محبوبه / رادیو کوچه
mahboobeh@koochehmail.com
هفتم تیر مصادف با سال‌روز کشته شدن «سید محمدحسینی‌بهشتی» ،سیاست‌مدار و فقیه ایرانی و اولین رییس دیوان عالی کشور پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، اولین دبیرکل حزب جمهوری اسلامی و نایب رییس مجلس خبرگان قانون اساسی بود. او سال۱۳۶۰ و در پی انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی کشته شد.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
«سیدمحمد حسینی‌بهشتی» در سال 1307 خورشیدی در «اصفهان» زاده شد. پدرش «سید فضل‌اله»، مردی روحانی و از مدرسین حوزه علمیه اصفهان بود. در چهارسالگی به مکتب رفت. سپس به دبستان دولتی «ثروت» رفت و در امتحان ورودی دبستان در کلاس ششم قبول شد ولی با توجه به سن کمی که داشت در کلاس چهارم نشست. در امتحانات پایان دوره دبستان در شهر دوم شد و دردبیرستان «سعدی» مشغول به تحصیل شد.
پس از شهریور ۱۳۲۰، در سال دوم دبیرستان، ارتباطش با شاگردان مدارس دینی بیشتر شد و به طلبه‌شدن علاقه پیدا کرد و در چهارده سالگی دبیرستان را رها کرد و به مدرسه «صدر» رفت.
سیدمحمد پس از تحصیل ادبیات عرب، منطق، کلام و سطوح فقه و اصول، در هجده سالگی راهی قم شد و به مدرسه «حجتیه» رفت. در آن‌جا خارج فقه و اصول را نزد «سید محمد محقق داماد» و «آیت‌اله خمینی» فراگرفت و در درس «بروجردی»، «سید محمدتقی خوانساری» و «حجت کوه‌کمری» نیز حاضر می‌شد.
در کنار تحصیلش در قم، همانند اصفهان، تدریس نیز می‌کرد و مخارج زندگیش را از این راه تامین می‌کرد.
در سال ۱۳۲۷ دیپلم ادبی را با شرکت در امتحان متفرقه اخذ کرد و به دانش‌کده علوم «معقول و منقول» دانشگاه تهران وارد شد. مدرک کارشناسی رشته معقول (فلسفه و حکمت اسلامی) را در سال ۱۳۳۰ از دانشگاه تهران دریافت کرد. عنوان پایان‌نامه او «بساطت یا ترکب جسم» بود که آن را زیر نظر «محمود شهابی» با درجه عالی به پایان رساند.
محمد بهشتی پس از گرفتن لیسانس تصمیم داشت برای مطالعه فلسفه غرب با بورس تحصیلی‌ای که در آن پذیرفته شده بود به خارج از کشور سفر کند، اما شرکت او در کلاس درس «محمد حسین طباطبایی» او را از تحصیل در خارج از کشور منصرف کرد.
در این دوره بخشی از وقتش را به تدریس درس زبان انگلیسی در دبیرستان‌های قم اختصاص می‌داد. بهشتی در سال ۱۳۳۳ دبیرستان «دین و دانش» را در قم تاسیس کرد.
در سال 1335 دوره دکترا خود را در رشته «فلسفه» آغاز کرد. اما با توجه به فعالیت در قم و مبارزات و سفر به آلمان نتوانست به موقع دوره را به پایان برساند و سرانجام در سال ۱۳۵۳ از پایان‌نامه دکتری خود تحت عنوان «مسایل ما بعدالطبیعه در قرآن» دفاع کرد.
هر چند که بهشتی در سال‌های ۱۳۲۹ و ۱۳۳۰ و ۱۳۳۱ در اعتصابات، اجتماعات و نشست‌های سیاسی «نهضت ملی شدن صنعت نفت» در تهران و اصفهان شرکت می‌کرد، اما به طور جدی اقدامات خود به رهبری آیت‌اله خمینی را در سال ۱۳۴۱ و با تشکیل کانون دانش‌آموزان قم، با هم‌راهی «محمد مفتح»، آغاز کرد.
