«نوای ایرانی هماهنگ با رنگ‌ها و نورها»

محمد افرازه / رادیو کوچه

فایل صوتی را از اینجا بشنوید

فایل را از این جا دانلود کنید

داستان رقص و ممنوعیت آن در ایران، یکی از آن مسایلی است که حکومت ایران به روشنی عدم موفقیتش را در آن ثابت کرده است. از حضور رقص به شیوه‌ها و روش‌های مدرن در ایران زمان زیادی نمی‌گذرد. ولی مسئله به این محدود نمی‌شود. حکومت ایران نه به شکل علنی ولی به شکل خاموش هم با رقص‌های قدیمی و سنتی ایرانی سر ناسازگاری داشته و کم و بیش دارد.

رقص‌های نوین و مدرن به بهانه ریشه غربی آن به راحتی ممنوع شد. سال‌ها حتا آوردن نام رقص هم تابو محسوب می‌شد. تا این‌که آرام آرام و به دلیل آشنایی نسل جوان با نوارهای ویدئویی و دیدن انواع رقص و گرایش به سمت آن‌ها، کم و بیش این کلمه را با این عنوان می‌شد شنید «حرکات موزون».

تا مدت‌ها این کلمه آن چنان جا افتاده بود که بسیاری به واقع گمان می‌کردند تفاوت عظیمی بین رقص و حرکات موزون وجود دارد. اصولن این گونه جا افتاده بود اگر حرکت‌ها آرام و با منش صوفی‌گرایانه باشد و منتهی به معنای عجیب و غریبی شود نامش حرکات موزون است و آن چیزی که جلف و به دور از معنا و تند و سریع انجام شود چیزی نیست جز رقص!

با حضور ماهواره‌ها در منازل و علنی‌تر شدن کلاس‌های رقص غربی برداشت‌های ناصحیح نسبت به معنای این کلمه در ذهن بسیاری از جوانان تصحیح شد. ولی هم‌چنان خبری از تغییر در مسئولین دیده نمی‌شد. هر چه ممنوعیت رقص و پرداختن به آن بیشتر می‌شد آموزش رقص‌های مختلف به شکل خصوصی و نیمه خصوصی در باشگاه‌های ورزشی و حتا خانه‌ها افزون‌تر شد. امروز لااقل در شهرهای بزرگ کلاس‌های مختلف به طور زیر زمینی برای بسیاری از انواع رقص یافت می‌شود.

اما درباره رقص سنتی و اقوام حکومت هیچ‌گاه به شکل علنی نخواست مخالفت خود را به نمایش بگذارد. چرا که شاید این را خوب می‌دانست که در افتادن با رسومی که ریشه در فرهنگ یک ملت دارند تبعات زیادی به دنبال دارد. اما تا سال‌ها حتا نشانی از رقص‌های محلی در هیچ یک از رسانه‌های ایران نبود. بعد از اینکه تا حدی نمایش این رقص آزاد شد، آن هم به شرط و شروط، می‌باید بدون حضور زنان به نمایش گذاشته می‌شد. هم‌چنان از‌‌ همان لغت غریب «حرکات موزون» برای معرفی این رقص‌ها بهره گرفته می‌شد و تا جای ممکن محدود و با موسیقی‌هایی که به قول آقایان تا جای ممکن غنای کمتری داشته باشد.

امروز با گذشت سی و پنج سال از انقلاب ۵۷ هم چنان در بر‌‌ همان پاشنه می‌چرخد. مسئولین حاضر نشدند قدمی به عقب بردارند. هم‌چنان اوج نمایش رقص محلی یا چند شات در فیلم‌های مستند و فولکلور است یا برای اعیاد خیلی خاص مثل نوروز چند دقیقه‌ای رقص مردانه با لباس محلی و البته با نام «حرکات موزون.»

از آن سو اما، روز به روز به تعداد رقصنده‌های جوان و کلاس‌های رقص افزوده می‌شود. البته به طور قطع به دلیل این‌که این کلاس‌ها قانونمند نیستند مشکلات فراوانی دارد ولی به هر حال مشتاقان این هنر افزایش یافته‌اند.

رقص هنری است که علاوه بر جسم بر روی ذهن و احساس انسان تاثیرگذار است. تمامی کسانی که چند نسل از ایرانی‌ها را از آشنایی با این هنر و پرداختن به آن قانونن و یا با توسل به اعتقادات مذهبی دور نگاه داشته‌اند برای همیشه پاسخ‌گوی تاریخ خواهند ماند.

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»