محبوبه شعاع / رادیو کوچه
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
«شهرام ناظری» خواننده، موسیقی‌دان و استاد موسیقی ایرانی، کردی و موسیقی مقام ایرانی، در بیست‌و‌نهم بهمن ماه سال 1328 خورشیدی در خانواده‌ای هنردوست، در کرمانشاه به دنیا آمد. از کودکی و زیر نظر پدرش، آموزش‌های اولیه موسیقی و آواز را فرا گرفت. محیط مناسب هنری در خانواده سبب شد تا وی بتواند در سن نه سالگی اولین برنامه هنری خود را در رادیوی کرمانشاه هم‌راه با تار مرحوم «درویشی»، از نوازندگان معروف آن زمان کرمانشاه، اجرا کند.
پس از آن وی در سن یازده سالگی توانست در رادیو تلویزیون ایران چند برنامه آواز ایرانی اجرا کند. ناظری برای پر بارتر کردن درک موسیقی خود ارتباط بیش‌تری با پسر عمویش «کیخسرو پورناظری» و درویش «نعمت‌علی خراباتی» برقرار کرد که این ارتباط تاثیر بزرگی بر فهم او از موسیقی محلی و کردی ایران داشت.
شهرام ناظری در سال ۱۳۴۵ برای بهره‌گیری از محضر اساتیدی چون «عبداله دوامی»، «نورعلی‌خان برومند»، «عبدالعلی وزیری» و «محمود کریمی»، عازم تهران شد و ضمن بهره‌گیری از محضر این اساتید، سه‌تار را نیز نزد استادان «احمد عبادی»، «جلال ذوالفنون» و «محمود هاشمی» فرا گرفت.
شهرام ناظری درسال ۱۳۵۴ به پیش‌نهاد «نورعلی‌خان برومند» به استخدام رادیو تلویزیون ایران در آمد و اولین برنامه خود را با «گروه شیدا» به سرپرستی «محمدرضا لطفی» با مثنوی مولوی و ترانه‌ای از «شیخ بهایی» اجرا کرد، پس از آن با «گروه عارف» به سرپرستی «حسین علیزاده» و «پرویز مشکاتیان» کار خود را ادامه داد. وی درسال ۱۳۵۵ در نخستین آزمون موسیقی سنتی ایران با نام «باربد» شرکت کرد و توانست «مقام نخست» را در رشته آواز در این آزمون به‌دست آورد و در سال ۱۳۵۶ هم‌راه با «گروه سماعی» به سرپرستی «اصغر بهاری» و «حسن ناهید» برای اجرای کنسرت در جشنواره توس انتخاب شد.
ناظری از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۰ با تلاش پی‌گیر و بی‌وقفه و با هم‌کاری گروه‌های مختلف موسیقی، آلبوم‌های چاووش دو، سه، چهار، هفت و هشت، آلبوم مثنوی «موسی و شبان»، «بنمای رخ»، آلبوم صدای «سخن عشق» و «مرا عاشق» را تهیه کرد. او در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴ مشغول تدریس موسیقی و ردیف‌های آوازی به علاقه‌مندان شد و در این دوران آثاری چون «زمستان»، «بشنو از نی» و «نجوا» را نیز منتشر کرد.
پس از آن از سال ۱۳۶۴ به بعد، با هم‌کاری گروه‌های موسیقی ایرانی کارهای را به بازار موسیقی عرفانی و اصیل ایرانی عرضه ساخت که از معروف‌ترین این آثار می‌توان «شورانگیز» با هم‌کاری حسین علیزاده، «گل صد برگ» و «آتش در نیستان» با هم‌کاری جلال ذوالفنون، «یادگار دوست» و «ساقی‌نامه یک و دو» را با هم‌کاری «کامبیز روشن‌روان» نام برد.
در سال‌های دهه هفتاد خورشیدی استاد ناظری آثار بسیاری را اجرا کرد که از آن جمله می‌توان به آلبوم‌های نوروز به هم‌راهی با حسین علیزاده، «مهتاب رو» را با گروه تنبور شمس و «دل شیدا» با آهنگ‌سازی «فرامرز پایور» اشاره کرد. هم‌کاری ناظری با «کامکارها» نیز منجر به آفرینش دو اثر ماندگار به نام‌های «کنسرت کامکارها 76» و «کنسرت 77» شد. گفته شده ناظری با انتشار دو آلبوم «ساز نو آواز نو» و به ویژه «سفر به دیگر سو» مسیر نوینی از موسیقی خویش را نمایان ساخت به‌طوری‌که سفر به دیگر سو را دکترین موسیقایی خود می‌داند.
ادامه فعالیت شهرام ناظری در دهه هشتاد خورشیدی نیز پژوهش و مسیریابی برای ارایه موسیقی نوین بود. پژوهش بر نحوه اجرای «شاهنامه فردوسی» و «پروژه مولوی» از فعالیت‌های وی در این سال‌ها است. وی در این سال‌ها چندین آلبوم دیگر منتشر کرد که آثار «آواز اساطیر»، «لیلی و مجنون»، «لولیان، مولویه» و «سفر عسرت» از آن جمله می‌باشند.