بعد از سخن‌رانی، او در جشن روز مبعث در دانشگاه تهران، هسته‌ای تحقیقاتی برای پژوهش پیرامون «حکومت اسلامی» تشکیل شد. با پیشنهاد شورای مرکزی موتلفه، خمینی برای این جمعیت شورای روحانیت و فقاهت تعیین کرد که محمد بهشتی به هم‌راه مرتضی مطهری، محی‌الدین انواری و مهدی مولایی تشکیل دهنده آن بودند.
و اما در سال ۱۳۴۳ کار ساختمانی مسجدی در هامبورگ که ساخت آن با حمایت بروجردی آغاز شده بود، رو به اتمام بود. مسلمانان هامبورگ از مراجع قم برای مسجد درخواست امام کردند، و بهشتی را برای این کار انتخاب شد.
او به آلمان رفت و در شکل‌گیری مرکز اسلامی هامبورگ و اتحادیه انجمن اسلامی دانش‌آموزان مسلمان، گروه فارسی زبانان ایفای نقش کرد. در این مدت به سفر حج رفت و نیز سفرهایی به ترکیه، سوریه، لبنان و عراق برای آشنایی با فعالیت‌های اسلامی و دیدار با «موسی صدر» و آیت‌اله‌خمینی» انجام داد. در ۱۳۴۹ بر حسب ضرورت سفری به ایران داشت که در آن سفر توسط ساواک ممنوع الخروج شد و اقامت ۵ ساله او در آلمان پایان یافت.
پس از بازگشت به ایران، در آموزش و پرورش مشغول به کار شد و سپس به عنوان کارشناس ارشد در کتاب‌های علوم دینی در سازمان تدوین کتاب‌های درسی ایران اشتغال داشت و به هم راه «محمدجواد باهنر» به تالیف کتب درسی برای مدارس پرداخت.
علاوه بر آن در کنار کارهای علمی و تکمیل کتاب‌های در دست تالیفش و امور مربوط به حوزه، جلسات تفسیر قرآن را در «مکتب قرآن» برگزار می‌کرد که دختران و پسران جوان در آن شرکت می‌کردند.
در فروردین ۱۳۵۴ به اتهام اقدام علیه امنیت ملی بازداشت شد و چند روزی را در زندان کمیته مشترک ضدخراب‌کاری گذراند. از سال ۱۳۵۵ در تلاش‌هایی برای ایجاد هسته‌های تشکیلاتی شرکت داشت که به ایجاد جامعه روحانیت مبارز انجامید.
از سال ۱۳۵۶ با اوج‌گیری انقلاب بر دامنه فعالیت‌هایش افزود. در بهار ۱۳۵۷ سفری به اروپا و آمریکا داشت، هدف او در این سفر دیدار با دانشجویان و اساتید دانشگاه و هماهنگی حرکت‌های سیاسی گروه‌های معتقد به رهبری خمینی بود.
بهشتی دبیر شورای انقلاب بود، او در ۲۹ اسفند ۱۳۵۷ حزب جمهوری اسلامی را به هم‌راه «سیدعبدالکریم موسوی‌اردبیلی»، «اکبرهاشمی رفسنجانی»، «سیدعلی خامنه‌ای» و «محمدجواد باهنر» تاسیس کرد. سپس توسط مردم برای عضویت در مجلس «خبرگان قانون اساسی» انتخاب شد. در چهارم اسفند ۱۳۵۸ در حکمی از سوی خمینی ریاست دیوان عالی کشور را بر عهده گرفت او دردوم تیر ماه ۱۳۶۰، پس از برکناری «بنی‌صدر» به هم‌راه «محمد‌علی رجایی» و هاشمی رفسنجانی در شورای موقت ریاست جمهوری عضویت داشت.
وی دارای چهار فرزند (دو پسر و دو دختر) بوده و هر دو پسر او، یعنی «محمدرضا» و «علی‌رضا» دارای مدرک دکترا از دانشگاه‌های اروپا هستند.
و اما سرانجام در ساعت 7 و 21 دقیقه هفت تیر سال 1360، محمد بهشتی هم‌راه با بیش از 72 تن از شخصیت‌های برجسته کشور، از جمله نمایندگان مجلس و اعضای هیت دولت در انفجاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی کشته شدند.
منبع‌ها:
ویکی‌پدیا
پایگاه‌حوزه
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
