آرش و آوا / دفتر آمریکا / رادیو کوچه
arash.ava@koochehmail.com
«جواد معروفی»، فرزند «موسا معروفی» موسیقی‌دان معروف ایران در سال 1294 در تهران متولد شد. جواد معروفی پس از دریافت گواهینامه ابتدایی در سال 1305، یعنی سه سال پس از تاسیس مدرسه عالی «موسیقی کلنل» وارد مدرسه «موسیقی وزیری» شد و تحصیلات موسیقی را که مقدماتش را نزد پدر هنرمند خود آموخته بود، نزد «علی‌نقی وزیری» تکمیل کرد. علی‌نقی وزیری مدتی شخصن به تعلیم جواد معروفی همت گماشت و بعد او را برای تکمیل نواختن پیانو به خانم «خاراطیان» سپرد. معروفی در سال 1311 دیپلم خود را از مدرسه وزیری دریافت کرد، ولی چون دریافت که علاوه بر جنبه‌های علمی، می‌بایست با مبانی علمی موسیقی بین‌المللی نیز آشنا شود، به فراگیری علمی موسیقی پرداخت و توانست دیپلم هنرستان عالی موسیقی را در زمینه علمی موسیقی به دست آورد.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
نخست «تار» می‌نواخت، ولی بعد از چند سال سازش را عوض کرد و به نواختن «پیانو» مشغول شد. در سال 1312 به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و هنرآموز موسیقی شد. چندی هنرآموز سرود بود، سپس از هنرستان موسیقی دیپلم گرفت و به تعلیم سلفژ و دیکته موسیقی در همان هنرستان پرداخت.
از آغاز تاسیس انجمن موسیقی سلویست ارکستر آن انجمن بود. پس از تاسیس هنرستان موسیقی ملی هنرآموز آن هنرستان شد. در نواختن پیانو برای موسیقی ایرانی، از استادانی که در این ساز کار کردند، روش مشیر همایون را بیشتر از محجوبی اقتباس کرده است، ولی خود دارای سبکی مخصوص و ممتاز شد که تکنیک در آن بیشتر به کار گرفته شده است.
جواد معروفی از جمله موسیقی‌دانی است که آشنایی و علاقه فراوانی به موسیقی غربی داشت و معتقد بود که برای اجرای موسیقی ایرانی، با پیانو باید به تکنیک موسیقی غربی آشنا شد. او احترام فراوانی نیز به استاد خود وزیری داشت.
جواد معروفی آهنگ‌های بسیاری ساخته که تعدادی از آن‌ها مخصوص پیانو است. در ساخته‌های او همه جا لطف موسیقی ملی نمایان است. در ارکسترهای ایرانی که همه ملودی خالص را می‌نواختند و هماهنگی در کار نبود، او با ذوق و سلیقه خاص خود، به شیوه‌ای پیانو می‌نواخت که از عهده دیگران بر نمی‌آمد. او اولین کسی است که قطعاتی در دامنه موسیقی ایرانی برای پیانو نوشته است. نخستین آفریده وی در سال 1315 بود که قطعاتی بر رباعیات خیام است. از میان قطعاتی که ساخته است «راپسودی اصفهان» و «فانتزی ژیلا» بسیار معروف هستند، ولی او خود به 2 سوئیتی که در دستگاه ماهور و دشتی آفریده، بسیار علاقه داشت. اولین کاری که برای ارکستر نوشت و آواز روی آن گذاشته شد، دیلمان نام دارد که بنان آن را اجرا کرد. دیلمان در مایه دشتی است و چهار مضراب آن را صبا ساخته است. موزیک متن فیلم «طلوع» نیز از آفریده‌های معروفی است.
معروفی از آغاز تاسیس رادیو با این موسسه هم‌کاری داشت و سال‌ها تکنواز پیانو، رهبر ارکستر شماره 1 و رهبر ارکستر بزرگ گل‌ها بود و در تنظیم آهنگ‌های «شیدا»، «عارف»، «رکن‌الدین مختار» و «درویش‌خان» و قطعات بسیار دیگری از آهنگ‌سازان معروف ایرانی شرکت جست و از قواعد هماهنگی علمی مکتب وزیری یعنی هارمونی بر اساس 24 بخشی پیروی می‌کرد. در نواختن پیانو از شیوه دست چپ که نقشی جدا از دست راست دارد، نیز استفاده می‌کرد. معروفی سال‌ها نیز در شورای عالی موسیقی رادیو انجام وظیفه می‌کرد.
