روشنک آسترکی / رادیو کوچه
صنعت فولاد یکی از معیارهای سنجش جایگاه صنعتی در کشورهای مختلف است. در ایران اولین تلاش برای تاسیس کارخانه آهن و فولاد ، به قبل از سال ۱۹۳۰ میلادی برمی‌گردد؛ تلاشی که در آن زمان هرگز نتوانست رنگ و بوی واقعیت به خود بگیرد و جنگ جهانی دوم باعث توقف عملیات ساختمانی پروژه ساخت کارخانه آهن و فولاد در ایران شد؛ پروژه ای که قرار بود با همکاری شرکت‌های آلمانی در ایران انجام گیرد.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
تقریباً دو دهه بعد از خاموش شدن آتش جنگ جهانی دوم، دو عامل بهبود وضعیت اقتصادی کشور و همچنین افزایش تقاضای داخلی فولاد، دست در دست هم داد و باعث تاسیس اولین کارخانه تولید محصولات فولادی در ایران شدند.
حال پس از گذشت نزدیک به نیم قرن از آغاز تولید فولاد در کشور، کار‌شناسان معتقدند ایران نتوانسته است به رشد مورد انتظار در سطح جهانی برسد. همچنین در طی سال گذشته روند تولید این محصول در کشور با پیش بینی‌های دولت دهم فاصله زیادی داشته است.
صنعت فولاد ایران پویا نیست
در واقع طی ماه‌های اخیر بازار فولاد کشور به علت کمبود تخصیص ارز و عدم واردات مواد اولیه از پویایی برخوردار نبود. این عدم پویایی در حالی اتفاق می‌افتد که محمود احمدی‌نژاد فروردین ماه سال جاری در آئین افتتاح قطعه چهارم آزادراه تهران – شمال در دانشکده علوم و فنون دریایی جواد الائمه سپاه چالوس، با اشاره به اینکه تا قبل از سال جدید سالانه ۷ میلیون تن فولاد خام وارد کشور می‌کردیم افزود: تا دو ماه آینده با احداث ۵ کارخانه فولاد خام در کشور در تولید این صنعت استراتژیک کشور خودکفا خواهد شد.
چندی پیش از این ادعای رییس دولت دهم و در اسفند ماه ۹۱اعضای هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نشستی به ارائه آمارهای تولید، واردات و صادرات فولاد پرداختند.
محمد رجایی رییس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در این نشست گفت: سالانه حدود ۱۷ میلیون تن سنگ‌آهن کشور صادر می‌شود که صدور این ماده معدنی خلاف مصالح ملی است.
محمد رجایی اظهار کرد: همواره موضوع جلوگیری از صدور مواد خام به عنوان یک مساله جدی مطرح است و اکنون باید از مسوولان ذی‌ربط پرسید که چرا سنگ‌آهن به شکل خام از کشور صادر می‌شود.
در طی سال گذشته روند تولید فولاد در کشور با پیش بینی‌های دولت دهم فاصله زیادی داشته است و از پویایی لازم برخوردار نبود
عدم صادرات محصولات فولادی به کشورهایی که در طی سالهای گذشته در آن‌ها بازار سازی شده بود و همچنین مشکلات برای واردات مواد اولیه دو عامل اصلی است که بر سر راه تولید فولاد در کشور وجود دارد.
از سوی دیگر نوسان نرخ ارز و بدهی‌های ارزی تولیدکنندگان به بانک‌ها نیز یکی از دغدغه‌های مهم تولیدکنندگان فولاد در کشور است. طی بخشنامه‌هایی که در اسفند‌ماه ۹۱ اعلام شد، بانک‌های عامل باید بدون تعلل بدهی‌های تولیدکنندگان را که از ابتدای تابستان گذشته برای واردات ماشین‌آلات اقدام کرده‌اند با ارز مرجع تسویه می‌کردند که هنوز این روند معلق مانده است.
