«فست فود و مضرات آن»

سام/رادیوکوجه

sam@koochehmail.com

جف آردر می‌گوید: «ما در زمانه‌ای زندگی میکنیم که پیتزا زودتر از نیروی پلیس به خانه‌هایمان میرسد.» دسترسی آسان، پخش گسترده و قیمت‌های نسبتن پایین، نقش مهمی ‌در گسترش مصرف فست فود ایفا می‌کنند. این اپیدمی مصرف غذاهای آماده سبب ابتلای تعداد زیادی از مردم به چاقی یا همان بیماری قرن که آن را مادر بیماری‌ها می‌نامند، شده‌است. امروزه درصد چاقی در جهان برای سنین 15 تا 20 سال بالغ بر 20 درصد، اما در کشورهای خلیج فارس این نسبت به 30 در‌صد در دانش آموزان پسر و50 درصد در دانش آموزان دختر رسیده است.

فایل صوتی را از اینجا بشنوید

فایل را از این جا دانلود کنید

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، اگر پانزده درصد افراد یک جامعه دچار اضافه‌وزن یا چاقی باشند، نشان‌دهنده آن است که آن جامعه در معرض خطر قرار دارد زیرا طبق آمار اعلام شده، هفده تا هجده درصد نوجوانان دچار اضافه‌وزن و چاقی هستند که از این میان، پنج درصد چاق و یازده تا دوازده درصد مابقی دارای اضافه‌وزن هستند. در اولین کنگره پیشگیری و درمان چاقی که در تهران برگزار شد، چاقی به عنوان یکی از مشکلات بزرگ تغذیه‌ای در ایران عنوان و گفته شد که دو سوم جمعیت شهری ایران به نحوی دچار اضافه وزن و چاقی هستند.

کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت و آموزش و پزشکی ایران نیز چندی پیش، گفته بود، چاقی در ایران اپیدمی شده و مشکلات ناشی از تغذیه نامناسب و بدغذایی یکی از چالش‌های اصلی سلامت مردم است. اما به راستی مضرات استفاده از فست فود چیست؟ مطالعات نشان داده که در جوامعی که دارای رژیم غذایی با کلسترول و چربی جامد کمتری هستند، میزان چربی خون آنها نیز کمتر می‌شود. با سرخ کردن اکثرفست فودها، استفاده بیش از حد سس‌های چرب و استفاده کمتر از سبزیجات منجر به چاقی، کمبود برخی از ویتامین‌ها و املاح، ناراحتیی‌های گوارشی و در نهایت بیماری‌های قلبی عروقی در افراد می‌شود.

مصرف طولانی مدت فست فودها مجموعه‌ای از مشکلات را به دستگاه گوارش و سیستم ایمنی بدن وارد می‌کند و برنامه غذایی نامناسب یکی ازعوامل مهم در بروز بیماری‌های قلبی و عروقی است که سبب تغییرات در چربی خون می‌شود و در ابتلا به تصلب شرائین و بیماری‌های قلبی عروقی نقش بسیار مهمی‌ ایفا می‌کند. در ایران سالانه حدود 40 درصد مرگ‌و‌میرها به علت بیماری‌های قلبی عروقی رخ می‌دهد و این بیماری همچنان در صدر عوامل مرگ‌و‌میر در کشور محسوب می‌شود. من یک گفت‌و‌گوی ویژه با دکترحامد فرهمند انجام دادم و در این گفت‌و‌گو از او درباره مضرات استفاده از فست فود پرسیدم. از آنجا که غذاهای آماده، مواد غذایی هستند که احتیاج به ماندگاری بالا برای نگهداری طولانی مدت‌تر دارند، در آنها از مواد نگهدارنده مختلفی هم استفاده می‌‌شود که یکی از آنها نمک طعام است ،به علاوه اینکه این غذاها، طعم دهنده‌های طبیعی و مصنوعی هم دارند که ازسیب زمینی سرخ کرده گرفته تا سس‌های قرمز و سفید وسوسیس وکالباس، را شامل می‌‌شود و مجموعه این ترکیب‌ها که یا نمک داشته یا حاوی ترکیبات سدیم‌دار هستند، تهدیدی جدی برای سلامت به شمار می‌‌آیند. از دیگر بیماری‌هایی که می‌تواند در اثر خوردن فست فود ایجاد شود پوکی استخوان است که معمولن در دهه‌های ‪ ۵ و ‪ ۶زندگی بروز می‌کند ولی مصرف بی‌رویه غذاهای آماده و مواد غذایی فاقد ویتامین مورد نیاز بدن باعث شده این بیماری در دهه دوم و سوم زندگی هم مشاهده شود.

