بهرام غمگسار/ رادیو کوچه
آرا و افکار «کارل پوپر» در عرصه فلسفه، شناختشناسی و فلسفه سیاسی در سه دهه اخیر ایران از منظرهای گوناگون مطرح و موثر بوده و کتاب «ناکجاآباد و خشونت» که به تازگی منتشر شدهاست، ترجمه فارسی چند مقاله و دو گفتو گوی مهم کارل پوپر، مقالهای با عنوان «عقلگرایی انتقادی» به قلم هانس آلبرت، از نزدیکترین همفکران پوپر، پیشگفتار مترجمان و مقالهای ارزنده به قلم «خسرو ناقد» را در برمیگیرد.
کارل پوپر در ایران و در دوران پیش از انقلاب با انتشار ترجمه فارسی کتاب «فقر تاریخیگری» به فارسیزبانان معرفی شد.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
شناختشناسی و عقلگرایی انتقادی پوپری نه فقط در نقد کمونیسم و فاشیسم، که در نقد همه مذاهب، مکاتب و ایدئولوژیهایی شکل گرفته است که باورهای جزمی خود را حقیقت مطلق میدانند و به نسبیت شناخت بشری و محدود و مشروط بودن آن باور ندارند و هم بر این بستر بود که مفاهیم پوپری در شناختشناسی و فلسفه با باور به حقیقت مطلق در تجربه دینی در تضاد افتاد و به یکی از زمینههای نظری تحول چپ مذهبی به اصلاحطلبان مذهبی در ایران بدل شد.
تاثیر آرای پوپر بر تحول مطلقباوران مذهبی به اصلاحطلبان مذهبی متمایل به نسبیت شناخت، جزمگرایان و اصولگرایان مذهبی را علیه پوپر برانگیخت تا جایی که هواداری از آرای پوپر و لیبرالیسم او در جدلهای سیاسی روزمره و در ادبیات روزنامههای محافظهکار به اتهامی سنگین بدل شد.
آرای کارل پوپر یا برداشتهای گوناگون از آرای او در جدلهای سیاسی سه دهه اخیر ایران نیز بحثهای بسیار برانگیخته است و متون کتاب «ناکجاآباد و خشونت»، به گفته خسرو ناقد و رحمان افشاری، مترجمان کتاب، براساس «نیاز خواننده فارسیزبان» برگزیده و ترجمه شدهاند
آرای کارل پوپر یا برداشتهای گوناگون از آرای او در جدلهای سیاسی سه دهه اخیر ایران نیز بحثهای بسیار برانگیخته است و متون کتاب «ناکجاآباد و خشونت»، به گفته خسرو ناقد و رحمان افشاری، مترجمان کتاب، براساس «نیاز خواننده فارسیزبان» برگزیده و ترجمه شدهاند.
در پیشگفتار کتاب به پیشینهی طرح آرا و ترجمه آثار کارل پوپر، فیلسوف نامآور اتریشی، در ایران پرداخته شدهاست.
خسرو ناقد، از مترجمان «ناکجاآباد و خشونت»، در نخستین مقاله خواندنی کتاب با عنوان «جهان اندیشگی کارل رَیموند پوپر» گزارشی ارزنده را با زبانی روان و ساده درباره مهمترین آرا و مفاهیم پوپر به دست داده است و با بیانی روشن، خواننده را با سیر زندگی و آرا و افکار پوپر آشنا میکند.
دومین مقاله کتاب با عنوان «درباره بهاصطلاح منابع شناخت» متن سخنرانی پوپر در دانشگاه «سالتزبورگ» اتریش است. پوپر در این مقاله نظر خود را درباره محدوده و ماهیت شناخت بشری توضیح داده و تاکید میکند که معرفت بشری را نه قوانین قاطع مطلق و کلی، که مجموعهای از حدسها و فرضیهها شکل میدهند.
در سومین مقاله کتاب با عنوان «درباره دانایی و نادانی» متن سخنرانی پوپر در دانشگاه فرانکفورت آمدهاست و پوپر در چهارهمین مقاله کتاب با عنوان «ناکجاآباد و خشونت» میکوشد تا علل توسل به خشونت در رفع اختلافهای سیاسی را بجوید و بر پایهی آن داوری کند.
دو مصاحبه پوپر با عنوانهای «سرچشمههای شناخت گوناگوناند» و «بدون آزادی، نه به عدالت میرسیم و نه به امنیت» فشردهای جامع از نظریات پوپر را در عرصه فلسفه سیاسی به دست داده و مقاله عقلگرایی انتقادی. ترجمه مقالهای از «هانس آلبرت» درباره کانون اصلی فلسفه پوپر، یعنی عقلگرایی انتقادی است.
و بخش پایانی این کتاب، کتابشناسی گزیده آثار است. کتابشناسی، گزیده آثار کارل پوپر را به زبانهای آلمانی و انگلیسی و به ترتیب تاریخ انتشار آنها بهدست داده است تا پژوهشگران و دانشجویان و علاقهمندانی که مایلند به منبع اصلی آثار پوپر مراجعه کنند یا مطالعات خود را درباره این فیلسوف اروپایی گسترش دهند، از این فهرست که با دقت بسیار فراهم آمدهاست، استفاده کنند.
کتاب «ناکجاآباد و خشونت» مجموعهای از گفتارها و گفتوگوهای کارل پوپر، به انتخاب و ترجمه خسرو ناقد و رحمان افشاری است که جهان کتاب در ۲۱۰ صفحه و به بهای ۳۵۰۰ تومان به تازگی منتشر کردهاست.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»