امیروکاملیا / رادیو کوچه
یکی از هنرهای معماری در پارسه این است که نسبت ارتفاع سر درها به عرض آن‌ها و همین‌طور نسبت ارتفاع ستون‌ها به فاصله‌ی بین دو ستون «نسبت طلایی» است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه است که در طبیعت وجود دارد. این نشان‌گر هنر ایرانیان باستان در معماری است نسبت طلایی یا Golden Ratio عدد طلایی عددی است، تقریبن مساوی 1.618 ، که خواص جالب بسیاری دارد، و به علت تکرار زیاد آن در هندسه، توسط ریاضی‌دانان کهن مطالعه شده است. اشکال تعریف شده با نسبت طلایی، از نظر زیبایی شناسی در فرهنگ‌های غربی دل‌پذیر شناخته شده، چون بازتابنده خاصیتی بین تقارن و عدم تقارن است.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
تخت جمشید دارای سیستم حرارتی و تهویه بوده، که فضاهای داخل آن را در زمستان گرم و در تابستان خنک و معتدل می‌کرده است. سقف‌های بسیار بلند و فضاهای وسیع، درهای گشاده و پنجره‌های متعدد هوای تخت جمشید را در تابستان معتدل و خنک می‌ساخته و در زمستان دیوارهای خشتی و لایه‌های گچ که یک عایق حرارتی تشکیل می‌داده، پرده‌های ارغوانی بلند و ضخیم که مانع نفوذ سرما به درون فضاها و تالارها می‌شده، پوشش سقف نیز چوبی بوده که این امر در گرم شدن محیط تاثیر به سزایی داشته است. روی درها با قطعات زر وسیم آراسته شده بود. پرده‌های بزرگ رنگی بر زیبایی درون و برون کاخ‌ها می‌افزود. فرش‌های نفیس کف اتاق‌ها چشمان را خیره می‌کرد.
به تازگی موجودی در سواحل آمریکا پیدا کردند که دانشمندان را بسیار متعجب کرده است اگر کمی به این جانور دقت کنید می‌بینید که این جانور شباهت زیادی به سر ستون تخت جمشید دارد. پس می‌فهمیم در آن زمان در خلیج همیشه فارس این موجود زندگی می‌کرده که پس از مرور زمان نسل وی منقرض شده است. از دندان‌های این موجود عجیب و غریب معلوم است که او هم می‌تواند یکی از سلطان بزرگ دریا باشد ولی اندازه‌ی او بسیار کوچک‌تر از نهنگ و یا کوسه است. این موجود به احتمالن در آب‌های خلیج فارس هم زندگی می‌کرده و حتمن هم حیوانی درنده و قوی بوده است. زیرا هخامنشیان در سنگ تراشی‌های خود همیشه نماد قدرت را کشیده‌اند.
از نقو‌ش به کار رفته در این دوره می‌‌‌‌‌‌‌‌توان به نقو‌ش گیاهی مانند گل لو‌تو‌‌س نیلوفر آبی نام برد. زیرا آن‌ها می‌دانستند که چاکراهای انسان به شکل آن است و سلامت انسان وابسته به آن است. آن‌ها با به کار بردن سخن زرتشت که می‌گوید: «پندارنیک، گفتارنیک، رفتار نیک» سلامت روان و در نتیجه سلامت چاکراهای خود راتضمین می‌کردند. این سمبل برای آنان نماد و مظهر پاکی در آیین باستان است.
تخت جمشید نیز دارای سیستم آب و فاضلاب بوده، در تخت جمشید مجاری زیرزمینی آب‌رسانی، ذخیره سازی، ایجاد شبکه مختلط جمع آوری آب‌های سطحی و فاضلاب پیچ در پیچی کشف شده که به طول بیش از 2 کیلومتر می‌رسد.
پلکان‌های ورودی تخت جمشید از هر طرف ۱۱۱ پله‌ی پهن و کوتاه(به ارتفاع۱۰ سانتی‌متر) دارند پله‌ها را کوتاه‌تر از معمول ساخته‌اند تا راحتی و ابهت میهمانان که تصاویرشان با لباس‌های فاخر و بلند بر دیوارهای پارسه نقش بسته هنگام بالا رفتن حفظ شود. ولی این مو‌ضوع بیان‌گر استفاده از علم ارگونو‌‌‌می در ساخت، بنا در ایران در ۲۵۰۰ سال پیش است.