بیشتر غذاهایی که در این رستوران‌ها عرضه می‌شوند، به شکل سرخ شده است و بدتر از آن، اینکه برای سرخ کردن این غذاها از روغن نباتی جامد استفاده می‌کنند. درصد اسیدهای چرب اشباع و ایزومرهای ترانس در این روغن‌ها بالاست. ما دکترها به اسیدهای چرب ترانس می‌گوییم چربی قاتل. ا‌ین چربی، همان چربی است که در دیواره سرخرگ‌ها رسوب کرده و آنها را مسدود می‌کند. من یک مثال برای شما می‌زنم تا قضیه روشن‌تر شود. اگر کل انرژی دریافتی روزانه‌مان را 100 واحد در نظر بگیریم، تنها 30 واحد آن می‌تواند از چربی‌ها تامین شود. از این 30 واحد حداکثر 10 واحد می‌تواند چربی اشباع شده باشد و تنها یک واحد چربی ترانس.

مصرف روزانه پنج گرم یا بیشتر چربی ترانس، احتمال حمله قلبی را 25 درصد افزایش می‌دهد. اما متاسفانه در مورد عوارض فست فودها چندان اطلاع‌رسانی درستی صورت نمی‌گیرد و بیشتر مردم از عوارض آن بی‌اطلاع هستند.

بیشتر چه گروه هایی در معرض خطر هستند؟ زنان بار‌دار یکی از گروه‌هایی هستند که در معرض آسیب‌های جدی قرار دارند. صرف غذاهای آماده، یکی از فاکتورهایی است که در خانم‌های باردار که زمینه ابتلا به پراکلامسی را دارند باید با احتیاط صورت بگیرد، چرا که نه تنها نمک بالای این مواد که افزودنی‌های دیگر موجود در این غذاها نیز می ‌تواند در آنها مشکل ساز باشد، البته محدودیت بیش از اندازه برای خانم‌های باردار مد نظرنیست بلکه چیزی که حایز اهمیت است، توجه به مواد غذایی و محتوای مواد مغذی آنها در زمان بارداری است.

از دیگر گروه‌هایی که در معرض خطر قرار دارند کودکان هستند. در حال حاضر اگر به بررسی کودکان حتی 5 ساله هم بپردازیم، در آنها افرادی که پرفشاری خون، چربی خون بالا و دیگر ریسک فاکتورهای ابتلا به بیماری‌های مزمن را دارند، خواهیم دید که یکی از دلایل آن می‌‌تواند مصرف غذاهای آماده یا فست فود‌هایی باشد که نه تنها نمک بالا که درصد زیادی هم چربی‌های اشباع و ترانس دارند. بذر بیماری‌های غیرواگیر مزمن از کودکی آغاز می‌‌شود و نیازی هم برای گذشت زمان زیادی برای به فرجام رسیدن ندارد. آیا دنیای بدون فست فود می‌تواند وجود داشته باشد؟ شاید در دنیای مدرن امروز نخوردن فست فود مانند ندیدن تلویزیون باشد. اما راهکار کاهش آسیب‌های فست فود چیست؟ حداقل باید از فست فودهای معتبر استفاده و با کنترل بهداشت محیط تولید و عرضه فست فود از سلامت مواد غذایی، آشپزان اطمینان کامل حاصل کرد. همچنین با توجه به این که نگرانی مردم از این نوع مواد غذایی، افزایش میزان چربی در آنهاست، می‌توان فست فودهایی با سس‌های کم‌چرب سفارش داد. بر همین اساس استفاده از سبزی‌های تازه و کاهو و انواع سالادها بهترین جایگزین سس‌های چرب به‌شمار می‌رود اما در حال حاضر مراکز اغذیه فروشی و فست فودها فاقد این ویژگی هستند.

به عنوان مثال هنگام سفارش پیتزا مییتوان درخواست استفاده بیشتری از سبزیجات، قارچ و پیاز در آن کرد. همچنین می‌توان از انواع و اقسام سبزیجات مانند ذرت، اسفناج و گوجه استفاده کرد تا عوارض فست فودها به خصوص پیتزا را به حداقل رساند.

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»