیاری از زندان‌های ایران، سرنگ مشترک در میان زندانیان تزریقی رد و بدل می‌شود. هنوز بسیاری از زنان ایرانی نمی‌دانند باید از همسر معتاد و تزریقی خود بخواهند که حتمن از کاندوم استفاده کند. اما مرزهای این تابوی اجتماعی و سیاسی اندک اندک به عقب رانده می‌شود. به تازگی بینندگان تلویزیون دولتی ایران از گویندگان این شبکه‌ها کلمه کاندوم را می‌شنوند و درباره رفتارهای پرخطر صحبت می‌شود. کلینیک تخصصی مثلثی برادران علایی اما مدت‌هاست که تعطیل شده‌است.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
