علی خاک‌پور / رادیو کوچه
khakpour@koochehmail.com
نگاهی به ادبیات معاصر جهان می‌اندازیم و رمان «تنهایی پر هیاهو» نوشته‌ی «بهومیل هرابال» نویسنده‌ی نام‌دار اهل چک را به شما معرفی می‌کنیم.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
هرابال در ۲۸ مارس ۱۹۱۴ در برنو، واقع در چکسلواکی سابق به‌دنیا آمد. در سال ۱۹۴۸ دکترای حقوق گرفت و ضمن تحصیل دوره‌هایی در سطح دانشگاهی در فلسفه ادبیات و تاریخ گذراند اما پس از تحصیل از مدرک و سابقه‌ی تحصیلی‌اش هیچ استفاده‌ای نکرد و به قول خودش به یک سری مشاغل جنون‌آمیز از جمله سوزن‌بانی راه‌آهن و راهنمایی قطارها، نمایندگی بیمه، دست‌فروش دوره‌گرد اسباب‌بازی، کارگر ذوب‌آهن و کار در کارگاه پرس کاغذ باطله پرداخت. هرابال در این دوره یک کارگر روشن‌فکر بود. در جامعه‌ی آن زمان چک کارگر روشن‌فکر پدیده‌ای استثنایی محسوب نمی‌شد. بسیاری از روشن‌فکران، استادان دانشگاه، فلاسفه و هنرمندان در زمینه‌های متفاوت به اجبار یا اختیار مشاغلی چون کارگری ساختمان، شیشه‌شویی، رانندگی تاکسی و غیره را در پیش می‌گرفتند. آن‌چه در آثار هرابال به وضوح به چشم می‌خورد آشنایی خیره کننده هرابال با ظرایف شغل و زندگی این مشاغل است.
بسیاری از آثار هرابال پس از چاپ در کشورهای مختلف و کسب شهرت دست آخر در مملکت خودی چاپ می‌شد. آثار وی در داخل به شکل خودنشر (سامیزدات) تکثیر و در خارج اغلب توسط سازمان انتشاراتی ۶۸ در کانادا چاپ و توزیع و به زبان‌های مختلف ترجمه می‌شد. در مقدمه‌ی کتاب‌های چاپ خارج قید می‌کردند که کتاب بدون اجازه‌ی نویسنده چاپ شده تا در مملکت باعث دردسر نویسنده نشود. برای مثال کتاب «تنهایی پرهیاهو» هرابال به سال‌های ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۶ نوشته به سال ۱۹۷۷ به صورت سامیزدات پخش به‌سال ۱۹۸۰ در خارج و بالاخره به سال ۱۹۸۹ در چک چاپ شد.
آثار هرابال به همه‌ی زبان‌های اروپایی ترجمه شده. آثارش در اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و لهستان و مجارستان در شمارگانی حتا بیشتر از چک چاپ شده است. آثار زیادی از وی به فیلم برگردانده شده و فیلم قطارهای به شدت مراقبت شده اسکار بهترین فیلم‌خارجی سال ۱۹۶۷ را به دست آورد.
هرابال در ۳ فوریه ۱۹۹۷ در پراگ درگذشت. مهم‌ترین آثار او عبارتند از:
• کلاس رقص اکابر
• قطارهای تحت نظر
• اخبار قتل‌ها و افسانه‌ها
• تکلیف خانگی
• قضایا و گفت‌وگوها
• جوانه
• کوتاه کردن مو
• وحشی نجیب
• تنهایی پر هیاهو
• جشن گل‌های برفی
• اندوه زیبا
• زندگی بدون اسموکینگ
• عروسی درخانه
• زمین‌های خالی
• توفان
• ماه نوامبر
«سی و پنج سال است که در کار کاغذ باطله هستم و این «قصه‌ی عاشقانه» من است. سی و پنج سال است که دارم کتاب و کاغذ باطله خمیر می‌کنم و خود را چنان با کلمات عجین کرده‌ام که دیگر به هیت دانش‌نامه‌هایی در آمده‌ام که طی این سال‌ها سه تنی از آن‌ها را خمیر کرده‌ام. سبویی هستم که کافی است کمی به یک سو خم شوم تا از من سیل افکار زیبا جاری شود.»
هانتا کارگر کارگاه پرس کاغذهای باطله است. شخصیتی بسیار خاص و اگر درست گفته باشم بی‌نظیر در ادبیات داستانی جهان. آن‌چه بیش از همه ما را شوک زده می‌کند سواد و اطلاعات فوق‌العاده‌ی یک کارگر گوشه‌گیر و ساده‌ی چنین کارگاهی در زمینه‌های الهیات، فلسفه، نقاشی، ادبیات و… است. کارگری که در خلوت خود جهان را تمسخر می‌کند و تنهایی‌اش را با هیاهوی جنگ موش‌ها و موسیقی بی‌پایان فاضلاب‌های پراگ و رفت و برگشت پیستون پرس هیدرولیک پر می‌کند و پایان تراژیکش خواننده را به‌شدت تکان می‌دهد. هانتا یک شخصیت فراموش نشدنی در ادبیات امروز است. در طول تاریخ ادبیات نویسندگان نادری موفق به معرفی و خلق شخصیت‌های جدید و بکر شده‌اند و بی‌گمان هرابال یکی از آن‌هاست.
تنهایی پرهیاهو را پرویز دوایی، برای نشر آبی ترجمه کرده است. این تنها کتابی از هرابال است که به فارسی ترجمه شده است.
در ساخت این برنامه، از اطلاعات هفته‌نامه‌ی نسیم جنوب بهره جست‌ام.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
