ریحانه / پاریس / رادیو کوچه
نفت برای قدرت اقتصادی یا سلطه سیاسی
واگذاری فاز دوم خط انتقال گاز ایران به پاکستان موسوم به خط لوله صلح بار دیگر نشان داد که اگرچه حضور سپاه از طریق شرکتهای وابسته به ان در فعالیت‌های اقتصادی ایران از سال‌ها پیش آغاز شده اما در چهار ساله گذشته و در زمان حضور محمود احمدی‌نژاد این واحد نظامی در راس فعالیت دراصلی‌ترین منبع درآمد کشور یعنی صنایع نفت و گاز وارد شد و هم‌چنان به رشد شتابان حضور خود در این بخش می‌افزاید.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
به این ترتیب در حالی که مشارکت معتبر‌ترین کمپانی‌های اروپایی و ژاپنی در طرح‌های نفت و گاز ایران هم‌زمان با افزایش اعمال تحریم علیه ایران به پایین‌ترین سطح در سی‌سال گذشته رسیده است، نهادهای وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به ویژه قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، حضور خود را در این طرح‌ها هر چه بیش‌تر افزایش داده‌اند.
«یک کارشناس مسایل نفت و گاز در ایران که نخواست نامش فاش شود با انتقاد از افزایش حضور نیروهای نظامی در صنایع نفت و گاز ایران می‌گوید: «این اقدامات تنها در جهت افزایش قدرت سپاه و تسلط آن‌ها بر مهم‌ترین نقطه اتکای کشور است چراکه بیش از 85 در‌صد از اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی وابسته است و به این ترتیب حضور سپاه از طریق شرکت‌هایی هم‌چون قرارگاه خاتم الانبیا در فعالیت‌های نفتی تنها در جهت تسلط بیش‌تر بر اصلی‌ترین منبع درآمدهای جاری در کشور است.»
«به گفته کارشناسان شرکتهای زیر مجموعه سپاه هیچ‌گاه قرار نبوده در فعالیت‌های جدی و تخصصی وارد شوند و از بعد از انقلاب تاکنون تنها در پروژه‌های عمرانی شرکت کرده‌اند اما در دولت احمدی‌نژاد بدعتی جدید در فعالیت‌های این شرکت‌ها صورت گرفت و آن‌ها را به شکل جدی وارد فعالیت‌های بزرگ اقتصادی از جمله صنایع نفت و گاز کردند و چون این شرکت‌ها توان اجرای چنین پروژه‌هایی را ندارند در حال حاضر شاهد توقف بسیاری از پروژه‌های نفت و گاز کشور از جمله پارس جنوبی هستیم.»
ورود سپاه پاسداران به فعالیت‌های اقتصادی از پایان جنگ هشت ساله ایران و عراق آغاز شد. گفته می‌شود دستور مستقیم آیت‌اله خامنه‌ای برای تاسیس شرکت سازندگی خاتم‌الانبیا در سال ۱۳۶۸ در حقیقت اولین قدم برای وارد کردن سپاه به فعالیت‌های اقتصادی بوده است.
حضور سپاه در فعالیت‌های اقتصادی با استناد به ماده ۱۴۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی صورت می‌گیرد. دراین ماده چنین آمده است: «دولت باید در زمان صلح از افراد و تجهیزات فنی ارتش در کارهای امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی، با رعایت کامل موازین عدل اسلامی استفاده کند، در حدی که به آمادگی رزمی آسیبی وارد نشود.»
پروژه‌های نفتی سپاه در دولت احمدی‌نژاد
قرارگاه خاتم‌الانبیای سپاه پاسداران از جمله نهادهای وابسته با ارگان سپاه است که از آن به عنوان مهم‌ترین واحد اقصادی سپاه نام برده می‌شود و در حال حاضر بزرگ‌ترین پیمان‌کار پروژه‌های دولتی در ایران به حساب می‌آید.
این قرارگاه تاکنون بنابر برخی آمار رسمی ارایه شده از سوی خود این نهاد بیش از 1500 پروژه دولتی را در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور در اختیار گرفته و در سه سال اخیر مهم‌ترین مجری پروژه‌های دولتی در بخش نفت و گاز بوده است.
