محبوبه شعاع / رادیو کوچه
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
«جمشید مشایخی» بازیگر و هنرمند با سابقه تاتر و سینما ایران در ششم آذرماه سال 1313 در جاجرود از توابع تهران زاده شد. در سال 1336 به استخدام اداره تازه تاسیس هنرهای دراماتیک درآمد و به عنوان بازیگر کار خود را در برنامه نمایشی کانال سوم غیر دولتی آغاز کرد.
نخستین نمایشی که اجرا کرد «وظیفه پزشک» نام داشت و از آن پس با نمایش‌های بلبل سرگشته، خشت اول، سیاه، آوار بر سنگ، آقای آریان‌فر و خانواده‌اش، جعفرخان از فرنگ آمده، بیگانه‌ای در خانه، در منطقه جنگی، دو برادر، شبح کوچک، قصه ماه پنهان، عاشق مترسک، غروب در دیار غریب و مانند این‌ها کار خود را دنبال کرد.
وی هم‌زمان با تاسیس دانش‌کده هنرهای دراماتیک به این دانش‌کده رفت، اما پس از سه سال تحصیل را رها کرد و با ایفای نقش در فیلم کوتاه «جلد مار» (هژیر داریوش) در سال 1341 به هم‌راه «فخری خوروش» به طور حرفه‌ای جلوی دوربین فیلم‌برداری رفت.
بعد از آن در روزهایی که مشایخی نمایش «مرده‌های بی‌کفن و دفن» را به کارگردانی «حمید سمندریان» در انجمن ایران و فرانسه بازی می‌کرد «ابراهیم گلستان» بازی او را دیده و پسندیده بود و برای بازی در فیلم «خشت و آیینه» او را انتخاب کرده بود. چهارسال بعد هم «داریوش مهرجویی» به واسطه «عزت‌اله انتظامی» او را برای بازی در فیلم «گاو» (1348) دعوت کرد و مشایخی به اعتبار نام «غلامحسین ساعدی» که نویسنده داستان فیلم بود بازی در نقش کوتاهی از فیلم را پذیرفت.
مشایخی در همان سال به نقش خان‌دایی در فیلم «قیصر» (مسعود کیمیایی) بازی کرد. گفته شده مسئولان اداره تاتر مخالف بازی کارمندان اداره در فیلم‌های سینمایی بودند و برای همین مشایخی را برای مدت نه ماه از کارش اخراج کردند و وقتی مجدد او را به کار بازگرداندند مثل سابق میل ماندن در اداره را نداشت، به همین دلیل از سال 1349 فعالیت گسترده‌ای را در سینما آغاز کرد. در کارنامه سینمایی مشایخی فیلم‌های شاخصی مثل «کمال الملک» و پدربزرگ (مجیدقاری) وجود دارد که برای اولی جایزه به‌ترین بازیگر از سومین جشنواره فیلم فجر و برای دومی جایزه به ترین بازیگر از نخستین جشن واره بین‌المللی پیونگ یانگ را دریافت کرده است.
از نظر مشایخی عوامل زیادی هستند که به طور مستقیم برکار بازیگر تاثیر می‌گذارند، مثل کارگردان، نقش‌های مقابل، فیلم‌بردار و دیگر عوامل پشت صحنه، به طوری که گاهی بعضی از آن‌ها مانع می‌شوند بازیگر با حس خودش نقش را ایفا کند. او خود بازی در فیلم‌هایش با حاتمی را بیش‌تر از بقیه کارهایش دوست دارد.
آخرین کار جمشید مشایخی «یک بوس کوچولو» نام دارد فیلمی که خیلی دوستش دارد و درباره آن گفته: »مثل این‌که خودم بودم و دارم می‌میرم. من این فیلم را به‌ترین کار دوران بازیگری‌ام می‌دانم».
جمشید مشایخی که هفتاد و هشتمین سال زندگی خود را پشت سر می‌گذارد از بازیگران باسابقه و تاثیرگذار سینما، تاتر و تلویزیون است که در ده‌ها فیلم سینمایی هم‌چون «کمال‌الملک» به کارگردانی زنده یاد علی حاتمی، «گاو» به کارگردانی داریوش مهرجویی و مجموعه‌های تلویزیونی مختلف نظیر «هزاردستان» و «ستایش» به ایفای نقش پرداخته است.
شمخالی شاعر، نوازنده و عضو کانون موسیقی‌دانان آذربایجان در مرداد ماه امسال 1391 از انتشار زندگی‌نامه منظوم جمشید مشایخی خبر داد و گفت: «کتاب «حدیث پیر فرزانه» مروری منظوم به زندگی و آثار هنری جمشید مشایخی دارد که در آذرماه امسال هم‌زمان با سال‌روز تولد این بازیگر برجسته سینما و تاتر منتشر خواهد شد.»
وی افزود: «مطالب کتاب از روز تولد ایشان شروع شده و نیم قرن فعالیت سینمایی او از سال ۱۳۳۶ تا سال ۱۳۸۱ را دربر می‌گیرد، هم‌چنین زندگی‌نامه او تا سال ۱۳۹۱ نیز در این کتاب گنجانده شده است.»
شمخالی در ادامه گفته: «نود و پنج فیلم از این هنرمند به ترتیب تاریخ اکران معرفی شده است. هم‌چنین چند بیتی از کتاب نیز به شاگردی جمشید مشایخی در نزد مرحوم استاد حمید سمندریان اختصاص دارد.»
این شاعر در ادامه با اشاره به این‌که تمام مطالب کتاب مستند است، گفت: همه زندگی‌نامه را خود استاد جمشید مشایخی برای من تعریف کرده است و از این نظر کل مطالب کتاب و نام اشخاص، مکان‌ها و غیره، مستند و واقعی است، هم چنین تمام مطالب و بیت‌ها را خود ایشان خوانده و تایید کرده‌اند.
منبع‌ها:
ویکی‌پدیا
زندگی‌نامه جمشید مشایخی
همشهری
پایگاه خبری هنر
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
تهمورث
من به شخصیت سینمائی و بالطبع خود استاد چمشید مشایخی آنچنان ارادت دارم که در کلام و سخنم او را دائی یعنی همان دائی فیلم قیصر خطاب میکنم. تولدت مبارک خان دائی