«شمعک فتنه یا شمع آزادی»

گزارش / رادیو کوچه

آیت‌اله حائری شیرازی در نامه‌ای دلسوزانه اما یک‌سویه و غیر واقع‌بینانه برچیدن حصر آقایان موسوی و کروبی را بدون پذیرش اشتباه توسط آنان شکستی خوانده است که هیچ نظامی آن را برنمی‌تابد. ظاهرن ایشان از تحولات ربع قرن اخیر بی‌اطلاع است و نمی‌داند که در جهان معاصر حتا در رژیم‌های عقب‌مانده نیز دو نامزد معترض ریاست جمهوری را ولو قبلن نخست وزیر و رییس مجلس هم نبوده باشند، بدون محاکمه در خانه خود بازداشت نمی‌کنند، چه رسد به آن‌که پایان دادن به آن بازداشت را شکست بخوانند. با وجود این بیان چند نکته را در باب پیشنهاد ایشان لازم می‌بینم:

۱-  به باور من خطایی بزرگ‌تر از آن نیست که کسی تصور کند مرتکب اشتباهی نشده و یا نخواهد شد. خطا کردن اگر همزاد آدمی نباشد، از خصلت‌های اوست. بر این اساس پذیرش اشتباه را نشانه هوشمندی، اعتراف به آن را دلیل اعتماد به نفس، پوزش خواستن را فضیلتی اخلاقی و تلاش برای جبران مافات را مسوولیت‌پذیری یک انسان می‌دانم. هم چنان که معتقدم درس گرفتن از اشتباهات خود و دیگران بلوغ فکری فرد را به نمایش می‌گذارد و یکی از دو بال پیشرفت به شمار می‌رود. بال دوم استفاده از تجارب مثبت دیگران است.

۲-  از بزرگ‌ترین نعمت‌هایی که خداوند به من ارزانی داشته قدرت درک خطا‌ها و شهامت اعتراف به آن‌ها است. با وجود این، اقرار به اشتباه را در صورتی اخلاقی و مفید می‌دانم که تحمیلی نبوده داوطلبانه انجام شود و درباره موضوعی باشد که شخص، خود، اشتباه بودنش را تصدیق می‌کند. از نظر سیاسی نیز اعتراف به اعمال نادرست خویش زمانی موجه است که نقد دیگران به ویژه حاکمان نیز ممکن باشد. دعوت به قبول خطا آن هم یک جانبه و با عنوان شرط آزادی از بند نه تنها به کشف حقایق و یا تصحیح امور کمک نمی‌کند بلکه این فرصت را برای صاحبان قدرت فراهم می‌آورد تا خاک بر چشم حقیقت بپاشند و بر تداوم مسیر غلط خویش اصرار ورزند. چنین اقدامی اعتراف به اشتباه نیست بلکه خود خطای بزرگی است که به انسدادطلبان امکان می‌دهد تا خطاهای به مراتب بزرگ‌تر خویش را در پشت آن پنهان سازند و خود را منزه از هر اشتباهی جلوه دهند. به سخن دیگر پوزش خواهی محصورین و محبوسین از به ظاهر ملت و در واقع از قدرت، پاداش دادن به پادگان‌گرایان است تا فضای جامعه را هم‌چنان امنیتی نگاه دارند. راهبرد بگیر و ببند را ادامه دهند و هر منتقدی را با استناد به اقدام مزبور ساکت و عنداللزوم سرکوب سازند. اقرار به اشتباه برای پایان دادن به بازداشت خانگی نه شمعک فتنه که شمع آزادی را خاموش می‌کند.

۳-  مقامات عالی در جلسات خصوصی علت مخالفت خود را با خاتمه دادن به حصر نگرانی خویش از اقدام‌های بعد از آزادی محصورین می‌خوانند در حالی که خود بهتر از دیگران می‌دانند که خواست این بزرگواران مانند اکثریت قاطع ملت موفقیت دکتر روحانی و دولت اوست که با خزانه خالی و بدهی‌های زیاد و با وجود تحریم‌های سنگین در حال دست و پنجه نرم کردن با گرانی و تورم و بیکاری کمرشکنی است که از حکومت یک دست اصول‌گرا میراث برده است.

