سیامک حیدری / مقاله وارده / رادیو کوچه
ساعت ١١: ٣٠ صبح روز چهارشنبە، هفتم ژانویە پاریس روزی سیاە را آغاز کرد. شاید مرگ بار‌ترین و سیاە‌ترین روز طی یک دهەی اخیر. حملات کور تروریستی این بار هم یکی از مهم‌ترین پایەهای دمکراسی، یعنی آزادی اندیشە و بیان را مورد هدف قرار داد. تروریست‌ها این دفعە فرانسە را در وارد شوک کردند. حملەای تروریستی با سلاح‌های گرم و خودکار در قلب پاریس امری بی‌سابقە است. دو نفر سیاەپوش نقابدار با یک خودرو سیتروئن مشکی در مقابل ساختمان هفتەنامەی «شارلی ابدو» توقف کردە، وارد دفتر کار آن هفتەنامە شدند و همەی افراد سر راه‌شان را با کلاشینکف بە خاک و خون کشیدند. افراد مهاجم نە تنها روزنامەنگاران را، بلکە بە روی پلیس‌ها هم شلیک می‌کنند. یک روزنامەنگار شارلی ابدو بە رادیو RTS سوئیس می‌گوید کە بە نظر می‌رسد کە روی نقشەی حملە بە دفتر این هفتەنامە هفتە‌ها و ماه‌ها کار شدە است. این حملەی تروریستی ١٢ نفر کشتە، از جملە دو پلیس، و ١١ زخمی بر جای گذاشتە است. ستیفان شابونیە، مدیر و کاریکاتوریست نشریە بالقوە یکی از هدف‌های اصلی مهاجمان بودە است. نام وی هم در لیست کشتە شدەگان دیدە می‌شود.. بە گفتەی شاهدان عینی تیراندازی قریب ١٠ دقیقە طول کشیدە است. مهاجمان در کمال خونسردی با شعار اللە اکبر و در حالی کە فریاد می‌زدند: «ما شارلی ابدو را بە قتل رساندیم» و «ما انتقام پیامبرمان محمد را گرفتیم» از محل دور شدند.
آنتوان فیشتی، روزنامەنگار و عضو هیات تحریریەی مجلە، کە روز حادثە در محل کارش حاضر نبود، با متهم کردن پلیس فرانسە بە بی‌توجهی بە امنیت جانی کارکنان مجلە بە روزنامەی لیبراسیون فرانسە گفتە است: «ما می‌دانستیم کە تهدیدات جدی هستند… تهدیدات علیە شارلی ابدو مکرر، مستمر و همیشگی بود. بە ویژە این اواخر تهدیدات بیشتر نشدە بود و مراقبت‌های ویژە شل شدە بود. قبلن (همیشە) یک ماشین پلیس در مقابل ساختمان مجلە قرار داشت. آنان (مهاجمان) واقعن در بهترین موقعیت ممکن بە ما حملە کردند.»
تاکنون هیج گروهی مسئولیت این حملە را برعهدە نگرفتە است.
در واکنش بە حملەی تروریستی بە دفتر هفتەنامەی شارلی ابدو، فرانسوا اولاند بلافاصلە مردم فرانسە را بە «وحدت ملی» فراخواند و آن را «اقدامی وحشیانە و بزدلانە» نامید. بە همین منظور فرانسوا اولاند ساعت دو بعدازظهر همان روز با برخی از وزیران کابینەاش از جملە وزیران دادگستری، دفاع، فرهنگ و ارتباطات، وزیر کشور و وزیر امور خارجە در کاخ الیزە جلسەی اضطراری برگزار کرد. دولت فرانسە برای بررسی و کنترل حملەی تروریستی یک «اتاق بحران» تشکیل دادە است.
حملە بە دفتر یک روزنامە نە تنها فرانسە بلکە اروپا را دچار شوک کرد و واکنش بسیاری از کشورهای دنیا را بلافاصلە بە دنبال داشت. آنگلا مرکل گفت کە از این «حملەی مشمئز کنندە» بە شدت «شوکە شدە است. وی طی بیانیەای گفت:» این اقدام وحشتناک نە تنها تعرض بە جان و زندگی مردم فرانسە، بلکە حملەای غیرموجە بە آزادی مطبوعات و آزادی عقیدە است کە پایەهای فرهنگ آزاد و دمکراتیک ما را تشکیل می‌دهند. «
دولت اسپانیا چنین عملی را رذیلانە و بزدلانە خواند و طی بنیانیەای گفت:» ما خبر اقدام تروریستی، هولناک رذیلانە و بزدلانەی امروز بە دفتر هفتەنامەی فرانسوی شارلی ابدو در پاریس را دریافت کردیم. «
هم چنین سخن گوی کاخ سفید طی بیانیەای گفت:» کاخ سفید با تمام خانوادەهای کسانی کە در این حادثە کشتە و یا زخمی شدەاند احساس هم بستگی می‌کند. «
از سوی دیگر اتحادیەی عرب و دانشگاە الازهر مصر هم حملە بە دفتر شارلی ابدو را عملی» جنایتکارانە «نامیدند و تاکید کردند» اسلام هرگونە خشونتی را رد می‌کند. «
ایران تاکنون در این بارە سکوت اختیار کردە است.
