جدید آن‌لاین
تاریخ گواه است که بیشتر مناسبت‌ها، جشن‌ها و مراسم عهد باستان سرچشمه‌ی مذهبی داشته‌اند و طبیعتن هر کیش و آیینی با خود مراسم و مناسبت‌های جدیدی را به همراه می‌آورده که بسیاری از آنها پس از مدتی به باد فراموشی سپرده می‌شدند.
درحوزه‌ای که اکنون کشورهای افغانستان و ایران و تاجیکستان و ازبکستان را دربر دارد، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین این مناسبت‌ها، جشن نوروز، جشن مهرگان، چهار شنبه‌سوری و جشن و مستی در دامان طبیعت در روز سیزده نوروز بوده که با ورود اسلام و پذیرش آن توسط مردم این سرزمین، در پهنه‌ی قرون و به مرور زمان، این ایام و جشن‌های باستانی رنگ باختند و جای خود را به اعیاد و مناسبت‌های مذهبی دادند، تا جایی که هم‌اکنون از جشن‌های باستانی چندان خبری نیست. به عنوان مثال، از جشن نوروز، در افغانستان فقط یک روز تجلیل می‌شود. دید و بازدید و مراسم دیگر اعیاد، آن گونه که معمول بوده، صورت نمی گیرد. بسیاری از جوانان امروزی با آداب و فلسفه شب یلدا بیگانه‌اند، در حالی که به اندازه کافی از فضایل شب‌های قدر می‌دانند. و بسیاری نام جشن مهرگان را تاکنون نشنیده‌اند.
شکوه و اهمیت مراسم جشن در اعیاد مذهبی، از جمله عید فطر، را می‌توان تا حد زیادی به عید نوروز در کشور ایران و عید کریسمس در کشورهای مسیحی‌مذهب تشبیه کرد. با این تفاوت که تعطیلی رسمی فقط سه روز است. با این که در بخش‌هایی از افغانستان، به ویژه در شمال، «میله گل سرخ» در ایام نوروز از زمان باستان به یادگار مانده و هم‌چنان از اهمیت فراوانی برخوردار است.
اما از دو سه هفته قبل از عید فطر، جنب و جوشی عجیب در شهر راه می‌افتد و هفته آخر مانده به عید گویی همه‌ی مردم به بازار آمده‌اند و همه خودروها به خیابان. در بازار مرکزی شهر «مندوی» برای پیمودن مسافتی کوتاه باید از میان کراچی (گاری و فرغون) های بزرگ و کوچک هی جا خالی بدهی و مواظب باشی که تصادف نکنی یا جیبت را نزنند. خلاصه برای خودش محشری است و دیدنی.
با نزدیک شدن عید خانم‌های خانه‌دار فرش‌ها را می‌شویند و کلکین (پنجره) های خانه‌هایشان را از گرد و غبار یک‌ساله می‌زدایند. خانه‌ها پس از یک سال رنگ نو به در ودیوار خود می‌بینند و زندگی در شهر بیشتر از هر زمانی رونق می‌گیرد.
هر کس در حد توان خود شیرینی و کلوچه و خشکبار و میوه تهیه می‌کند. خانه‌تکانی می‌کنند. لباس نو می‌خرند. به خانه‌های یکدیگر می‌روند و عید را تبریک می‌گویند و سه روز را با خوشی سپری می‌کنند.
به نظر می‌رسد آداب و مراسم اعیاد مذهبی نیز از همان جشن‌های باستانی به عاریت گرفته شده‌است. آدابی مثل خانه تکانی، تهیه لباس نو و پختن غذاهای هوسانه. و البته، با این تفاوت که جشن‌های باستانی همراه با دف و دایره و شادی و موسیقی و رقص و پایکوبی و مسابقه‌ها و سرگرمی‌های محلی همراه بوده و اعیاد مذهبی با نماز عید و دید و بازدید.
کودکانی که در طول سال همین یک بار فرصت دارند تا لباس‌های نو به تن کنند، از شادی در پوست نمی‌گنجند و خانه‌ها پر می‌شوند از خوراکی‌ها و دید و بازدیدها. لباس‌هایی که در این عید پوشیده می‌شود، معمولن لباس‌های سنتی محلی است.
رسم دیگری که وجود دارد این است که خانواده‌هایی که پسرهایشان نامزد دارند، چند روز قبل از عید برای عروسشان به بازار می‌روند و عیدی می‌خرند. عیدی عروس را در شب عید و یا یکی دوشب قبل به خانه عروس می‌برند. عیدی شامل لباس و طلا وشیرینی‌است. داماد هم عیدی را که خانواده عروس تهیه کرده‌اند، در روز عید و هنگام دید و بازدید از خانواده عروس دریافت می‌کند.
پذیرایی از مهمان‌ها در عید فطر با میوه خشک (خشکبار)، میوه تازه ، کلوچه (شیرینی) و چای سبز و سیاه انجام می‌پذیرد.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
