خبرگزاری میراث فرهنگی
دومین فصل از کاوش‌های باستان‌شناسی تپه رحمت‌آباد فارس درحالی به انجام رسید که آثاری از دوره نوسنگی بدون سفال با قدمتی حدود 8 هزارسال در این تپه باستانی کشف شد. این تپه پیش از این و طی کاوش‌های نجات‌بخشی تنگه بلاغی به علت نزدیکی به سد‌سیوند مورد کاوش قرار گرفته‌بود.
«محمدحسین عزیزی خرانفی»، سر پرست هیات کاوش تپه رحمت‌آباد فارس دراین‌باره گفت: «دومین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی با همکاری بنیاد پژوهشی پارسه _ پاسارگاد با هدف شناسایی توالی و تسلسل ادوار تاریخی و پیش از تاریخی فارس آغاز شد که قدیمی‌ترین دوره فرهنگی یافت‌شده در این تپه مربوط به دوران نوسنگی بدون سفال ( p.p.m) بوده که ضخامت لایه‌های کشف شده 2 متراست.»
وی در ادامه گفت:«از این دوره ابزارهای سنگی شامل تیغه‌ها، تراشه‌ها، سنگ‌های مادر و دورریزها و هم‌چنین داده‌های استخوانی مربوط به حیوانات شناسایی شد.»
عزیزی با اشاره به این‌که، در این دوره حتی یک قطعه سفال به دست نیامد گفت:« لایه‌های این دوره شامل خاک سوخته، خاکستر و خاک متراکم است که از تمام لایه‌های فوق نمونه‌های محیطی جهت شناورسازی و تاریخ گذاری برای مطالعه بیشتر برداشته شده است.»
از دیگر دوره‌های یافت‌شده در این تپه مربوط به دوره نو سنگی با سفال بوده که این دوران در فارس به عنوان دوره موشکی معروف است.
ضخامت لایه‌های‌دوره نوسنگی جدید (با سفال) 1.5متر است. از این دوره آثار فرهنگی شامل سفال‌های شاخص دوره موشکی با نقوش هندسی ویژه و بافت زمینه قرمز رنگ شناسایی شده‌است.
هم‌چنین انواع ابزارهای سنگی، دور ریزهای ابسیدین، ابزارهای استخوانی، توکن‌هایی از جنس گل پخته، پیکرک و… شناسایی و کشف شد که تاریخ تقریبی و مطالعات مقایسه‌ای با محوطه‌های همزمان که گزارش آن منتشر‌شده حدود هزاره ششم ق.م است. به دلیل ابعاد کوچک کاوش در این دوره، تیم کاوش موفق به شناسایی معماری مربوط به آن نشد.
مطالعات باستان‌شناسی نشان می‌‌دهد که تپه رحمت‌آباد پس از نزدیک به 1500 سال وقفه در 4500 قبل از میلاد دوباره توسط صنعت‌گران و سفال‌گران مدفون‌شده و گسترش تپه از شمال به سمت جنوب بوده است. از این دوران کوره‌های بزرگ سفال‌گری، ظروف کامل سفالی شاخص این دوره، انواع ابزارهای سنگی و ابسیدینی، پیکرک و انواع سر دوک‌ها، ابزارهای استخوانی، مهر مسطح، اشیا گلی مربوط به کنترل درجه حرارت کوره، سفال‌های خام و تعداد بسیار قطعات سفالی، لایه‌های قطور خاکستر مربوط به فعالیت‌های صنعتی شناسایی شده‌است.
عزیزی تاکیدکرد:«کوره‌های به‌دست‌آمده در این دوره در تپه رحمت‌آباد مستطیل شکل و دارای بخش‌هایی مجزای آتش‌دان و سکوی قرارگیری سفال است. به دلیل تخریب بسیار گسترده‌ای که در سنوات اخیر و پس از کاوش‌های اولین فصل به وجودآمده بافت معماری این دوره بسیار آسیب‌پذیر و تنها دو رج از خشت‌های آن باقی‌مانده‌است.»