سابقە مطبوعاتی نشریەی شارلی ابدو
شارلی ابدو پس از توقیف مجلەی طنز Hara-Kiri، در سال ١٩٧٠ وارد دنیای مطبوعات فرانسە شدە است. تیم Hara-Kiri یک هفتە پس از توقیف آن، در تاریخ ٢٣ نوامبر ١٩٧٠» شارلی ابدو| را منتشر کردند. ولی شارلی ابدو در دسامبر ١٩٨١ بە علت مشکلات مالی بە مدت ١١ سال از انتشار بازماند و نتوانست فعالیت‌هایش را ادامە دهد تا این کە در سال ١٩٩٢ و پس از وقوع جنگ خلیج دوبارە انتشار خود را از سر گرفت.
شارلی ابدو بە خاطر شاکیان خصوصی بە کرات در برابر دادگاە حاضر شدە است. جریان‌های افراطی از تمام طیف‌ها هم وارە سوژەهای مورد علاقەی این نشریەی طنز و فکاهی بودە است. سال ٢٠٠۶ شارلی ابدو با بازانتشار کاریکاتورهای محمد، پیامبر اسلام، کە از یک روزنامەی دانمارکی بە عاریت گرفتە بود؛ با یکی از جدی‌ترین بحران‌های دوران خود روبەرو شد. مسجد بزرگ پاریس، هم راە با اتحادیەی سازمان‌های اسلامی فرانسە و لیگ جهان اسلام شارلی ابدو را بە دادگاە کشاندند، اما روزنامە در دو مرحلە در سال‌های ٢٠٠٧ و ٢٠٠٨ از کلیەی اتهامات تبریە شد.
در نوامبر سال ٢٠١١ و با انتشار ویژەنامەای بە نام «شریعت ابدو» تنش یک بار دیگر بە اوج خود رسید. پس از آن ساختمان مجلە توسط افراد مهاجم بە آتش کشیدە شد و تیم هفتەنامە مجبور شد بە طور موقتی در ساختمان روزنامەی «لیبراسیون» مستقر شود. در سال ٢٠١١ و با درج کاریکاتورهایی از محمد، پیامبر اسلام، خشم مسلمانان را برانگیخت کە با کوکتل مولوتف ساختمان آن بە آتش کشیدە شد.
یک سال بعد، و با انتشار یک کاریکاتور دیگر از محمد، پیامبر اسلام، مجلەی طنز شارلی ابدو بار دیگر هدف قرار گرفت. سایت هفتەنامە حک شد و با ارسال دە‌ها هزار پیام هم زمان، سایت از دست رس خارج گشت.
آزادی بیان هم وارە یکی از اهداف این هفتەنامەی طنز بودە است.
پیش‌تر هم در بهار سال ٢٠١٣، القاعدە از راە مجلەی انگلیسی زبان خود بە نام «الهام» خواستار کشتن مدیر مسئول شارلی ابدو شدە بود. مجلەی دیجیتالی «الهام» القاعدە با درج سرتی‌تر «تحت پیگرد بە جرم جنیات علیە اسلام» نام و عکس١١ نفر را کە القاعدە خواستار از بین بردن آنان شدە را منتشر کردە بود. نام و عکس «ستفان شاربونییە»، سردبیر مجلەی شارلی ابدو، کە در تاریخ ٧ ژانویەی ٢٠١۵ بە قتل رسید، در میان افراد تحت پیگرد القاعدە دیدە می‌شد. در عکس نام افرادی مانند، سلمان رشدی، نویسندەی کتاب آیات شیطانی، فلمینگ رز، سردبیر بخش فرهنگی روزنامەی دانمارکی Jyllands-Posten کە کاریکاتور محمد، پیامبر اسلام، را چاپ کردە بود، گیرت ویلدر، رهبر راستگرایان افراطی هلند و تری جونز، کشیش آمریکایی کە قرآن را سوزاندە بود دیدە می‌شد.
سابقە مهاجمان حملە بە دفتر شارلی ابدو
در کل سە نفر در حملە بە نشریەی شارلی ابدو دست داشتند. دو برادر بە نام‌های «شریف کواچی» ٣٢ سالە و «سعید کواچی» ٣۴ سالە کە هر دو در فرانسە و از یک خانوادەی مسلمان بە دنیا آمدەاند. شریف کواچی قبلن یک بار در سال ٢٠٠٨ بە جرم فرستادن افراد برای جنگ و جهاد بە عراق محکوم دست گیر و بە سە سال زندان محکوم شدە بود. وی متولد سال ١٩٨٢ و در پاریس بە دنیا آمدە است. وی وابستە بە یک سلول القاعدە در فرانسە و مامور روانە کردن افراد برای جهاد بە عراق بودە است. بە گفتەی روزنامەی |تریبون د ژنو «سوئیس آن موقع شریف کواچی تحت فرمان ابو مصعب الزرقاوی کار می‌کردە است.
