محبوبه / رادیوکوچه
سی‌ام تیر برابر با سال‌روز مرگ «عباس دوران» از خلبانان نیروی هوایی ایران است او در طول دو سال اول جنگ، بیش از ۱۲۰ عملیات و پرواز برون مرزی داشت و در سال ۱۳۶۱ در چنین روزی بعد از انجام عملیاتی در آسمان بغداد مورد اصابت موشک‌های ضد‌هوایی قرار می‌گیرد. با صرف‌نظر کردن از بازگشت یا خروج اضطراری، با زدن هواپیمای صدمه‌دیده خود به هتل محل برگزاری اجلاس غیرمتعهدها، پایان عملیات را با مرگ خود انتخاب می‌کند.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
«عباس دوران» در سال ۱۳۲۹ در شهر شیراز زاده شد. دوران کودکی، نوجوانی و جوانی را در شیراز گذراند و پس از اخذ مدرک دیپلم به خدمت سربازی رفت. پس از بازگشت، به دلیل علاقه به یادگیری فن خلبانی در سال ۱۳۵۱ وارد دانشکده «خلبانی نیروی هوایی ارتش» شد و پس از طی دوره مقدماتی پرواز در ایران، برای ادامه تحصیل و فراگیری دوره تکمیلی خلبانی به کشور «آمریکا» اعزام شده و با اخذ نشان و گواهی‌نامه خلبانی به ایران بازگشت و با درجه «ستوان‌دومی» در پایگاه هوایی همدان مشغول به خدمت شد.
با شروع جنگ تحمیلی او در پست افسر خلبان شکاری و معاونت عملیات فرماندهی پایگاه سوم شکاری انجام وظیفه میکرد و پس از مدتی، برای ادامه پروازهای جنگی به پایگاه ششم شکاری بوشهر منتقل شد.
عباس دوران، در طول ۲۲ ماه حضور در جنگ، ۱۲۰ پرواز عملیاتی داشت. شاید هیچ خلبانی پیدا نشود که توانسته باشد از عهده این کار برآید و این در آن زمان یک رکورد در نیروی هوایی محسوب می‌شد او هم‌چنین در بین نیروی‌های دشمن نیز، خیلی معروف بود آن‌قدر که عراقی‌ها آرزو داشتند او را اسیر کنند.
بهار سال ۱۳۶۰ بود که مسوولان شهر شیراز تصمیم می‌گیرند به خاطر رشادت‌ها و دلاوری‌های عباس دوران، یکی از خیابان‌های این شهر را به نام او نام‌گذاری کنند لذا از دوران دعوت می‌شود تا در مراسم شرکت کند و او نیز قبول کرده و به آن جا می‌رود و از او تقدیر می‌شود. از آن جایی که دوران ضربات مهلکی به دشمن وارد کرده بود، همیشه عوامل نفوذی از جمله سازمان مجاهدین، قصد ترور وی را داشتند که یکی از این موارد هم در همین زمان بود که این ترور ناکام بود.
به دلیل رشادت های فراوانی که عباس از خود بروز داده بود، علاوه بر یک درجه دوره‌ای که به او تعلق گرفت یک درجه تشویقی نیز به وی اهدا شد که به درجه سرهنگ دومی مفتخر شد. در همین اوصاف فرماندهان تصمیم می‌گیرند که با انتقال او و سپردن یکی از پست‌های حساس ستادی در تهران، از تجربیات او استفاده بیش‌تری کنند که دوران نمی‌پذیرد و می‌گوید: «پرواز نکردن، برای من مثل مردن است.»
هم‌چنین بسیاری از دوستانش از زبان او شنیده بودند که گفته اگر روزی هواپیمای من مورد هدف قرار گیرد، هرگز آن را ترک نمی‌کنم و با آن به قلب دشمن حمله‌ور می‌شوم.
پس از شکست نیروهای صدام در عملیات بیت‌المقدس، جایگاه سیاسی دشمن در جهان متزلزل شد. عملیات رمضان در حال شکل‌گیری و انجام بود که موضوع برگزاری کنفرانس سران غیرمتعهدها در بغداد مطرح شد تا «صدام حسین» رییس این اجلاس باشد.
اما جمهوری اسلامی سیاست بی‌اثر کردن این اجلاس را در دستور کار خود قرار داد و در اولین گام، اجلاس غیرمتعهدها را تحریم کرد. بغداد از مدت‌ها قبل به کمک آمریکا به دژ، نفوذ ناپذیری تبدیل شده و تبلیغات بسیار وسیعی در این رابطه به راه افتاد و عنوان شد «هیچ‌کس توانایی ناامن کردن پایتخت عراق را ندارد.»