به علاوه در حال حاضر کسانی در حال بحران آفرینی و شایعه پراکنی و اردوکشی‌های خیابانی به بهانه‌های واهی هستند که خود را ذوب شده در ولایت می‌خوانند و البته مسببین اصلی وضعیت اسفناک کشور هستند. آشوب‌طلبان واقعی تکفیری‌هایی هستند که میهن و مردم را گرفتار تحریم‌های بین المللی و الزام آور کرده‌اند و اکنون درصددند به هر قیمت مانع توافق ایران با ۵+۱ شوند تا به زعم خویش دولت تدبیر و امید را شکست دهند. حتا اگر نتیجه تلاش‌هایشان تشدید تحریم‌ها و عملی شدن تهدید‌ها باشد. استقلال، یک‌پارچگی سرزمینی، امنیت عمومی و منافع ملی را جنگ طلبانی تهدید می‌کنند که حاضرند به خاطر یک دستمال قیصریه‌ای را به آتش بکشند.

۴-  در ایام بازجویی از من پرسیدند که آیا هرگز اشتباه نکرده‌ام؟ پاسخ روشن بود: نه تنها خطاهای کوچک و بزرگ بلکه گناهان زیادی نیز مرتکب شده‌ام و البته به رحمت و مغفرت آفریدگار مهربان دل بسته‌ام و امیدوارم مردم نیز عذر تقصیر‌هایم را بپذیرند اما هیچ اقدام خلاف قانونی انجام نداده‌ام که مجازاتش زندان باشد. هم‌چنان که تاکید می‌کردم خطاهای من و دوستانم قابل مقایسه با طرف مخالف و ستاد مهندسی انتخابات نیست. اینک از آقای حائری شیرازی می‌پرسم در حالی که مقامات مسوول نمی‌پذیرند کمترین رفتار یا گفتار نادرست و زیان‌مند انجام داده‌اند، اعتراف به اشتباه مظلومان دربند چه توجیه اخلاقی یا سیاسی دارد؟ مگر بیان نیمی از حقیقت خود دروغی بزرگ نیست؟

۵-  از‌‌ همان روزهای اولیه بازداشتم دو پیشنهاد مطرح کردم: اول تشکیل کمیته حقیقت یاب متشکل از کار‌شناسان و صاحب‌نظران با گرایش‌های مختلف و حتی متضاد تا به بررسی همه جانبه آن‌چه در سال ۸۸ گذشت، بپردازند و نقاط ضعف و قوت تمام اشخاص و گروه‌ها و نهادهای درگیر در قضایا را مشخص سازند. چنین اقدامی را نشانه آن می‌خواندم که مقامات عالی تصمیم گرفته‌اند از تکرار خطا‌ها و حوادث مشابه از سوی هر کس جلوگیری کنند.

پیشنهاد دوم انجام مناظره با یکی از بازجو‌ها یا فردی منتخب آنان بود تا مردم بتوانند با شنیدن اظهارات غیرسانسور شده طرفین درباره سهم هر شخص و تشکیلاتی در بروز و تداوم اعتراضات داوری کنند. هر دو پیشنهادم رد شد چرا که به باور من نه در آن زمان و نه حتا اکنون اراده‌ای برای روشن شدن حقایق و خاتمه دادن به روش‌های غیرقانونی وجود نداشته و ندارد. اگر چنین اراده‌ای وجود می‌داشت، آن پیر گستاخ و قانون شکن هم‌چنان محور انتخابات باقی نمی‌ماند تا بر اساس‌‌ همان روش غلط پیشین رفتار کند. غم‌انگیز آن‌که پیشنهاد عمل‌گرایانه آقای خاتمی مبنی بر «بخشیدن دو طرف یک‌دیگر را» نیز توسط تندروهای جنگ‌طلب «هو» شد.

به نظر می‌رسد حتا آرای ۱۸میلیونی آقای روحانی و رای ۴میلیونی آقای جلیلی نیز آنان را از کاخ رویا‌هایشان خارج نساخته است و هنوز در این توهم به سر می‌برند که می‌توانند به روش پیشین مشی کنند و با تداوم بازداشت‌ها اعتراف بگیرند و پرونده‌سازی و برنامه‌سازی کنند. متاسفم که اقتدارگرا‌ها هنوز متوجه نشده‌اند که شرایط ایران، منطقه و جهان به طور جدی تغییر کرده و روند امور به زیان آنان در جریان است و در جهان جهانی شده که در آن شاهد انفجار اطلاعات هستیم و گفتمان دموکراسی و حقوق‌بشر حرف نخست را می‌زند، تئوری «النصر بالرعب» یا حکومت براساس ترس نه فقط اندیشه‌ای ارتجاعی و رسوا بلکه راهبردی شکست خورده و پایان یافته است که البته دیر یا زود آن را خواهند فهمید.

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»