سام شریف/ رادیو کوچه
تا قبل از سال 1935 میلادی برای بیماری اعتیاد و الکلیسم هیچ‌گونه درمانی وجود نداشت و حتی حاذق‌ترین و مشهورترین روانپزشکان آن دوران، از جمله «کارل یونگ» ( Karl jung) معروف، از درمان این دسته از بیماران اظهار عجز و ناتوانی می‌کردند.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
در سال 1935 پدیده‌ای به نام «الکلی‌های گمنام» (Alcoholics Anonymous ) که به AA معروف شده است، در آمریکا شکل گرفت. در اثر بوجودآمدن این پدیده نوظهور در جامعه آمریکا، ناگهان الکلی‌هایی که سرانجامی جز زندان و آوارگی و مرگ نداشتند، راهی را برای بهبودی از اعتیاد به الکل و بازگشت به زندگی پیدا کردند. اعضای این انجمن از طریق «الگو»Roll Modeling بودن، راهنمایی و کمک به هم‌نوعان دردمند خود، ضمن حفظ تداوم بهبودی خود، افراد مبتلا به اعتیاد را جذب انجمن خود کرده و اکنون NA انجمن «معتادان‌گمنام» Anonymous Narcotics با الگوبرداری از برنامه AA و به کمک اعضای آن از سال 1953 میلادی شروع به فعالیت کرده‌است و به صورت دو انجمن جهانی با بیش از 3 میلیون عضو بهبود یافته، دنیای ما را در زمینه بهبودی از بیماری اعتیاد متحول کرده‌است.
اساس کار در «ان‌ای» که به انجمن‌های 12 گامی در جهان نیز معروف هستند را سه عامل معنوی، روانشناختی و تجربه‌های شخصی افراد تشکیل می‌دهد
این درحالی است که در ایران تنها 15 سال از عمر NA می‌گذرد. در همین راستا مسوول کمیته روابط عمومی انجمن معتادان گمنام در 15 سال تاسیس این انجمن در ایران با اعلام این‌که بیش از 300 هزار معتاد در انجمن معتادان گمنام عضو هستند، این انجمن را قدیمی‌ترین نهاد مردمی فعال در حوزه درمان اعتیاد معرفی کرد. اساس کار در «ان‌ای» که به انجمن‌های 12 گامی در جهان نیز معروف هستند را سه عامل معنوی، روانشناختی و تجربه‌های شخصی افراد تشکیل می‌دهد.
در همین راستا با یکی از اعضای NAکه 7 سال سوء مصرف و اعتیاد به انواع مخدر داشته‌است گفت‌و گو کردیم. او که خواست گمنامی‌اش حفظ شود گفت:«تنها ویژگی NA که آن را با از دیگر روش‌های درمانی متمایز می‌کند تجربی بودن آن است در واقع این روش علمی نیست و هر کس تجربه شخصی خود را بدون اعمال سلیقه به دیگران منتقل می‌کند و بدون دخالت روانشناس صورت می‌گیرد.»
او در ادامه علت اعتیادش را یک خلا روحانی در زندگی دانست که NA با 12 قدم، سعی در پرکردن آن دارد و در پاسخ به میزان تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی گفت: «نمی‌توانم بگویم این عوامل دخیل نیستند اما به نظر می‌آید که عامل اصلی نیست و آن چیزی که برای من مهم است بهبودی یک معتاد است.»
اما برخی از کارشناسان با انتقاد از شیوه کاری NA بر این باورند که در ایران افراد بیش از حد به گروه وابستگی پیدا می‌کنند و برنامه‌ای برای حفظ استقلال فرد وجود ندارد و فرد به محض آن‌که از گروه فاصله می‌گیرد دچار لغزش می‌شود و احتمال آلودگی فرد بالا می‌رود درحالی‌که در گروه‌های NA غربی به دلیل درونی‌شدن فردیت در فرهنگشان، فرد در عین ارتباطش با جمع حوزه استقلال فردی خود را حفظ می‌کند اما در ایران به دلیل عدم وجود فردیت بیمار حتی پس از طی 12 گام نمی‌تواند استقلال خود را به دست بیاورد و در نتیجه در جمع فردیت خود را رنگ می بازد.
ایران بالاترین نسبت معتادان به هرویین و تریاک را در جهان دارد و یک نفر از 17نفر از جمعیت آن معتاد به این مواد و 20 درصد جمعیت 15 تا 60 ساله کشور در سوء‌استفاده از موادمخدر دست دارند
اما به هرحال NA در ایران نیز بهتر از شیوه‌های درمانی دیگر جواب می‌دهد و رو به رشد است. براساس آمار اعلام‌شده ازسوی سازمان ملل‌متحد در سال 85 ایران بالاترین نسبت معتادان به هرویین و تریاک را در جهان دارد و یک نفر از 17نفر از جمعیت آن معتاد به این مواد و 20 درصد جمعیت 15 تا 60 ساله کشور در سوء‌استفاده از موادمخدر دست دارند. اما برای آمار معتادان در ایران، اعداد و ارقام مختلفی ذکر می‌شود. اولین بار در سال76 تعداد 2 ملیون نفر از سوی ستاد مبارزه با موادمخدر اعلام شد و این آمار تا سال85 ثابت مانده‌است. این درحالی است که آمار 3 میلیون و 700 هزار نفر از سوی وزارت بهداشت و درمان با ضریب رشد 8 درصد در سال اعلام می‌شود و دراین میان سهم عضوپذیری گروه‌های NA به عنوان فراگیرترین گروه درمانی تنها 10 درصد کل معتادان کشور است.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