دومین یادواره «جواد معروفی» استاد فقید پیانو ایران جمعه شب در خانه کنسرت (کنسرت هاوس) شهر موسیقی جهان (وین) با حضور صدها تن از علاقه‌مندان موسیقی ایران زمین برگزار شد.
در این یادواره که با تلاش «ساسان محبی» آهنگ‌ساز و نوازنده ایرانی پیانو مقیم اتریش برگزار شد، قطعاتی از ساسان محبی و فردریک ببر به رهبری «نصیر حیدریان» استاد برجسته ایرانی دانشگاه موسیقی گراتس توسط گروه ارکستر سمفونیک ایرانی اجرا شد که بارها مورد تحسین و تشویق شرکت‌کنندگان قرار گرفت.
ارکستر سمفونیک ایرانی متشکل از نوازنده‌هایی ازکشورهای ایران، اتریش، دانمارک، ارمنستان، مجارستان، لهستان و ژاپن بود که به اجرای قطعات ارکسترال و آوازی به زبان‌های فارسی، انگلیسی و آلمانی توسط دو خواننده سوپرانو به نام‌های «کرینا هردن» و «دنیس بک» از کشورهای آمریکا و دانمارک پرداخت.
هم‌چنین «ساسان محبی» سولیست این کنسرت، قطعاتی از پیانو را اجرا کرد که با استقبال گرم شرکت‌کنندگان مواجه شد و به درخواست آنان چندین قطعه دیگر از جمله قطعه معروف «خواب‌های طلایی» اثر زنده یاد معروفی را به اجرا در آورد.
محبی متولد ۱۳۵۱ در تهران و دانش‌آموخته رشته آهنگ‌سازی و نوازندگی پیانو از دانشگاه موسیقی وین است که در نخستین یادمان استاد جواد معروفی در سال ۱۳۷۳ در تهران نیز به اجرای قطعاتی از ایشان در تالار وحدت پرداخت.
استاد معروفی از ۱۴ سالگی به نواختن پیانو مشغول شد و از آغاز تاسیس انجمن موسیقی سولیست ارکستر آن انجمن بود و از آغاز تاسیس رادیو ایران نیز به عنوان تکنواز پیانو هم‌کاری خود را با رادیو آغاز کرد و هم‌زمان با بزرگانی چون «ابوالحسن صبا»، «حبیب سماعی»، «حسین تهرانی»، «احمد عبادی»، «علی اصغر بهاری»، «روح اله خالقی» و دیگر بزرگان موسیقی به خلق آثار گران‌بها و ماندنی پرداخت.
اولین کاری که معروفی برای ارکستر نوشت و تنظیم کرد، «دیلمان» نام داشت که با صدای استاد «بنان» و چهار مضرابی از ساخته‌های «ابوالحسن صبا» اجرا شد.
از استاد معروفی آثار موسیقایی بسیاری از جمله قطعه اصفهان، فانتزی ژیلا، خواب‌های طلایی، عاشورا، فراق راز خلقت، رومینا و طبیعت، خزان، روزگار من، چه شورها، خواب‌های خوش، بر باد رفته و هفت دستگاه موسیقی ایرانی (برای پیانو) به یادگار مانده است.
وی مدت‌ها در رادیو تکنواز پیانو بود و پس از آن رهبری ارکسترهای مختلف رادیو را به عهده داشت.
استاد معروفی با بیش از ۴۰ سال سابقه در زمینه آهنگ‌سازی نخستین کسی بود که قطعاتی در دامنه موسیقی ایرانی برای پیانو ساخته وتنظیم کرده است.
استاد جواد معروفی تکنواز، آهنگ‌ساز و رهبر ارکستر و از تواناترین نوازندگان پیانو در ایران در ۱۶ آذر سال ۱۳۷۲ در سن ۸۱ سالگی درگذشت.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