تپه رحمت‌آباد در دوره وقفه خود یکی از مراکر تولید سفال برا ی تجارت به مناطق مختلف و مجاور به شمار می‌رفته‌است. لذا شواهدی از زندگی عامه‌نشینی و سفال‌های مرتبط با این نوع زندگی در دست نیست.
پیدا‌شدن مقادیر زیادی توکن‌های گلی با فرم‌های مختلف، هم‌چنین یافتن مهری استامپی با نقوش هندسی خود موید این نکته است.
قابل ذکر است که این محوطه در دوره مذکور مرکز تولید ابزارهای سنگین نیز بوده و هم‌چنین پیدا‌شدن بالغ بر چندهزار قطعه ابزار سنگی شامل انواع سنگ‌های مادر، انواع تیغه‌ها، تراشه‌ها، ریز تیغه‌ها و دورریزها در کنار یکدیگر نشان‌دهنده تولید محلی این‌گونه ابزار‌ها در تپه رحمت‌آباد است.
عزیزی با بیان‌اینکه، پس از دوره وقفه تاریخی آثار بسیار اندکی از دوره باکون الف از لایه‌های مضطرب سطحی از ترانشه c از فصل قبل شناساییشده اظهارداشت: «این آثار تنها شامل چند قطعه سفال است و به نظر می‌‌رسد در دوره هخامنشی با توجه به موقعیت استراتژیک تپه در تنگه بلاغی و جهت کنترل مسیر شاهی(راه شاهی) بین پاسارگاد و تخت جمشید هخامنشیان سطح تپه را کاملا مسطح کرده و آثار دوران باکون الف را به کلی ازبین برده‌اند و سپس روی سطح هموار شده با استفاده از خاک خود تپه سکوی بزرگ خشتی به ارتفاع 2 متر بناکرده‌اند. وجود قطعات سفال‌های پیش از تاریخ بین خشت‌های‌دوره هخامنشی‌خود موید این نکته است.»
از دوره هخامنشی تنها سکوی خشتی شناساییشده، زیرا در دوره متاخر اسلامی سطح تپه رحمت‌آباد به عنوان گورستان مورد‌استفاده عشایر کوچ رو منطقه قرار‌گرفته و تراکم قبور این دوره موجب از بین‌رفتن کامل آثار هخامنشی روی تپه شده‌است.
اضطراب حاصل به دلیل حفر این قبرها باعث شد نتوان در مورد جایگاه تپه رحمت‌آباد و کاربری آن در دوره هخامنشیان اظهار نظر روشنی داشت.
تپه رحمت‌آباد در کنار بزرگراه شیراز- اصفهان و بین حوزه یاستحفاظی شهرستان‌های مرودشت و پاسارگاد دردهانه تنگه‌بلاغی قراردارد و دارای موقعیت خاص از نظر کاوش‌های باستان شناسی و اطلاعات ارزشمند از دوره‌های مختلف پیش از تاریخ و تاریخی است.
این محوطه در نزدیکی سد سیوند واقع شده و در پشت دریاچه این سد است. به همین علت آب‌گیری سد سیوند هیچ خطری برای این محوطه باستانی ندارد.
اولین فصل کاوش‌های باستان‌شناسی تپه رحمت‌آباد به سرپرستی حسن فاضلی‌نشلی همزمان با پروژه نجات‌بخشی تنگه بلاغی در تیرماه 84 آغاز و به مدت 1 ماه به طول انجامید. طی این کاوش‌ها 3 ترانشه بزرگ 10در10 متر و سه ترانشه کوچک لایه‌نگاری در بخش‌های مختلف تپه انجام شد. در این کاوش‌ها نخست بخش‌هایی از کوره‌های صنعتی تولید سفال در ترانشه cشناسایی شد که به دلیل کمبود زمان کاوش، نیمه تمام رها شد که نتیجه کاوش‌های اولیه شناسایی و معرفی تپه رحمت‌آباد به عنوان مرکزی صرفا صنعتی برا ی تولید سفال و ابزارهای سنگی در 4500 ق.م بود.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
