مهشید / رادیوکوچه
عبارت مثلی بالا به عقیده‌ی استاد «محمدعلی جمال‌زاده» در کتاب فرهنگ لغات عامیانه، یعنی: «امری که ممکن است موجب مرافعه و نزاع شود لاپوشانی کردن و آن را مورد توجیه و تاویل قرار دادن، رفع و رجوع کردن، سروته کاری را به هم آوردن و ظاهر قضایا را به نحوی درست کردن است.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
آن چه نگارنده را به تعقیب و تحقیق در پیدا کردن ریشه‌ی تاریخی این ضرب‌المثل واداشت وجود کلمه‌ی ماست یعنی این ماده خوراکی لبنیاتی در آن، و ارتباط آن با اغماض و رفع و رجوع کردن امور مورد اختلاف بوده است که خوش‌بختانه پس از سال‌ها پرس‌و‌جو و تحقیق و جویندگی و یابندگی رسید.
با هم بشنویم ریشه‌ی این ضرب‌المثل جالب را.
قضیه ماستمالی کردن از حوادثی است که درعصر بنیان‌گذار سلسله‌ی پهلوی اتفاق افتاد و شادروان محمد مسعود این حادثه را در یکی از شماره‌های روزنامه‌ی مرد امروز به این صورت نقل کرده است: «هنگام عروسی محمدرضا شاه پهلوی و فوزیه چون مقرر بود میهمانان مصری و هم‌راهان عروس به وسیله‌ی راه‌آهن جنوب تهران وارد شوند از طرف دربار و شهربانی دستور اکید صادر شده بود که دیوارهای تمام دهات طول راه و خانه‌های دهقانی مجاور خط آهن را سفید کنند.
در یکی از دهات چون گچ در دسترس نبود بخش‌دار دستور می‌دهد که با کشک‌و‌ماست که در آن ده فراوان بود دیوارها را موقتن سفید نمایند، و به این منظور متجاوز از یک‌هزار و دویست ریال از کدخدای ده گرفتند و با خرید مقدار زیادی ماست کلیه‌ی دیوارها را ماستمالی کردند.»
به طوری که ملاحظه شد قدمت ریشه‌ی تاریخی این اصطلاح و مثل از هفتاد سال بیش‌تر نمی‌گذرد، زیرا عروسی مزبور در سال ١٣١٧ شمسی برگزار گردید و مدت‌ها موضوع اصلی شوخی‌های محافل و مجالس بود و در عصر حاضر نیز در موارد لازم و مقتضی بازار رایجی دارد. چنان‌چه کسانی برای این ضرب‌المثل زمانی دورتر و قدیمی‌تر از هفتاد سال سراغ داشته باشند منت‌پذیر خواهیم بود که دلایل و مستنداتشان را به نام خودشان ثبت و ضبط کند. آری، ماستمالی کردن یعنی قضیه را به صورت ظاهر خاتمه دادن، از آن موقع ورد زبان گردید و در موارد لازم و بالمناسبه مورد استفاده و استناد قرار می‌گیرد.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