هدف از علم بهینه‌سازی کاهش خستگی و تنش، افزایش راحتی، شرایط زندگی و کاری او بر می‌گردد که درست استفاده از امکانات زندگی برای سلامتی جسمی و روانی است.
محققین به این نکته‌ی مهم رسیده‌اند که اگر نقشه‌ی امپراطوری هخامنشی را بنگریم و یک خط از شمال شرقی‌ترین نقطه (سغد) تا جنوب غربی‌ترین نقطه (حبشه) بکشیم و یک خط از شمال غربی‌ترین نقطه (یونان) تا جنوب شرقی‌ترین نقطه (هند) به صورت ضربدر بکشیم مرکز تقاطع این دو خط محل ساخت تخت جمشید می‌شود، که این خود جای تامل و اندیشیدن دارد.
مهندسان هخامنشی راز استفاده از عدد پی (3/14) را در ساخت سازه‌های سنگی و ستون‌های مجموعه تخت جمشید که دارای اشکال مخروطی است، از این عدد استفاده می‌کردند. بررسی‌های کارشناسی که روی سازه‌های تخت جمشید به ویژه روی ستون‌های تخت جمشید و اشکال مخروطی انجام گرفته، نشان می‌دهد که دانشمندان ایران به خوبی با ریاضیات محض و مهندسی آشنا بودند. آنان برای ساخت حجم‌های مخروطی راز عدد پی را شناسایی کرده بودند.
دقت و ظرافت در ساخت ستون‌های دایره‌ای تخت جمشید نشان می‌دهد که مهندسان این سازه عدد پی را تا چندین رقم اعشار محاسبه کرده بودند. مهندسان هخامنشی ابتدا مقاطع دایره‌ای را به چندین بخش مساوی تقسیم می‌کردند. سپس در داخل هر قسمت تقسیم شده، هلالی معکوس را رسم می‌کردند. این کار آن‌ها را قادر می‌ساخت که مقاطع بسیار دقیق ستون‌های دایره‌ای را به دست بیاورند.
جانوری کشف شده در سواحل آمریکا که شباهت زیادی به مجسمه سرستون‌های شهر پارسه دارد
محاسبات اخیر، مهندسان سازه تخت جمشید را در محاسبه ارتفاع ستون‌ها، نحوه ساخت آن‌ها، فشاری که باید ستون‌ها تحمل کنند و توزیع تنش در مقاطع ستون‌ها یاری می‌کرد. این مهندسان برای به دست آوردن مقاطع دقیق ستون‌ها مجبور بودند عدد پی را تا چند رقم اعشار محاسبه کنند. که در بخش‌های مختلف سازه تخت جمشید، دیده می‌شود، به دست آوردن مساحت، محیط و ساخت سازه‌هایی با این اشکال هندسی بدون شناسایی راز عدد پی و طرز استفاده از آن غیرممکن است.
منابع:
رضایی، دکتر عبدالعظیم، تاریخ ده هزار ساله ایران، جلداول، چاپ ۱۶. تهران: اقبال، ۱۳۸۴
زرین کوب، عبدالحسین تاریخ مردم ایران تهران: انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۴
پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)،ایران باستان. تهران: انتشارات دنیای کتاب، ۱۳۶۲
فره وشی، بهرام. ایرانویچ. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، سال ۱۳۶۸
کتاب از زبان داریوش کبیر
داریوش بزرگ کخ، هاید ماری، از زبان داریوش، مترجم پرویز رجبی، نشر کارنگ، تهران ۱۳۷۹.
توانگر زمین، محمد کاظم، ترجمه کتیبه‌های هخامنشی. ناشر: فاتحان راه دانش مرو دشت.۱۳۸۵
۱ تخت جمشید بنای میهنی ایرانیان و انجمن همپرسگی ملی( رضا مرادی غیاث آبادی)
۲) اقلیم پارس(سید محمد تقی مصطفوی)
۳)معماری و شهرسازی ایران به روایت شاه‌نامه فردوسی(حسین سلطان زاده)
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
