محبوبه / رادیو کوچه
mahboobeh@koochehmail.com
هجدهم تیرماه سال 1378 برابر با وقایعه‌ای است که در «کوی دانشگاه تهران» میان دانشجویان، نیروهای انتظامی و افراد موسوم به لباس شخصی‌ها، اتفاق افتاد، برپایی تجمع اعتراضی دانشجویان موضوع جدیدی نبود ولیکن حمله به این تجمع بی‌سابقه بود و از این حادثه به عنوان بزرگ‌ترین چالش جنبش دانشجویی در ایران بعد از انقلاب ۱۳۵۷ نیز یاد می‌شود.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
ماه «تیر» در تاریخ جنبش دانش جویی ایران، یکی از روزهای مهم به حساب می‌آید. روزنامه سلام در ۱۵ تیر ۱۳۷۸ نامه‌ای از «سعید امامی» را منتشر ساخت که وی خواستار اعمال محدودیت بیش‌تر برای نویسندگان و مترجمان شده بود.
سعید امامی یا اسلامی، که سال‌ها «معاون وزیر اطلاعات» بود، در پی وقوع قتل‌های زنجیرهای در پاییز 1377، به عنوان متهم ردیف اول معرفی و بازداشت شده بود. اما پس از مدتی گفته شد که در زندان با استفاده از داروی نظافت خودکشی کرده است.
در پی، قتل‌های زنجیرهای اعتراضات گسترده‌ای در داخل و خارج کشور راه افتاد تا این که حکومت اسلامی مجبور شد اعلام کند این جنایات را ماموران رده بالای امنیتی حکومت انجام داده‌اند. سپس تنی چند از این مامورین را دستگیر کردند که یکی از آن‌ها سعید امامی (اسلامی) بود. سعید امامی، نام آشنایی برای جامعه ایران بود. زیرا نام او پس از افشای ماجرای قتل‌های زنجیرهای، در مرکز بحث مردم کوچه و خیابان و رسانه‌ها و ارگان‌ها و سران حکومت بود، بر این اساس تیتر روزنامه سلام شوک بزرگی در جامعه به وجود آورد.
در این دوره اصلاح طلبان حکومتی قدرت را در دست داشتند و «خاتمی» رییس جمهوری و «مهدی کروبی» نیز رییس مجلس بود.
وزارت اطلاعات تحت نظر دولت اصلاح‌طلب خاتمی، از مدیر مسوول روحانی «سلام»، به دلیل چاپ سند محرمانه، به دادگاه ویژه روحانیت شکایت برد. به این ترتیب، یک تیتر تکان‌دهنده روزنامه سلام، نقطه آغاز ماجرایی پر‌حادثه شد که به مدت شش روز ادامه داشت.
بعد از اعلام توقیف «سلام» ساعت 11 شب پنج‌شنبه، هفدهم تیر، تعدادی از دانش جویان ساکن کوی دانشگاه تهران در امیر آباد، در اعتراض به توقیف روزنامه سلام و تصویب قانون مطبوعات دست به تجمع زدند. دانشجویان، خواستار رفع توقیف و عدم تصویب طرح اصلاح قانون مطبوعات در مجلس شدند.
ادامه اعتراض از محوطه کوی دانشگاه به خیابان کشیده شد. ماموران نیروی انتظامی و پس از مدتی، نیروهای آموزش دیده و معروف به «لباس شخصی‌ها»، نیز خود را به اطراف دانشگاه تهران رساندند. نیمه های شب، درگیری مختصری میان دانشجویان و ماموران نیروی انتظامی روی داد. دانشجویان پس از مقاومت در مقابل نیروی‌ها، یکی از سربازان نیروی انتطامی را به گروگان با خود به داخل خواب‌گاه دانشجویی می‌برند و پس از مدتی، رهایش می‌کنند، و ماجرا به ظاهر تمام شد.
اما در نخستین ساعات بامداد جمعه 18 تیر ماه 1387، نیروهای انتظامی به هم‌راه لباس شخصی‌ها وارد محوطه کوی دانشگاه می‌شوند. در این یورش بسیاری از دانش جویان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و بازداشت شدند.
«امیرعباس فخرآور» از رهبران دانشجویی از لحظات نخست آغاز درگیری در صحنه حضور داشت و به درمان دانشجویان و تهیه شرح وقایع مشغول بود او در نخستین ساعات صبح روز جمعه هجدهم تیرماه اسامی 44 نفر از دانشجویان مجروح را به روزنامه «خرداد» به مدیر مسولی «عبداله نوری» رساند که با تیتر درشت «کوی دانشگاه تهران به خون کشیده شد» در تاریخ شنبه نوزدهم تیرماه به چاپ رسید و در گسترش اعتراضات بسیار موثر بود.
روز جمعه، 18 تیر دانشجویان دانشگاه‌های تهران و شهرستان‌ها با ریختن به خیابان‌ها اعتراظ خود را به حکومت اعلام کردند. درگیری در خیابان‌ها که با حمایت و پشتیبانی مردم آزادی‌خواه کوچه و بازار نیز هم‌راه بود پنج روز ادامه یافت.
بر اساس آخرین خبرها، کشته شدن یک نفر، به نام «عزت ابراهیم‌نژاد» که آن شب مهمان کوی دانشگاه بوده، در رسانه‌ها منتشر شد و هم‌چنین «محسن جمالی»، دانش‌جوی پزشکی که چشم خود را در اثر برخورد گاز اشک‌آور از دست داد.
در این حمله نیروهای انتظامی و امنیتی دست‌کم ۳۰۰ دانشجو را دستگیر و تحت بازجویی و شکنجه قرار دادند که به گفته شاهدان «فرشته علی‌زاده» بر اثر این شکنجه‌ها کشته شده است.
هم‌چنین مقامات دانشگاه تهران، از میلیاردها ریال خسارت به کوی دانشگاه سخن به میان آوردند و وزیر علوم استعفا داد.
در سال‌گرد این روی‌داد همه‌ساله شاهد برگزاری تظاهرات‌های مردمی دانشجویی در تهران و سایر شهرها بوده‌ایم. عدم محاکمه عوامل این روی‌داد در کنار تداوم زندان برخی از دانشجویان دستگیر و شده بر شدت اعتراضات می‌افزود. شدیدترین اعتراضات در سال ۱۳۸۲ روی‌داد که تهران برای ۲۰ روز شاهد اعتراضات مردمی دانشجویی بود.
برای جلوگیری از برگزاری هر گونه مراسم در سال‌گرد این روی داد در سال ۱۳۸۷، کوی دانشگاه تهران از اواسط تیرماه تعطیل شد، هم‌چنین تعدادی از دانشجویان دانشگاه آزاد بازداشت شدند.
هم‌چنین شب ۱۸ تیر ۱۳۸۸ نیروهای لباس شخصی به خواب‌گاه‌های دانشگاه امیر کبیر در تهران نیز یورش برده و ضمن ضرب و شتم و آسیب رساندن به دانشجویان تعدادی را بازداشت کردند.
منبع‌ها:
ویکی‌پدیا
برداشتی از مطلب بهرام رحمانی
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
