محبوبه / رادیو کوچه
mahboobeh@koochehmail.com
امروز شانزدهم ژوئن و مصادف با سال‌روز درگذشت «همورابی» پدر قانون‌گذاری در جهان است، او ۱۶۸۶ سال پیش از میلاد در «بابل»، عراق امروز درگذشت. قوانین او که نزدیک به 300 قانون است و بر روی سنگ حک شده است، به نام «قوانین همورابی» معروف است.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
هنگامی که دهقانان یاد گرفتند که آب زمین‌های زراعتی را از رود‌خانه تامین کنند موفق شدند محصولات بیش‌تری به دست بیاورند و برای دیگران نیز غذا تهیه کنند. بعضی از مردم توانستند اشیایی از قبیل ظروف گلی بسازند و بعد آن‌ها را به فروش برسانند.
صنعت‌گران و تجار در اجتماعات بزرگ اولین شهر‌ها را تشکیل دادند، اولین مردمی که در شهر‌ها زندگی می‌کردند، سومری‌های بین‌النهرین، بودند. آن‌ها در حدود 3500 سال قبل از میلاد، با استفاده از خشت خام، کار ساخت شهرهایی مانند «اور» و «بابل» را آغاز نکردند.
«همورابی» پادشاه کشور بابل بود، او که یک مدیر کارآمد و در عین حال یک سرباز جاه طلب به شمار می‌رفت، اولین حاکمی بود که سراسر «بین‌النهرین» را متحد کرد. او بابل را در قرن هفدهم قبل از میلاد به صورت نیرومند‌ترین شهر خود در آورد.
مهم‌ترین و مشهورترین دستاورد او تدوین 282 قانون به نام «قوانین همورابی» بود این قوانین روی یک ستون سنگی کنده‌کاری شده و نوشته شده است. این سنگ نوشته، هم‌چنین با تصویر پادشاهی که در مقابل «شاماش»، خدای عدالت بین النهرین، ایستاده است، تزیین شده است.
بعضی از این قوانین به وسیله همورابی تدوین شدند، ولی برخی دیگر، قوانین شناخته شده‌ای بودند که پیش از آن تاریخ وضع شده بودند و به پاره‌ای اصلاحات نیاز داشتند این قوانین به مشکلات مربوط به زندگی روز‌مره، داد و ستد، خانواده و مالکیت زمین، می‌پرداختند.
او هم‌چنین توصیه هایی را در باب بسیاری از مسایل، از کلاه‌برداری و قتل و طلاق‌گرفته تا فرزند خواندگی و مهریه ازدواج، ارایه داده است.
این قوانین حتا در مورد برخورد با برده‌های فراری و یا قطع غیر‌قانونی درختان خرما، نیز بحث می‌کند. هر یک از قوانین همورابی، کامل و روشن است و هر تخلف مجازات مشخص خود را دارد. این قوانین از اصل مقابله به مثل تبعیت می‌کند که گفته شده: «چشم در مقابل چشم و دندان در مقابل دندان، بر پایه آن بنا شده است»، به عنوان مثال، مطابق یکی از این قوانین: «اگر پسری پدر خود را مورد ضرب و شتم قرار دهد دست او باید قطع شود.»
همورابی، نخستین دولت‌مردی در جهان بود که تعیین حداقل دست‌مزد را که امروزه در کشورهای صنعتی رعایت می‌شود به صورت قانون درآورد و تکلیف دولت قرار داد. از همورابی که رییس کشور بابل بود دو ابتکار دیگر باقی مانده است. یکی برنامه‌ریزی از قبل برای انجام امور، و دیگری اصلاح زبان و ساده سازی آن و تامین وحدت تلفظ واژه‌ها.
سنگ‌نبشته‌های حاوی قوانین همورابی در سال ۱۹۰۱ (یک قرن پیش) در ایران، در شهر شوش به دست آمد که ایرانیان درجریان تصرف بابل، آن‌ها را برای مطالعه و استفاده با خود به شوش آورده بودند.
«قانون» پایه تمدن را تشکیل می‌دهد که به این ترتیب مدل آن از منطقه ما یعنی (شرق- خاورمیانه) بوده است.
«همورابی» پادشاه و قانون‌گذار مشهور، در ۱۶۸۶ سال پیش از میلاد یعنی در 3696 سال پیش در «بابل»، عراق امروز درگذشت.
منبع‌ها:
تقویم تاریخ
ویستا
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