در سال ٢٠١٠ بار دیگر نام وی بە ظن فراری دادن یک فرد اسلام گرا بە نام ثمین آیت علی بلقاسم، یکی از اعضای قدیمی گروە اسلام گرا و مسلح الجزایری بر سر زبان‌ها افتاد. وی پیش از آن هم در سال ٢٠٠٢ بە جرم ارتکاب حملەی بە یک ایستگاە مترو اکسپرس در پاریس بە حبس با اعمال شاقە محکوم شدە است. شریف کواچی خصوصن بە یکی دیگر از افراد اسلامگرای رادیکال بە نام» جمال بقال «نزدیک بودە کە هم اکنون بە جرم برنامەریزی برای حملات تروریستی بە دە سال زندان در فرانسە محکوم شدە است.
کارت شناسایی یکی از تروریست‌ها در ماشینی کە بە کار گرفتە بودند، پیدا شدە است.
همدست دو برادر مظنون بە حملە بە شارلی ابدو، کە ساعت ١١ شب حادثە خود را بە نیروهای پلیس فرانسە تسلیم کرد،» مراد حمید «، هجدە سال سن دارد و برادر ناتنی شریف است.
آیا حملە بە نشریەی شارلی ابدو فرانسە را دچار دودستەگی خواهد کرد؟
هنوز زود است بە این پرسش پاسخ داد. در روز حادثە اقشار وسیعی از طیف‌های گوناگون جامعەی فرانسە با نشریە، قربانیان و حادثە دیدەگان اظهار پشتیبانی کردند.؛ اما اگر بە یاد داشتە باشیم پس از حادثەی ١١ سپتامبر ٢٠٠١ در ایالات متحدەی آمریکا، یک هم بستەگی بی‌سابقە بە وجود آمد، اما دیری نپاییە کە تحت تاثیر رسانە‌ها جامعەی مسلمان آمریکا زیر ذرەبین نیروهای اطلاعاتی و امنیتی قرار گرفت. این پدیدە می‌تواند در فرانسە هم دوبارە شود.
ژان لوک بلنشون، سیاستمدار چپ گرای فرانسوی روز حادثە گفت:» این اقدامی است برای تفرقە انداختن میان ما، برحسب اعتقادات، مذاهب و باقی موارد «… و کمتر از بیست و چهار ساعت پس از حملەی تروریستی بە شارلی ابدو، دو مسجد در فرانسە مورد حملەی افراد نا‌شناس قرار گرفتند، در برابر یک رستوران کباب انفجاری روی دادە و حملاتی بە ماشین مسلمانان صورت گرفتە است. بی‌شک اتفاق شارلی ابدو نقطە عطفی در تاریخ فرانسە خواهد بود و جریان‌های دست راستی و افراطی از خشم و شک مردم بە سود خود استفادە خواهند کرد.
گرچە مطبوعات و رسانەهای خبری فرانسە با احتیاط تمام دربارەی عاملان حملەی خونین بە شارلی ابدو صحبت می‌کنند؛ اما می‌توان گفت کە ٧ ژانویەی فرانسە ١١ سپتامبر ایالات متحدەی آمریکا خواهد بود. از هم اکنون می‌توان پژواک عملیات تروریستی ٧ ژانویە و قتل روزنامەنگاران فرانسوی را در انتخابات آتی فرانسە پیش بینی کرد. اگرچە در حال حاضر تمام احزاب چپ و راست فرانسە خواهان یکپارچگی و اتحاد فرانسوی‌ها در مقابلە با تروریزم هستند، ولی بە مرور زمان و بە ویژە مواردی از این دست خوارک تبلیغاتی خوبی برای بعضی از احزاب دست راستی خواهد بود. ماری لوپن و» جبهەی ملی (Front national) نهایت استفادە را از موضوع خواهند کرد.
حملە بە شارلی ابدو و عواقب آن تنها بە فرانسە خلاصە نخواهد شد. در آلمان بە تازەگی جریانی افراطی بە نام «پگیدا»، اروپایی‌های میهن پرست علیە اسلامی کردن مغرب زمین، سربر آوردە است کە بە سرعت در حال رشد است. حملەی تروریستی بە دفتر شارلی ابدو در راستای تقویت آنان است. حملات تروریستی اسلام گرایان رادیکال، پگیدا در آلمان، جبهەی ملی در فرانسە، گیرت ویلدر در هلند و… را تقویت خواهد کرد.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
