«رنگ‌ها در فرهنگ چین»

سیمین/ رادیوکوچه

simin@koochehmail.com

سنت‌ها و فرهنگ مردم چین همواره برای بسیاری از مردم جهان بسیار جالب‌توجه بوده و موضوع بسیاری از تحقیق‌ها و پژوهش‌های علاقه‌مندان است. البته بیشترین دلیل این امر این است که این مردم در هرکجای دنیا که زندگی کنند هم‌چنان زندگی شان با فرهنگ کهن کشورشان آمیخته است و این دلیل جذابیت آن برای سایر مردم در سراسر دنیاست.

با نگاهی به فیلم‌های چینی یا سرزدن به یک رستوران چینی یا گشت و گذاری در یک محله چینی با فستیوالی از رنگ‌ها روبرو می‌شوید؛ رنگ‌های زرد، قرمز و سبز یا طلایی.

فایل صوتی را از اینجا بشنوید

فایل را از این جا دانلود کنید

بیش از هزاران سال است که مردم چین از رنگ‌های درخشان استفاده می‌کنند. اندیشه سنتی چین براساس پنج عنصر آب، آتش، چوب، فلز و زمین استوار است  که به ترتیب با رنگ‌های سیاه، قرمز، فیروزه‌ای، سپید و زرد مرتبط هستند.

اگرچه امروزه در چین استفاده از رنگ «قرمز» بسیار متداول است اما براساس باور عموم، مردمان قدیم چندان توجهی به رنگ قرمز نداشته‌اند.

پنج هزار سال پیش در منطقه‌ای که با عنوان «امپراطوری زرد» معروف است، مردم رنگ زرد را ستایش می‌کردند. از آن زمان به بعد در طی حکومت‌های «شانگ»، «تانگ» و «ژو»، امپراطوران چینی از تئوری پنج عنصر برای انتخاب رنگ‌ها استفاده می‌کردند.

در آن زمان مردم معتقد بودند که رنگ‌ها از ابتدا از دو رنگ سیاه و سپید پدید آمده‌اند و به تدریج  چرخش آسمان، رابطه‌ای را میان رنگ‌ها و عناصر پنجگانه بوجود آورده‌است.

مردم به‌طور معمول لباس پوشیدن، غذا، حمل و نقل و محل زندگی‌شان را براساس تغییر طبیعی فصول؛ از بهار تا تابستان و پائیز تا زمستان انتخاب می‌کنند که این امر رابطه بسیاری با رنگ‌ها دارد. چینی‌های سنتی به رنگ‌های سیاه، سرخ، فیروزه ای(آبی زنگاری) ، سپید و زرد به عنوان رنگ‌های استاندارد نگاه می‌کنند.

هم‌چنین در بسیاری از اشیاء ابریشمی که از گورستان‌های قدیمی کشف شده، رنگ‌های اصلی شامل قهوه‌ای، قرمز، سیاه، بنفش و زرد دیده می‌شود.

اما استفاده از رنگ‌ها در سفالگری سنتی چین نیز  به زیبایی جلوه‌گر است. برای مردم  در دیار کهن چین، رنگ به مثابه غذای روح است و عمق تجربیات بشری را بیان می‌کند.

در فرهنگ چینی ، رنگ ارتباط  عمیق و نزدیکی با نقاشی، شعر و سرامیک و حتی طراحی شهری دارد.

در «ای‌چینگ» یا کتاب تغییرات، به رنگ سیاه به عنوان رنگ آسمان اشاره شده‌است. عبارت «رنگ سیاه اسرارآمیز آسمان و زمین» از آنجا نشات گرفته که شمالی‌ترین نقطه آسمان برای مدت طولانی به رنگ سیاه درمی‌آید. از رنگ سیاه نیز در لباس‌های روزانه استفاده می‌شود اما در موسم ماتم و عزاداری نیز هم‌چون رنگ سپید به کار می‌رود. یک روبان مشکی معمولن عکس تازه مرحوم را زینت می‌دهد.

رنگ «سفید» سمبل درخشانی، خلوص و  تحقق یافتن است. سپید هم‌چنین رنگی برای عزاداری و غم است.

اما چینی‌ها، چه قدیمی‌ها و چه چینی‌های مدرن، برای رنگ «قرمز» ارزش زیادی قایل هستند. قرمز، نشان‌دهنده شادی و سعادت است.

رنگ قرمز در در طول سال نوی چینی، تعطیلات و در میهمانی‌های خانوادگی به نشانه شادی و نیک‌فرجامی در همه جا دیده می‌شود.  هرچند که از دوران کمونیست‌ها رنگ قرمز به عنوان نمادی از خطر، خون، رنج وفعالیت های سیاسی استفاده می شود.

رنگ قرمز را در بسیاری از اجزای فرهنگی این کشور می‌توان دید: پرچم، لباس‌های چینی، ترقه‌های قرمز که در مراسم مورد استفاده قرار می‌گیرند، فانوس‌های قرمز، آویزه‌های قرمز که به طور معمول در مقابل خانه‌ها آویزان است و پاکت‌های قرمزی که حاوی پول‌هایی با عنوان عیدی است و به نشانه برکت و خوشبختی به کودکان داده می‌شود.

در این فرهنگ حتی توصیه می‌شود که افراد در جشن تولدشان، لباس قرمز بپوشند.

هم‌چنین قرمز رنگی است که در عروسی‌ها زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. از فرش‌ها گرفته تا کارت‌های دعوت حتی اتاق خواب زوج جدید به رنگ قرمز ترئین می‌شوند. مردم چین باوردارند که این رنگ برای زوج جدید خوشبختی به ارمغان می‌آورد.

و اما رنگ زرد هم از رنگ‌هایی است که جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ چین دارد و مردم چین به آن علاقه زیادی دارند. رنگ زرد نشانه خوش‌بختی است و گاهی اوقات اگر رنگ طلایی نباشد با قرمز همراه می‌شود.  زرد سمبلی از زمین است و براساس یک گفته قدیمی این رنگ مرکز هرچیزی است.

رنگ در سنت‌های قومی چین مفاهیم غنی‌تری دارد. رنگ زرد رنگی برای امپراطورهاست. این رنگ اغلب تزئین دهنده کاخ‌های امپراطوری، محراب ها و معابد است. زرد هم‌چنین نشانگر رهابودن از امور  دنیوی است. بنابراین این رنگ رنگی است که در آئین بودا مورد احترام است و راهبان بودایی نیز لباس زرد می‌پوشند.

رنگ آبی زنگاری یا فیروزه‌ای معرف بهار است زمانی که هرچیزی با نیرو و سرزندگی تمام شکوفا می‌شود. رنگ آبی تیره یا سرمه‌ای نیز به طور معمول در مناسبت‌های سوگواری به کار می‌رود.

و رنگ سبز در فرهنگ چین نشانگر کامیابی و سلامتی است.

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»