استاد شهرام ناظری خواننده‌ای است که در آثارش روحیه تکرار ناپذیری دارد و هم‌واره تلاش کرده است که نگرش و تجربه‌ای جدید را در آواز و موسیقی به‌وجود آورد. وی هم‌چنین در اجرای شعرهای مولوی پیش‌رو تمامی خوانندگان بوده است و در سال ۱۳۶۴ به مناسبت گرامی داشت هشتصدومین زادروز مولوی دو اثر «گل صد برگ» و «یادگار دوست» را منتشر کرد. اثر «یادگار دوست» به عنوان اولین سمفونی ایرانی و «گل صد برگ» به عنوان یکی از پرفروش‌ترین آثار موسیقی ایران، هر دو انقلابی در موسیقی سنتی ایران به‌وجود آوردند. این یادواره بار دیگر دو دهه بعد برای بزرگداشت مولانا، تکرار شد. از دیگر آثار برجسته وی که بر روی شعرهای مولوی اجرا شده می‌توان به «آلبوم مولویه» نیز اشاره کرد که از سوی بوستون گلوب و لس آنجلس تایمز به عنوان یکی از پنج آلبوم برتر موسیقی سال ۲۰۰۷ در سطح جهان انتخاب شد.
اما یکی دیگر از ویژگی‌های بارز استاد ناظری نسبت به خوانندگان هم‌عصرش توجه ویژه وی به اسطوره‌ها و تحقیق و جستجو در خصوص لحن‌های حماسی گمشده آواز ایرانی است. وی نخستین خواننده‌ای است که برای شاه‌نامه‌خوانی پژوهشی چندین ساله کرد و در آمریکا، فرانسه و تونس اجراهای صحنه‌ای شاهنامه خوانی داشت.
ناظری شاهنامه را در سه بستر ارایه می‌دهد:
اجرای شاهنامه و ارایه آن با موسیقی مقامی، برگرفته از فضای فکری و قومیت‌های ایرانی. این نوع، در «آکادمی کارتاژ تونس» که یک شهر تاریخی با پیشینه چهار هزار ساله است و هم‌چنین در جشنواره «سن فلوران فرانسه اجرا شده است. اجرای شاهنامه با ارکستر بزرگ کلامی بر مبنای موسیقی دستگاهی. در این بخش ناظری به هم‌راه «کیوان ساکت» بر روی شاهنامه کار کرده است. برداشت سوم نیز اجرای شاهنامه با گروه اینترنشنال در «نیویورک» با هم‌راهی پسرش «حافظ ناظری» بود که نمونه آن در سال ۲۰۱۰ در سالن «کارنگی هال» نیویورک اجرا شد. استاد شهرام ناظری با تلاش‌ها و اجراهایی که تا کنون داشته راه را برای شاهنامه خوانی خوانندگان جوان هم‌وار کرده است.
افتخارات استاد ناظری: دریافت جایزه «به‌ترین موسیقی عرفانی جهان» در سال ۱۹۹۷ میلادی، در جشنواره فاس مراکش. وی پس از دریافت این جایزه از سوی مطبوعات آمریکا لقب «پاواروتی» ایران را نیز دریافت کرد. دریافت نشان «شوالیه ادب و هنر» از سوی دولت فرانسه در مهرماه ۱۳۸۶ برابر با اکتبر 2007 که این نشان بالاترین نشان فرهنگی فرانسه است. دریافت عنوان هنرمند برتر آسیا از طرف مجمع آسیاسوسایتی که در این مراسم بان کی‌مون دبیر کل سازمان ملل متحد تقدیر ویژه‌ای از وی به عمل آورد.
دریافت جایزه «اسطوره زنده» از دانشگاه یوسی‌ال‌ای. دریافت نشان طلایی سماع بارگاه مولانا از دست «اسین چلبی» نواده مولانا در سال ۱۳۸۶ در شهر قونیه ترکیه و انتخاب به عنوان رییس افتخاری مرکز مولانا پژوهی دانشگاه سلجوق در ایران. دریافت کلید طلایی شهر خوی و مقبره شمس در جشنواره بین‌المللی شمس تبریزی در آبان ۱۳۸۶. دریافت لوح سپاس از شهرداری شهر ایرواین کالیفرنیا به پاس قدردانی از تلاش‌های وی در ترویج پیام معنوی صلح در قالب موسیقی و شعرهای مولوی.
نام‌گذاری روز بیست‌و‌پنجم ماه فوریه سال ۲۰۰۶ به نام «شهرام ناظری»، توسط رییس شواری شهر و شهردار سن‌دیه‌گو در حوزه جغرافیایی سن‌دیه‌گوی ایالت کالیفرنیا، که در مدت کوتاهی پس از این نام‌گذاری، کنگره آمریکا نیز با اهدای لوح سپاس از وی تقدیر کرد و دریافت تقدیرنامه از سوی دانشگاه هاروارد به دلیل نقش موثر استاد ناظری در معرفی مولوی به دنیای غرب و نوآوری در موسیقی ایرانی و جذب مخاطبان غربی.
استاد شهرام ناظری در طی بیش از سی سال فعالیت هنری علاوه بر بهره‌گیری از شعرهای مولوی، در زمینه استفاده و استوارسازی شعر معاصر پارسی بر روی موسیقی سنتی ایرانی نیز پیش‌رو بوده است. وی تاکنون بیش از چهل آلبوم موسیقی منتشر کرده است و از چند سال گذشته کنسرت‌های بسیاری را در ایران و خارج از ایران اجرا کرده است.
منبع ها:
ویکی‌پدیا
همشهری
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
تهمورث
صدائی بی اغراق داودی که معیاری مثال زدنی است . انسانی بزرگوار سوای نام و نشان و افتاده کاکی از خطه کردستان , بوجودش باید افتخار کرد و ستود نه پرستش که نام ایرانی را سربلند کرده.کاستی از صدایش با امضاء که داستان گرفتن این امضاء در کنسرت دانشگاه جورج تان برایم همیشه خاطره انگیز است .