«آن‌که گفت خون تو جاریست»

محبوبه / رادیو کوچه

mahboobeh@koochehmail.com

امروز سوم ژوئن برابر با سال‌روز مرگ «ویلیام هاروی» طبیب بزرگ و زیست‌شناس بود و برای اولین‌بار دستگاه گردش خون را کشف و تشریح کرد که خون از طریق قلب پمپ می‌شود. اثر بزرگ او تحت عنوان «رساله‌ای تشریحی درباره حرکت قلب و خون در حیوانات» باعث شهرتش شد. این دانشمند انگلیسی در سال 1578 متولد شد و بعد از سال‌ها فعالیت پزشکی در سال 1657 در گذشت.

فایل صوتی را از اینجا بشنوید

فایل را از این جا دانلود کنید

«ویلیام هاروی»، در اول آوریل  سال 1578میلادی  در «فولکستون» انگلستان به دنیا آمد و از کودکی به تحصیل پرداخت. پس از اخذ مدرک دانشگاهی خود از دانشگاه «کمبریج»، آن هم در سن 20‌ سالگی راهی ایتالیا شد که در دانشگاه «پادووا» که در آن زمان از اعتبار بالایی در زمینه علوم پزشکی برخوردار بود به تحصیلات خود ادامه دهد.

در حقیقت در آن دوران دانشگاه پادووا به عنوان مرکز تحقیقات پزشکی در مغرب زمین به حساب می‌آمد و برای ویلیام هاروی جوان ادامه تحصیل در آن یک افتخار و در عین حال فرصتی مغتنم محسوب می‌شد.  وی تحصیلات خود را در رشته پزشکی به پایان برد و به استادی طب دانشگاه کمبریج دست یافت.

او مدتی نیز در دربار پادشاهی انگلیس خدمت کرد و طی سالیان بعد به شهرت رسید. وی معتقد بود که نمی‏توان شناخت وظایف اعضای بدن را، در کتاب‏ها آموخت بلکه وسیله آموختن آن، کالبد‌شکافی و تجربه است.

هاروی در راه شناسایى اعمال بدن تلاش وافری به کار برد تا این‌که پس از سال‏ها مطالعه و تحقیق، در چهارم دسامبر 1619میلادی  موفق به کشف جریان گردش خون گردید، او تمام کشفیاتش در مورد وظایف و عمل قلب را بدون کمک میکروسکوپ کشف کرد.

اثر بزرگ هاروی تحت عنوان «رساله‌ای تشریحی درباره حرکت قلب و خون در حیوانات» که در سال 1628 چاپ و منتشر شد به حق مهم‌ترین کتاب در تمام تاریخ فیزیولوژی شناخته شده است. این اثر در واقع نقطه آغازین فیزیولوژی مدرن است. اهمیت اصلی این کتاب نه در کاربردهای مستقیم آن بلکه در فراهم آوردن درک اساسی از چگونگی کار بدن انسان است.

با انتشار این اثر، نفرت عجیبی در مردم آن زمان به وجود آمد. زیرا آن‏ها عقیده داشتند که قلب مرکز و جایگاه روح است و خون در کبد وجود دارد. هم‏چنین مردم زمان بر این باور بودند که غذا بعد از وارد شدن به معده، هضم و به وسیله روده‏ها وارد کبد می‏شود و به صورت خون در می‏آید.

هاروی در کتاب خود به طور روشن این نکته را بیان کرد که شریان‌ها خون را از قلب دور می‌کنند در حالی که وریدها آن را به قلب باز می‌گردانند، و وظیفه قلب تلمبه کردن خون به شریان‌ها است. هاروی چون میکروسکوپ در اختیار نداشت، نتوانست مویرگ‌ها، مجاری بسیار کوچکی که خون را از شریان‌های کوچک‌تر به وریدها منتقل می‌کنند، ببیند اما به درستی به وجود آن‌ها اشاره دارد.

او برای تایید تئوری خود شواهد تجربی گران‌بهایی ارایه داد و مباحث دقیقی را مطرح کرد.

ویلیام هاروی سرانجام در سوم ژوئن سال 1657میلادی در سن شصت و نه سالگی درگذشت ولی افکارش مطرود شد، تا آن‌که در سال 1661میلادی، یک زیست شناس ایتالیایی در مشاهدات میکروسکوپی، جریان خون را مشاهده کرد و بدین وسیله، کشف بزرگ هاروی مورد تایید پزشکان و مردم قرار گرفت.

منبع‌ها:

ویکی‌پدیا

راسخون

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»