در این زمان بود که ایجاد ناامنی در بغداد در دستور کار نظامی، سیاسی جمهوری اسلامی قرار گرفت تا ضمن هدف قرار دادن تاسیسات پالایش‌گاهی «الدوره» در جنوب شرقی این شهر، از برگزاری نشست سران غیرمتعهدها در بغداد نیز جلوگیری شود و انجام این ماموریت را به نیروی هوایی ارتش واگذار کردند و سرهنگ خلبان عباس دوران برای این ماموریت انتخاب شد.
عباس دوران در سحرگاه سی‌ام تیر ماه ۱۳۶۱ بر فراز حریم هوایی بغداد به پرواز در می‌آید و پالایش‌گاه «الدوره» را نشانه می‌رود و تمام بمبهای خود را بر آن هدف فرو میریزد، اما هواپیما در آسمان بغداد مورد اصابت موشک‌های ضد‌هوایی قرار می‌گیرد.
با صرف نظر کردن از بازگشت یا خروج اضطراری، دوران با زدن هواپیمای فانتوم (اف۴) صدمه‌دیده خود به هتل محل برگزاری اجلاس غیرمتعهدها، با ناامن جلوه دادن شهر بغداد، مانع از برگزاری این اجلاس در کشور عراق می‌شود و زندگیش در چهل سالگی به پایان می‌رسد.
عباس دوران در 22 تیر سال 1358 با «نرگس‌خاتون دلی‌روی‌فر» ازدواج می‌کند که حاصل این ازدواج یک پسر بود با نام «امیررضا» که وقتی پدرش کشته شد تنها 8 ماه داشت.
همسر خلبان عباس دوران در گفت‌و‌گویى اظهار داشته:
عباس در طى دو سال اول جنگ بیش از 120 پرواز و عملیات برون مرزى داشته است که کارشناسان مسایل پروازى اذعان داشتهاند این چنین آمارى حتا در جنگ هفت ساله ویتنام هم وجود نداشته است.
اما در حق عباس دوران بسیار کم لطفى شده است. طى این سالها کسى چندان به موضوع شهادت او نپرداخته و شما کم تر جایى یا برنامه و حتا نشریهاى مىبینید که در آن سخنى از عباس به میان آمده باشد. حتا آخرین عملیات او که به گفته بسیارى از صاحبنظران از لحاظ سیاسى، بینالمللى و نظامى در درجه بسیار بالایى از اهمیت قرار داشت، هنوز هم ناشناخته مانده است.
سرانجام بقایای پیکر خلبان عباس دوران بعد از ۲۰ سال در تاریخ ۳۰ تیرماه ۱۳۸۱ به کشور بازگشت و در زادگاهش (شیراز) به خاک سپرده شد.
منبع‌ها:
ویکی‌پدیا
مهر
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
اردوان طاهری
درود بر این دلاور مرد سرزمینم ایران. در جایی، یادی گذرا از او با دوستان سینمایی داشته ایم که در تاریخ جنگ باقی خواهد ماند، اما به کج سلیقگی مسوولان، این فیلم مستند، تا به حال اکران داده نشده است.
shari
he is such a greaaat heroo, we are alwaya proud of him,never forget him, never, he is in our hearts, God bless him and good luck with his son AmirReza, Hope to see him sometimes.Please have an interview with AmirReza.
ardavan
این بار دلم نیامد نگویم سالگرد «شهادت» یه جا هایی آدم قواعد را می گذارد کنار وقتی اشک می شود پرده مات جلوی چشمش
… به بهانه سال گرد «شهادت» عباس دوران….
رهی
درود بر این دلاور . یادش همیشه گرامی باد
Farvahar
کجایید ای شهیدان خدایی
اصغر
مرگ بر آمریکا و هواپیماهای آشغالش! درود بر توپولف و فرغون!!!
mahmoud ghahremani
Dear sir.I am a fighter pilot too that has served in war for 8 years.This is not the whole story.
Regards Ghahremani m.
I pefer not pubishized.
ali
Dorood bar in bozorg mard tarikh.roohat shad Abbas jan
reza
ba salamo dorod be in shahide delavar.
khaheshan shoma ke be in zibaei in mataleb ro jamavari nemodehid, sene in shahide aziz ro ham 1361-1329=32 eslah nemodeh va vajeye 32 salegi re be jaye 40 salegi be kar bebarid.( vaghean eshtebah ajibist)!!
reza
۳۲ salegi na 40 salegi!!!!!!!!!!!!!
Kurosh
Ruhesh shaad va yasesh gerami,va namash javidan.
Ba omide be inke ruzi be dorosti az in shahidane rahe marze porgohar tajlil konim.
GOD bless marze porgohar.
Kurosh
منصور
سلام
کاش قدر این رشادت ها را می دونستیم.