محبوبه / رادیو کوچه
mahboobeh@koochehmail.com
شانزدهم خرداد سال‌روز درگذشت «هوشنگ گلشیری»، نویسنده‌ی معاصر ایرانی و سردبیر مجله «کارنامه» بود. او که در سال 1316 خورشیدی زاده شده بود، در سال 1379 درگذشت، با نگارش رمان کوتاه «شازده احتجاب» در اواخر دهه چهل خورشیدی به شهرت فراوانی رسید. وی را بعد از صادق هدایت، تاثیرگذارترین داستان‌نویس ایرانی دانسته‌اند.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
«هوشنگ گلشیری» در سال ۱۳۱۶ خورشیدی در اصفهان به دنیا آمد و در پنج سالگی هم‌راه با خانواده به آبادان رفت. به گفته خودش، دوران زندگی در آبادان را در شکل‌گیری شخصیت خود بسیار موثر دانسته است.
هوشنگ بعد از گرفتن دیپلم مدتی را به تدریس در مناطق محروم گذراند و در سال ۱۳۳۸ تحصیل در رشته ادبیات فارسی را در دانشگاه اصفهان آغاز کرد، و کار ادبی را با جمع‌آوری فولکلور مناطق اصفهان در سال ۱۳۳۹ آغاز کرد.
شرکت در جلسات انجمن صائب زمینه‌ساز آشنایی با برخی از اهل قلم آن زمان اصفهان شد که در نشست‌های ادبی دیگر تداوم یافت. آشنایی او با برخی فعالان سیاسی در این جلسات او را وارد عرصه فعالیت سیاسی کرد که به دستگیری‌اش در اواخر سال 1340 انجامید. در پایان شهریور 1341 از زندان آزاد و در همان سال از دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان فارغ‌التحصیل شد.
گلشیری بعد از مدتی هم‌راه با تعدادی از نویسندگان نواندیش نشست‌های ادبی برگزار می‌کردندکه به دلیل حساسیت ساواک این جلسات در خانه‌ها ادامه می‌یافت، که حلقه ادبی «جنگ اصفهان» پایه‌گذاری شد. و شماره اول مجله جنگ اصفهان در سال 1344 محصول همان وقت بود، که تا سال 1360 منتشر شد.
با نگارش رمان کوتاه «شازده احتجاب» در اواخر دهه چهل خورشیدی به شهرت فراوانی رسید، این کتاب را یکی از قوی‌ترین داستان‌های ایرانی خوانده‌اند.
در سال 1356، تدریس در گروه تاتر دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را به صورت قراردادی آغاز کرد و در بهمن همان سال، برنده جایزه «فروغ فرخزاد» شد.
در تابستان 1357، برای شرکت در طرح بین‌المللی نویسندگی به آمریکا سفر کرد. در چند ماه اقامت در خارج از کشور در شهرهای مختلف سخن‌رانی کرد و پس از بازگشت به ایران، به اصفهان رفت و تدریس در دبیرستان را از سر گرفت.
در کنار ادبیات و نقد معاصر، ضرورت شناخت متون کهن نیز از دل مشغولی‌های گلشیری بود. او به هم‌راه دوستانی از اهل قلم در جلساتی هفتگی، که از سال 1361 آغاز شد و پانزده سالی ادامه داشت، بسیاری از آثار کلاسیک فارسی را بازخوانی و بررسی کرد.
گلشیری سردبیری ماه‌نامه ادبی «کارنامه» را در تابستان 1377 پذیرفت و نخستین شماره آن را در دی‌ماه همین سال منتشر کرد. در این دوره جلسات بررسی شعر و داستان نیز به همت او در دفتر کارنامه برگزار می‌شد. یازدهمین شماره کارنامه به سردبیری او پس از مرگش در خرداد 1379 منتشر شد.
گلشیری در دوازدهم تیرماه 1378 جایزه صلح «اریش ماریا رمارک» را در مراسمی در آلمان دریافت کرد. این جایزه به پاس آثار ادبی و تلاش‌های او در دفاع از آزادی قلم و بیان به او اهدا شد.
سرانجام هوشنگ گلشیری به دنبال یک دوره طولانی بیماری، که نخستین نشانه‌های آن از پاییز 1378 شروع شده بود، در شانزدهم خرداد 1379 در سن ۶۱ سالگی و در بیمارستان «ایران‌مهر»، تهران درگذشت، و او را در امامزاده طاهر شهر کرج به خاک سپردند.
هوشنگ گلشیری در ۱۳۷۸ مصمم بود که جایزه بهترین رمان و مجموعه داستان سال را بنیان نهد. مذاکراتی هم برای جلب هم‌کاری دیگران انجام داد. او قصد داشت این جایزه را «شهرزاد» یا «هدایت» نام‌گذاری کند. اما با آغاز بیماری‌اش در اواخر ۱۳۷۸، طرح او نیمه‌کاره ماند. در هفتمین روز درگذشتش در امامزاده طاهر اعلام شد بنیادی به نام او تاسیس خواهد شد و این بنیاد هر سال جایزه‌ای به‌نام هوشنگ گلشیری در زمینه ادبیات داستانی، به زبانی فارسی و انتشار یافته در ایران اهدا خواهد کرد.
مجموعه آثار هوشنگ گلشیری:
مجموعه داستان‌های کوتاه
مثل همیشه (۱۳۴۷)
نمازخانه کوچک من (۱۳۵۴)
جُبّه‌خانه (۱۳۶۲)
پنج گنج (۱۳۶۸)
دست تاریک دست روشن (۱۳۷۴)
نیمهٔ تاریک ماه (مجموعه آثار- جلد اول ۱۳۸۰)
داستان‌های بلند
شاه سیاه‌پوشان
حدیث ماهیگیر و دیو (۱۳۶۳)
رمان‌ها
شازدهٔ احتجاب (۱۳۴۸)
کریستین و کید (۱۳۵۰)
بره گمشده راعی (۱۳۵۶)
معصوم پنجم یا حدیث مرده بر دار کردن آن سوار که خواهد آمد (۱۳۵۸)
در ولایت هوا (۱۳۷۰، در سوئد).
آینه‌های دردار (۱۳۷۰)
جِن‌نامه (۱۳۷۶، نشر باران، سوئد)
فیلم نامه
دوازده رخ (۱۳۶۷، انتشارات نیلوفر)
آثار غیرداستانی
۱۳۶۱ – ویرایش گلستان سعدی نسخهٔ تصحیح شدهٔ محمدعلی فروغی.
۱۳۷۸ – باغ در باغ مجموعه مقالات
۱۳۷۴ – در ستایش شعر سکوت، (دو مقالهُ بلند در بارهُ شعر).
۱۳۷۶ – جدال نقش با نقاش، بررسی آثار سیمین دانشور (از آتش خاموش تا سووشون)
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
