محبوبه شعاع / رادیو کوچه
mahboobeh@koochehmail.com
پنجم خرداد برابر بود با زادروز «کریم امامی» مترجم، ویراستار، نویسنده، روزنامه‌نگار و کارشناس کتاب و نشر ایرانی، که در سال 1309 خورشیدی به‌دنیا آمد. دوست‌داران «شرلوک هولمز» وی را به عنوان مترجم سنتی ماجراهای این کاراگاه مشهور در ایران می‌دانند، وی بیست‌و‌چهار داستان از ماجراهای شرلوک هولمز را ترجمه کرد که از سوی انتشارات طرح نو در چهار جلد به چاپ رسید.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
«کریم امامی» در سال ۱۳۰۹ در شهر کلکته متولد شد و دو سال اول زندگی خود را در آن‌جا گذراند. البته محل تولد رسمی او شیراز بود و به گفته خودش: «رسمن همیشه متولد شهر حافظ و سعدی خواهم ماند» پدر او، «محمدحسن امامی»، تاجر چای در هندوستان و فرزند «شیخ عبدالنبی امامی»، روحانی سرشناس در شیراز بوده است.
کریم امامی گفته بود: «نخستین واژه‌های انگلیسی را در کودکی از پدرم آموختم. خانواده ما به خاطر تجارت چای با هندوستان ارتباط داشتند و به آن کشور رفت و آمد می‌کردند. بعضی از افراد خانواده از جمله پدرم، دارای معلومات خوبی در زبان انگلیسی بودند و از عهده محاوره و مکاتبه با افراد انگلیسی زبان بر می‌آمدند.»
اولین تعلیمات جدی کریم در حوزه زبان انگلیسی مطالعه یک خودآموز تالیف فردی، به نام «رشید امانت» بود. اما از اولین سال دبیرستان آموزش انگلیسی را به طور جدی آغاز کرد، زیرا در شیراز در نیمه اول دهه ۱۳۲۰، کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی به راه افتاد که در آن کلاس‌ها ثبت نام کرد.
او در رشته زیست شناسی و فیزیک و شیمی، دوره دوم دبیرستان را به اتمام رساند و در دانشکده ادبیات تهران تحصیل را ادامه داد.
امامی در اوایل دهه سی خورشیدی، از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد و بلافاصله به عنوان مترجم روزنامه‌نگاران خارجی شروع به کار کرد. در آن دوران به دلیل جریانات مربوط به ملی شدن صنعت نفت، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران خارجی به ایران هجوم آورده بودند.
پس از کودتا و فروکش کردن خیل خبرنگاران، کریم امامی خود را پشت میز تحریریه روزنامه کیهان یافت. وی در سال ۱۳۴۵ و در زمانی که در موسسه کیهان کار می‌کرد با «گلرخ ادیب محمدی» که مترجم بود در پاریس ازدواج کرد، و از او صاحب دو فرزند به نام‌های هدیه و هستی شد.
در سال ۱۳۴۷ کریم امامی از موسسه کیهان به ویراستاری موسسه «فرانکلین» رفت. گفته می‌شود سهم او در بهبود وضع انتشارات فرانکلین که تا سال ۱۳۵۳ در آن کار می‌کرد، انکارنشدنی است.
در همان سال‌ها بود که نشریه‌ای به نام «کتاب امروز» به سردبیری وی منتشر شد که نشریه خاص اهل کتاب بود و مصاحبه‌های جالبی با اهل کتاب داشت و نشریه‌ای خاص به حساب می‌آمد.
وی هم‌زمان با خروج از فرانکلین به بخش انتشارات رادیو و تلویزیون رفت که نام آن را «سروش» نهاده بودند، اما با وقوع انقلاب سال 1357 در ایران وی به هم‌راه عده زیادی از کارکنان سروش از کار برکنار شد.
کریم امامی سابقه ترجمه شعر هم دارد از جمله شعر بلند «صدای پای آب» از سهراب، «تولدی دیگر» از فروغ و بیش از هفتاد رباعی از خیام را می‌توان نام برد که به انگلیسی برگردانده است
اما در اوایل دهه شصت وی انتشاراتی به نام «زمینه» را پایه‌گذاری کرد که انتشارات مطابق استاندارد بود و کتاب‌ها را با کیفیت مطلوب چاپ می‌کرد. وی هم‌چنین از بنیان‌گذاران نام «مکتب سقاخانه» برای سبکی از نقاشی بود و از نخستین مدافعان جدی تدوین شیوه‌نامه جامع برای نشر و ویرایش بود.
کریم امامی سابقه ترجمه شعر هم دارد از جمله شعر بلند «صدای پای آب» از سهراب، «تولدی دیگر» از فروغ و بیش از هفتاد رباعی از خیام را می‌توان نام برد که به انگلیسی برگردانده است. در سال‌های دهه هفتاد وی به ترجمه داستان‌های کوتاه «شرلوک هولمز» پرداخت، و بیست‌و‌چهار داستان کوتاه از مجموعه داستان‌های کوتاه شرلوک هولمز را در چهار جلد ترجمه و منتشر کرد.
امامی با نام مستعاری با عنوان «ک.تابنده» که بعدها به «کتابنده» تغییر یافت نیز مقالاتی می‌نوشت. او معتقد بود مطبوعات سال‌های پس از شهریور ۱۳۲۰، بیش‌ترین تاثیر را بر فارسی‌نویسی او و تصوری که او از زبان ساده و در عین حال پرتحرک و کارساز دارد، گذاشته‌اند.
گفته شده، وی علاوه بر جنبه حرفه‌ای از نظر اخلاقی نیز زبان‌زد بود و فردی اخلاق‌گرا و عارف‌مسلک به شمار می‌رفت. اکثر قریب به اتفاق کسانی که او را می‌شناختند خوی خوش و اخلاق‌مداری وی را می‌ستودند. و سرانجام کریم امامی در بامداد روز شنبه هجدهم تیر ماه سال ۱۳۸۴ در شهر تهران بر اثر بیماری سرطان خون که سال‌ها بود از آن رنج می‌برد در سن هفتاد و چهار سالگی درگذشت.
فهرست آثار کریم امامی:
1. با خشم به یاد آر، نمایشنامه ای از جان آزبرن، آبان ۱۳۴۲
2. گتسبی بزرگ، رمانی از اسکات فیتس جرالد، تهران، ۱۳۴۴
3. آپارتهید، الکس لاگوما، خوارزمی، 1360
4. ایرانیان در میان انگلیسی ها، نوشته دنیس رایت، نشر ۱۳۶۴
5. از پست و بلند ترجمه ( مجموعه‌ی هفت مقاله)
6. گراهام گرین، دیوید لاج، ترجمه‌ی کریم امامی
7. ماجراهای شرلوک هلمز، کاراگاه خصوصی(چهار جلدی)، آرتور کانن دویل، طرح نو
8. فرهنگ دوجلدی حییم، ویرایش نوین، فرهنگ معاصر، 1376
9. عاشق همیشه تنهاست، گزیده‌ی شعر سهراب سپهری(ترجمه به انگلیسی)، انتشارات سخن، 1382
10. تا شقایق هست، ترجمه‌ی شعرهای سهراب سپهری به انگلیسی، در دست انتشار
11. فرهنگ فارسی انگلیسی، در دست انتشار
12. گرگی در کمین، ترجمه‌ی سی‌صد شهر از عباس کیارستمی، در دست انتشار
13. ترجمه رباعیات خیام
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
