واحد ترجمه/رادیو کوچه
منبع: نیویورک تایمز
برای اسراییل و کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس، از جمله عربستان سعودی، تماس تلفنی رییس جمهور اوباما با رییس جمهور ایران، حسن روحانی، در روز جمعه، معادل ژئوپولیتیک این بود که او در حال «معاشقه با رقیب»، بهترین دوست خود را کشف کرد.
اگرچه از کشورهای کمتری علاقه‌مند به وعده‌ی آقای اوباما برای متوقف کردن ایران از توسعه بمب هسته‌ای هستند، پیشنهادهای او به آقای روحانی با هشدار در اینجا و در سایر کشورهای خاورمیانه‌ی متحد با ایالات متحده مورد استقبال قرار گرفت. آن‌ها نگران صداقت ایران هستند، و از این می‌ترسند که تمایل آقای اوباما برای روابط دیپلماتیک، فقط برای ایران زمان بخرد تا بتواند در مسیر خود به سمت ساخت بمب پیش رود.
اما فرا‌تر از آن، حتی دورنمای یک ایران غیر هست‌ای (که با برداشته شدن تحریم‌ها از نظر اقتصادی تقویت شده، و با تازه شدن روابط با واشنگتن از نظر سیاسی جسور‌تر شده است) به عنوان یک تهدید وخیم است که می‌تواند پویایی در این منطقه‌ی بی‌ثبات را واژگون کند.
یک چهره‌ی دانشگاهی، در یک پست تویی‌تر، تماس تلفنی را با «سقوط دیوار برلین» مقایسه کرده است. یک قانونگذار اسراییلی در گفت‌و‌گویی با رادیو اسراییل به اوباما هشدار می‌دهد که رفتار نویل چمبرلن نخست وزیر اسبق بریتانیا در مسامحه با آلمان نازی در سال ۱۹۳۸ را تکرار نکند.
جمال خشوقی روزنامه‌نگار عربستانی، که نزدیک به خاندان حاکم آل سعود است، گفت: «در مورد بعضی از توافق‌های محرمانه‌ی بین ایران و آمریکا سوظن‌های جدی و حتی پارانویای زیادی وجود دارد. نگرانی من از این است که آمریکایی‌ها ایران را همین طور که هست بپذیرند، طوری که ایرانیان بتوانند به سیاست‌های قدیمی تهاجمی و توسعه طلبانه خود در منطقه ادامه دهند.
عربستان سعودی و دیگر کشورهای سنی مذهب حوزه‌ی خلیج (فارس) در مورد تغییر در توازن قدرت و به قدرت رسیدن دولت شیعه مذهب ایران و متحدان آن نگران هستند. برای اسرائیل، ایران حامی تروریسم جهانی و گروه شبه نظامی حزب الله لبنان و گروه‌های شبه نظامی فلسطینی حماس، که هر دو دشمنان قسم خورده اسراییل هستند، باقی می‌ماند.
یوزی رابی، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه تل آویو نیز هشدار داد: آن‌ها می‌توانند رژیم ایران را تغییر دهند اما چیزی که تغییر نخواهد کرد خصومت و دشمنی ایران با اسراییل است. بخشی از نقشه‌ی ایران این است که بین آمریکا و اروپا و اسراییل شکاف ایجاد کند. اما متاسفانه باید بگویم ایرانیان در این مساله خوب پیشرفت کرده‌اند و در حال تغییر کل بازی هستند.
هیچ واکنش رسمی در روز شنبه از ریاض یا اورشلیم به تماس تلفنی، که اولین گفتگوی مستقیم بین آمریکا و ایران در بیش از سه دهه بود، وجود نداشت. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز را صرف بازنویسی سخنرانی خود، که قرار است روز سه شنبه در سازمان ملل متحد ارائه دهد، و آماده شدن برای جلسه‌ی روز دوشنبه، با آقای اوباما، کرد. پس از سال‌هایی که آقای نتانیاهو از جاه طلبی هسته‌ای ایران برای تحریک جهان علیه ایران سوءاستفاده کرده است، اسراییل اکنون موضع تندرو خود را امن و بدون منتقد می‌یابد.
