Saturday, 18 July 2015
25 March 2023
سوم‌ دی - بیست‌و‌چهار دسامبر

«تقویم تاریخ سوم دی»

2010 December 24

رادیو کوچه

1765میلادی – «کریم‌خان زند» رییس وقت کشور ایران در دفتر کار خود در شیراز (موزه پارس امروز) به منشی‌اش گفت که نامه‌ای به «شاه عالم» امپراتور هند بنویسد و این اقدام او را که به انگلیسی‌ها امتیاز و اختیار داده است تقبیح و محکوم کند. بنویسد که اجازه داد و ستد در بندر، بله، ولی امتیاز و اختیار، نه. کریم‌خان به منشی‌اش تاکید کرده بود که نامه همان روز باید به مهر و امضای او برسد و ارسال شود. در آن‌روز کریم‌خان خشمگین به‌نظر می‌آمد، که در او این حالت به‌ندرت دیده می‌شد. کریم‌خان که از سال 1749 تا 1779 بدون این‌که اجازه دهد عنوان شاه بر او بگذارند بر ایران حکومت کرد برای خلیج فارس و جزایر آن و امور مربوط، اولویت قایل بود. وی اخراج هلندی‌ها به سرکردگی «کتیپ هاوزن» از خارک، به زنجیر‌کشیدن «شیخ‌سلمان بنی‌کعب»، تصرف بصره در سال‌های 1773 و 1775 و … را در همین راستا انجام داد.

1321 خورشیدی – لایحه قانون تعلیمات اجباری به مجلس داده شد. طبق این لایحه که بعدن تصویب و به‌صورت قانون به اجرا در آمد، تعلیمات عمومی در ایران اجباری، رایگان و یک‌سان باید باشد. این قانون، چند سال پیش از تدوین و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر که دوره آموزش‌و‌پرورش عمومی را در کشورهای عضو سازمان‌ملل اجباری و رایگان توصیه کرده‌است تصویب شده بود. آموزش رایگان و یک‌نواخت در ایران از شهریور سال 1353 به‌تدریج به همه مقاطع تحصیلی تا دکترا تعمیم داده شد و مدارس غیر دولتی به‌صورت دولتی درآمدند، ساختمان‌ها و تجهیزات آن‌ها خریداری شد و کارکنان‌شان با احتساب سوابق کار به استخدام دولت درآمدند. در سال 1358 قانون اساسی تازه ایران (جمهوری اسلامی) اصل 30 خود را به رایگان بودن آموزش‌و‌پرورش در قلم‌رو کشور اختصاص داد که باید حاکم بر این امور باشد. با این‌که قانون اساسی تصریح بر رایگان بودن آموزش و پرورش دارد، از اواخر دهه 1360 بار دیگر عملن اجازه داده شده است که حتا در دوره‌های تعلیمات عمومی، تحت عنوان «غیر‌انتفاعی‌« مدارس پولی دایر شود.

1524 میلادی – سال‌روز درگذشت «وسکو دا گاما» (Vasco da Gama)‌ دریانورد پرتغالی است. وی 23 ماه مه سال 1498 با چهار کشتی مجهز به 20 توپ و 170 تفنگ‌دار پس از دور زدن دماغه جنوب آفریقا و گذشتن از سواحل شرقی این قاره وارد «کالیکت» در ساحل غربی شبه قاره هند شد و با این کار، آغازگر استعمار اروپاییان بر خاور زمین شد. پرتغالی‌ها در دهه یکم‌ و‌ دوم قرن‌شانزدهم (از 1508 تا 1515) چند منطقه را در ساحل غربی هند از جمله «گوا»، «دیو» و «دمان» را متصرف شدند و نام مستعمرات پرتغالی هند بر آن‌ها گذاردن و آن‌ها را تا دسامبر 1961 در اختیار داشتند و از آ‌ن‌جا به سایر نقاط آسیا و خلیج فارس دست‌اندازی کردند. هلندی‌ها‌، انگلیسی‌ها و فرانسویان به رقابت با آنان پای به این منطقه گذاردند. عامل پیروزی غربی‌ها بر خاورزمینی‌ها برتری اسلحه آنان بوده است. به همین دلیل است که غرب کوشش داشته که برتری تسلیحاتی را ازدست ندهد.

1311 خورشیدی – رضا‌شاه در پی بی‌اعتماد شدن نسبت‌به «تیمور‌ تاش» وزیر دربار، سوم دی‌ماه سال (24 دسامبر 1932) وی را بر کنار و وزارت دربار را هم منحل کرد. رضا‌شاه وزارت دربار را دست‌گاهی زاید و پر‌هزینه اعلام داشت و دستور داد که از آن پس نامه‌های ارسالی مردم، از طریق یک منشی نظامی به اطلاع وی برسد. از همین روز تیمورتاش درخانه‌اش بازداشت بود.

1942 میلادی – دریا‌سالار «ژان فرانسوا دارلان» فرمانده نیروهای مسلح فرانسه و فرمان‌دار کل مستعمرات این کشور در شمال آفریقا در این روز در الجزایر ترور شد. وی در 17 اوت 1881 به دنیا آمده بود.  هنگام حمله هیتلر به فرانسه‌، وی رییس ستاد نیروی دریایی فرانسه بود. پس از شکست فرانسه در جنگ‌، به او پیش‌نهاد شد که کشتی‌هایش را به یک بندر در انگلستان منتقل کند تا به دست آلمان نیافتند‌، که چون با انگلیسی‌ها قلبن خوب نبود آن را اجرا نکرد‌. دریاسالار دارلان از همان آغاز کار هم با نوعی سازش با هیتلر موافقت داشت.

1814 میلادی- پیمان «گنت» (Ghent) ‌به جنگ آمریکا و انگلستان که در سال 1812 آغاز شده بود و انگلیسی‌ها ضمن آن شهر واشنگتن و کاخ سفید را آتش زده بودند پایان داد.

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»

|

TAGS: , , , , ,