جهانبخش شکری مدیرعامل شرکت جهان فولاد غرب ایران ابتدای سال جاری در خصوص مشکلات فولادسازان گفت: سرمایه در گردش از مشکلات فولاد سازان در سال گذشته بود و با رشد قیمت، قیمت ارز سرمایه در گردش فولاد سازان سه برابر شد و این مشکلات ما را تشدید کرد. وی اظهار کرد: از سویی بانک‌ها نیز با اعمال سیاست‌های انقباضی نسبت به قبل بسیار سخت‌گیر‌تر شده‌اند.
وی افزود: متاسفانه در سال «تولید ملی» آن‌طور که باید از فولاد سازان حمایت نشد و در حال حاضر تولیدکنندگان به دلیل تعهد اخلاقی که در قبال جامعه در جهت ایجاد اشتغال دارند به فعالیت خود ادامه می‌دهند وگرنه تولید فولاد صرفه اقتصادی ندارد.
ناهماهنگی بخش معدن با صنایع فولاد
سید رسول خلیفه سلطانی دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران معتقد است سیاست‌های بخش معدنی با صنعت فولاد هماهنگ نیست.
وی ماه گذشته در مصاحبه‌ای اعلام کرد: چنانچه برای توسعه صنعتی و اقتصادی کشور دو بال در نظر گرفته شود، مطمئنا یکی از بال‌ها را حوزه نفت و دیگری را صنعت فولاد تشکیل خواهد داد. در صنعت فولاد هشت حلقه در یک زنجیره فعال است، اما بدون هماهنگی و در واقع به علت اینکه هر کدام از این بخش‌ها برای خود یک صنعت جدا می‌باشد، ایجاد هماهنگی میان آن‌ها بسیار دشوار، اما قابل اجرا است.
چنانچه هماهنگی بین این تشکل‌های صنعتی ایجاد نشود به هیچ عنوان به اهداف پیش‌بینی شده دست پیدا نخواهیم کرد و به طور مثال از پیش‌بینی ۳۰ میلیون تن تولید جدید در طرح‌های فولادی در دست ساخت، تنها پنج تا شش میلیون تن محقق خواهد شد، در صورتی که اگر متولی بخش صنعت بتواند این هماهنگی را ایجاد کند خواهیم توانست هدف تولید ۳۰ میلیون تن فولاد را محقق کنیم.
در حال حاضر تولیدکنندگان به دلیل تعهد اخلاقی که در قبال جامعه در جهت ایجاد اشتغال دارند به فعالیت خود ادامه می‌دهند وگرنه تولید فولاد صرفه اقتصادی ندارد
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد در مورد تصمیمات گرفته شده در بخش معدنی کشور تصریح کرد: متاسفانه در این بخش، سیاست‌ها هماهنگ با بخش فولاد نیست و به علت بالا بودن ارزش افزوده در بخش معدنی و بالا‌تر بودن سود خام فروشی نسبت به بخش صنعت فولاد، کسی در بخش معدن به دنبال هماهنگی با بخش صنعت نمی‌گردد.
از شهریورماه امسال با استقرار وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت جدید، سیاست‌های جدیدی نیز در عرصه صنعت و معدن ازجمله بخش فولاد اعمال خواهد شد، اما آن‌چه با گذشت بیش از چهار دهه اهمیت دارد استفاده از تجربیات و آزمون و خطاهای چهار دهه گذشته این صنعت و برنامه ریزی برای توسعه هرچه بیشتر آن است.
امروزه صنایع استراتژیک فراوانی مانند صنایع دفاعی، اتوموبیل‌سازی، مسکن، لوازم خانگی و… به‌طور مستقیم و بسیاری دیگر از صنایع به شکل غیرمستقیم وابسته به صنعت‌آهن و فولاد است، بنابراین توسعه این صنعت می‌تواند موتور محرکه دیگر صنایع و استقلال اقتصاد کشور از واردات باشد.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