یک مقام ارشد اسراییلی گفت: «نتانیاهو می‌داند که رضایت‌مندی زیادی وجود دارد، نتانیاهو می‌داند که مردم در جامعه بین المللی می‌خواهد باور کنند. من فکر می‌کنم شما در اظهارات او حقایق زیادی می‌بینید، حقایق زیادی که هیچ کس منکر آن‌ها نیست.»
یک مقام رسمی که اجازه نداشت خود را معرفی کند و به شرط نا‌شناس ماندن صحبت کرد، و یوال اشتانیتز، وزیر امور استراتژیک اسراییل، از بحث در مورد تماس تلفنی خودداری کردند. آقای اشتانیتز، که رهبری هیات نمایندگی اسراییل در تحریم سخنرانی آقای روحانی در سازمان ملل متحد را بر عهده داشت گفت: «مساله‌ی اصلی روش نیست بلکه هدف است.»
آقای اشتانیتز اضافه کرد: «حیاتی‌ترین مشکل با ایران، هدف این کشور از دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای است، اما مشکل با ایران گسترده‌تر است، ایران یک کشور یا رژیم صلح طلب نیست، برعکس، ایران شاید جنگ طلب‌ترین کشور در جهان باشد، نه فقط در برابر اسرائیل بلکه در برابر کل جهان.»
از نظر عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج، ایران یک دشمن منطقه‌ای است که برنامه هسته‌ای او تنها یک عنصر از تلاش گسترده‌اش برای رسیدن به قدرت است. بعد تحریم‌ها و رقابت بر سر تامین نفت جهان رقابت در منطقه سخت‌تر شده است. رهبری عربستان سعودی مدت‌هاست که از رسیدگی آقای اوباما به قیام‌های اعراب، که در سال ۲۰۱۱ آغاز شد و آن را تهدیدی برای نظم منطقه‌ای می‌بیند، احساس ناراحتی می‌کند. پیشنهادهای رئیس جمهور به ایران با بی‌صبری و غضب رو به رشد اعراب خلیج فارس از عقب نشینی واشنگتن از تهدید‌هایش برای حمله به سوریه، جایی که جنگ داخلی آن به عنوان نشانه‌ای از نبرد فرقه‌ای بزرگ‌تر و استراتژیک در سراسر منطقه آشکار شده است، همراه بود.
سلمان شیخ، مدیر مرکز دوحه بروکینگز، گفت: «کشورهای خلیج، و ایرانیان، هنوز هم این را به صورت یک جدال بر سر قدرت می‌دانند، و هشدار اوباما و تعرض فریبنده‌ی روحانی، به خوبی آنچه آن‌ها به عنوان چشم پوشی ایالات متحده از مسائل هسته‌ای می‌بینند، می‌تواند عواقب دوری در جدال بر سر قدرت داشته باشد.»
مصطفی علانی یک تحلیلگر امور امنیتی در دوبی گفت: «از نظر عربستان، اوباما متحد قابل اتکایی نیست چرا که در برابر حکومت‌های ایران و سوریه قوی عمل نمی‌کند.» مشعل الجرجاوی یک تحلیلگر سیاسی در امارات نیز گفت: «سوء ظن‌های زیادی درباره‌ی ساده لوح بودن اوباما وجود دارد، رفتار او در قبال اخوان المسلمین و بشار اسد، و اکنون در برابر ایران، ساده لوحانه است.»
تحلیلگران اسراییل نیز در مورد سیاست‌های ضعیف و سست دولت اوباما نسبت به خاورمیانه نگران هستند. پس از بحران سلاح‌های شیمیایی سوریه، برخی تماس تلفنی را باعث افزایش احتمال پیروزی دیپلماتیک می‌دانند، پیروزی‌ای که می‌تواند منجر به تن دادن واشنگتن به آنچه اورشلیم «معامله بد» با ایران می‌داند، شود، معامله‌ای که در آن ایران اصرار دارد که برنامه هسته‌ای این کشور فقط برای مقاصد غیرنظامی است.
