شهرزاد کریمی/ رادیو کوچه
«زبان‌های هند و اروپایی» گروه بزرگی از زبان‌ها هستند که از یک ریشه اصلی سرچشمه می‌گیرند. برای چرایی این ریشه دلایل تاریخی فراوانی وجود دارد که اصلی‌ترین عامل آن را می‌توان مهاجرت‌های گروهی که به دلایل مختلف از جمله کشاورزی و جنگ در طول قرن‌ها صورت گرفته، دانست. حدود ۳ میلیارد نفر به این گروه زبانی صحبت می‌کنند. مشهورترین زبان این گروه در جهان انگلیسی است. و مشهورترین آن‌ها برای ما ایرانی‌ها زبان فارسی است. در واقع زبان‌شناسان از شکل و فرم کلمات و جملات و دستور زبان‌ها و ریشه تاریخی آن‌ها و هم چنین مقایسه هر یک با هم به این نتیجه رسیده‌اند که این زبان‌ها از یک ریشه گرفته شده است.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
بیشتر زبان‌های مردمان ساکن قاره اروپا، فلات ایران، آسیای‌میانه و شبه قاره هند از جمله زبان‌های «هند و اروپایی» هستند.
نظریه زبان‌های هندواروپایی در قرن هجدهم توسط «سر ویلیام جونز» زبان‌شناس و خاورشناس انگلیسی مطرح شد. وی با اشاره به شباهت‌های زبان‌های سانسکریت، یونانی، و لاتین به یک‌دیگر نتیجه گرفت که آن‌ها بایستی از یک زبان مشترک منشا گرفته باشند که احتمالن زبان‌های فارسی، آلمانی هم از همان ریشه منشعب شده‌اند. این گروه زبان‌ها از بیش‌ترین گستردگی جغرافیایی برخوردار هستند.
در مورد خاست‌گاه خانواده زبان «هند و اروپایی» دو فرضیه وجود دارد. نظریه‌ای آن را به شش هزار سال قبل منتسب می‌داند و جای‌گاه آن را «استپ‌های یونتیک» می‌داند و نظریه‌ای دیگر به نه هزارسال ریشه صحه می‌گذارد و جای‌گاه را «آناتولی» می‌داند.
مسلم است این دو مکان از لحاظ جغرافیایی و در بعد کلان فاصله خیلی زیادی با هم ندارند و چیزی که در این جا تفاوت اصلی موضوع است در واقع قدمت این زبان‌ها است.
شناخت ریشه‌های زبانی البته رشته‌ای بسیار تخصصی و کار زبان‌شناسان باتجربه است. ولی بسیاری از کسانی که با حداقل سه زبان در حوزه هند و اروپایی آشنایی داشته باشند و یا با دو زبان در محدوده این گروه از زبان‌ها و یک زبان در حوزه دیگر، می‌توانند شباهت‌های فراوان چه در ظاهر و معنی کلمات و چه در ساختار و دستور زبان و گرامر به راحتی احساس کنند.
برای مثال در زبان انگلیسی به مادر «mother»، در زبان اسپانیایی «madre» و در زبان آلمانی «Mutter» گفته می‌شود. و البته نمونه‌هایی چون این فراوان است. تمام این لغات از یک ریشه مشترک تشکیل شده‌اند. پس از آن، دانشمندان از طریق روش‌های آمار، تشکیل چنین لغات ریشه‌ای را در طول زمان مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها با تهیه یک شجره‌نامه از این واژه‌ها، به دنبال رابطه‌ای بین داده‌ها با مناطقی بر آمدند که در حال حاضر زبان‌های مورد نظر در آن‌ها پراکنده هستند.
و به این شکل ریشه‌های زبانی در طول سال‌ها به مرور کشف شد.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