حضور قرارگاه خاتم به عنوان مجری اصلی در پروژه‌های نفت و گاز برای اولین بار یک‌سال بعد از روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد در سال 1385 اغاز شد. در این سال قرارگاه خاتم‌الانبیای سپاه پاسداران طی قراردادی به ارزش یک میلیارد و 300 میلیون دلار با شرکت ملی گاز ایران، احداث خط لوله 900 کیلومتری انتقال گاز عسلویه به ایران‌شهر را در استان سیستان و بلوچستان بر عهده گرفت.
پس از ان دیگر پروژه بزرگی که از سوی وزارت نفت به سپاه پاسداران واگذار شد، طرح توسعه فازهای 15 و 16 میدان پارس‌جنوبی در سال 1387 بود . قرارداد توسعه فازهای 15 و 16 پارس‌جنوبی به ارزش مالی 2 میلیارد و 97 میلیون دلار با ترک تشریفات و بدون برگزاری مناقصه به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا واگذار شد اما سپاه پاسداران نتوانست در زمان مقرر اجرای آن را به پایان برساند و در نهایت از اجرای آن به بهانه تحریم سپاه کناره‌گیری کرد.
در اردیبهشت ماه سال 1388 نیز مدیرعامل شرکت مهندسی نیروی نفت‌وگاز سپانیر شرکت وابسته به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا از توافق جدید با شرکت نفت‌وگاز پارس برای حفر یک حلقه چاه اکتشافی در حاشیه میدان مشترک گازی پارس‌جنوبی خبر داد. سردار خواجه‌علی حجم کل پروژه‌های عمرانی قرارگاه خاتم‌الانبیا را 15 هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
در قراردادی دیگر این قرارگاه با دولت نهم، قرارگاه خاتم الانبیا با مشارکت گروه صنعتی سدید برنده مناقصه 320 میلیون یورویی شرکت ملی گاز ایران شده است.
به این ترتیب در طول چهار سال گذشته واگذاری پروژه های نفت و گاز به شرکتهای وابسته به سپاه ان هم بدون برگزاری مناقصه به بدعتی جدید از سوی دولت محمود احمدی نژاد تبدیل شده که حتا انتقادات مطرح شده در این باره نیز نتوانسته مانع این واگذاری‌ها شود به طوری‌که فرماندهان قرارگاه خاتم هرگز اتهام برخورداری از امتیازات ویژه در واگذاری مناقصه‌ها را نپذیرفتند و حتا محمود احمدی‌نژاد نیز یک‌بار از آن‌ها در برابر این نقدها دفاع کرد.
این در حالیست که نقد جدی بخش خصوصی به قرارگاه خاتم و فعالیت‌های آن همیشه این بوده که رقابت این قرارگاه به دلیل برخورداری از برخی معافیت‌ها مثل معافیت‌های مالیاتی با شرکتهای بخش‌خصوصی رقابتی عادلانه نیست.
با وجود این انتقادات اما فعالیت‌های سپاه در قراردادهای بزرگ نفت و گاز ایران ادامه یافت و حتا با وجود افزایش تحریم‌ها حضور این بخش بسیار بیش‌تر از گذشته مطرح شد.
روز 30 فروردین سال 89 رسانه‌های دولتی ایران خبر دادند که قرارگاه خاتم‌الانبیا سپاه پاسداران جای‌گزین ترکیه در 3 فاز میدان نفتى پارس جنوبى می‌شود. که بر اساس اعلام وزارت نفت ارزش این قرارداد هفت میلیارد دلار است و البته در حال حاضر این واحد اقتصادی وابسته به سپاه طرح توسعه 6 فاز پارس جنوبی را نیز در اختیار دارد.
هم‌چنین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا، اسفند ماه سال 88 تفاهم‌نامه‌ای دیگری نیز به ارزش تقریبی 850 میلیون دلار با شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی برای ساخت سه رشته خط لوله انتقال به طول یک هزار و 810 کیلومتر امضا کرده بود.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان افزایش حضور سپاه در نفت علاوه بر افزایش توان اقتصادی این ارگان به دلایل امنیتی برای مقابله با تهدید‌های احتمالی نظامی علیه ایران نیز است.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