میلی لاندو متخصص مسایل ایران در مرکز مطالعات امنیتی در تل آویو گفت: «اوباما دستاورد چندانی در سیاست خارجی خود نداشته است، به همین خاطر به نشان دادن موفقیت در سیایت خارجی با ایران علاقه‌مند است، نگرانی من از آن جهت است که او ممکن است بخاطر همین موضوع بخواهد بر سر مسئله‌ی هسته‌ای به توافق برسد، توافقی که من فکر می‌کنم مخل منافع امنیت ملی ایالات متحده و اسرائیل است.»
خانم لاندو یکی از تحلیلگران اسراییلی بود که از جهانیان خواست تا از میان تمام اظهارات آقای روحانی در نیویورک فقط بر روی موضوع ادامه‌ی فعالیت‌های هسته‌ای ایران تمرکز کنند. او به نامه‌ای در ۱۲ سپتامبر اشاره داشت که ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی فرستاده و در ۲۰ صفحه شکایت خود را ابراز داشته بود، شکایت از اینکه تحقیقات آن‌ها نشانگر این است که چیزی تغییر نکرده است. او و دیگران نیز خاطر نشان کردند که آقای روحانی مذاکره کننده‌ی هسته‌ای ایران در سال ۲۰۰۳، که بعدا نقض شد، نیز بوده است. بسیاری از کار‌شناسان ایرانی در یک سخنرانی که او بر اهمیت توانایی غنی سازی اورانیوم با درجه تسلیحاتی به عنوان اهرم فشار سیاسی تاکید کرد، دستگیر شده‌اند.
چن کین، عضو ارشد تحقیقات در مرکز مطالعات منع گسترش سلاح‌های مارتین جیمز در واشنگتن، نوشت: «آقای روحانی این را تحلیل تایید کرد که ایران از فضای آرام مذاکرات عمدا به عنوان سرپوشی برای به پیشبرد برنامه هسته‌ای خود استفاده کرده بود.» او تاکید کرد که هدف اصلی ایران از مذاکره به دست آوردن زمان است.
نگرانی اصلی منتقدان در حال حاضر این است که چهار تا شش ماه مذاکرات اجازه می‌دهد که ایران به یک نقطه‌ی گریز برای توسعه یک بمب دست یابد. جاناتان اسپایر از مرکز میان رشته‌ای در هرزلیا هشدار داد: «این درست نیست که برای همیشه با برنامه هسته‌ای ایران که هرگز به نتیجه نمی‌رسد کنار بیاییم، باید بدانیم که دیپلماسی می‌تواند کمکی برای به پایان رساندن آن باشد، دیپلماسی هفته گذشته در نیویورک واقعا درک بسیار بسیار متفاوتی را از آنچه که در اینجا می‌گذرد و گزینه‌های بالقوه‌ای که روی میز مذاکره‌ی دولت ایالات متحده و دولت اسراییل هستند، ایجاد کرده است.
یوئل گوزانسکی، که پرونده هسته‌ای ایران برای شورای امنیت نخست وزیر اسراییل را از سال ۲۰۰۵ تا سال ۲۰۰۹ در دست داشت، گفت: جنبش جدید برای مذاکرات هسته‌ای با ایران، اسرائیل را به عنوان یک بازنده‌ی بالقوه از میدان خارج کرده بود.
آقای گوزانسکی گفت: هنگامی که ایران و ایالات متحده در حال مذاکره هستند شما هیچ کاری نمی‌توانید انجام دهید، شما فقط کسی خواهید بود که آخرین راه برای صلح را نابود می‌کند، در صورتی که ایران و واشنگتن لحن خود را تغییر دهد، اسرائیل نیز باید همین کار را انجام دهد. در صورتی که توافقی وجود داشته باشد ما از آن استقبال می‌کنیم، آن را حمایت می‌کنیم، اما جزییات را به ما نشان دهید.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
