محبوبه شعاع/ رادیو کوچه
پنجم دی‌ماه برابر با سال‌روز درگذشت «ایرج بسطامی» است. وی که متولد سال 1336 بود، خواننده موسیقی سنتی ایرانی بود. وی طی حادثه زمین‌لرزه «بم» در چنین روزی در سال ۱۳۸۲ در خانه پدری خود در همین شهر درگذشت. بسطامی در ارایه تحریرهای موسیقی دارای مهارت زیادی بود و در این زمینه از نوادر «موسیقی سنتی» محسوب می‌شد.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
«ایرج بسطامی» در سال ۱۳۳۶در شهر «بم» به دنیا آمد. او از پنج سالگی به خواندن آواز علاقه داشت زیرا او در خانوادهای زاده شده بود که هر یک از اعضای خانواده از جد پدری گرفته تا پدربزرگ و پدردر زمینه خواندن آواز و زدن سازهای مختلف تجربه داشتند و ایرج نیز در کنار آن‌ها با اصول موسیقی آشنا شد.
در ابتدا به فراگیری دست‌گاه‌های موسیقی نزد پدر خود پرداخت و از سنین نوجوانی تحت تعلیم عموی خود «یداله بسطامی» قرار گرفت که با سرپرستی وی گروهی با هم‌کاری برادران بسطامی تشکیل شد که در رادیو و تلویزیون آن زمان و اردوهای رامسر اجرای برنامه داشتند.
بعد از فوت یداله بسطامی، ایرج برای فراگیری آواز و ردیف‌های آوازی نزد «استاد شجریان» آمد و به رغم مشکلات راه و مسافت زیاد، هفته‌ای یک بار به عشق فراگیری آواز از بم به تهران می‌آمد. ایرج هم‌زمان با وقوع انقلاب اتاقی در «پامنار» اجاره کرد تا بتواند بهتر از آموزه‌های استاد شجریان بهره ببرد.
پس از آموختن آواز نزد محمدرضا شجریان وی نزد «پرویز مشکاتیان»، آهنگ‌ساز و نوازنده نامی «سنتور» رفت و تلفیق شعر و موسیقی را نزد وی آموخت. آلبوم «موسم گل»، حاصل هم‌کاری بسطامی با «محمدرضا درویشی» که برخی از تصانیف «قمر الملوک وزیری» را باز خوانی کرد و اوج صدای بسطامی را به نمایش گذاشت.
ایرج نخستین آلبوم‌های خود را با پرویز مشکاتیان انتشار داد وی با پرویز مشکاتیان ابتدا کنسرت «افشاری مرکب» را در «تالار وحدت» برگزار کرد و سپس آلبوم‌های افشاری مرکب، مژده بهار، افق مهر و وطن من، را در سال‌های 1369 تا 1373 با هم‌کاری و آهنگ‌سازی مشکاتیان عرضه عمومی داد.
«بوی نوروز» که حاصل هم‌کاری گروه «دستان» و آهنگ‌سازی «محمدعلی کیانی نژاد» است از دیگر کارهای به یاد ماندنی موسیقی ایرانی است که بسطامی آواز آن را خواند. پس از این دوره وی به هم‌کاری با کیوان ساکت( آلبوم فسانه) وکوروش متین(سکوت) و حسین پیرنیا( تحریر خیال) پرداخت. آهنگ «گل‌پونه‌های وحشی» که بعد از مرگ بسطامی در بم، آوازه‌ای ملی یافت حاصل صدای بسطامی روی آهنگی از پیرنیا بود.
وی در سال ۱۹۹۰به هم‌راه پرویز مشکاتیان به اروپا رفت و کنسرت‌های متعددی در سراسر اروپا ترتیب داد. هم‌چنین در سال ۱۹۹۴هم به همین منوال با پرویز مشکاتیان هم‌راه شد و به اروپا سفر کرد اماپس از آن در بم گوشه‌نشین شد.
و اما سرانجام ایرج بسطامی در سن 46 سالگی در پنجم دی ماه سال1382 در زلزله بم زیر آوار ماند و درگذشت. ایرج بسطامی در عین حال که از صدایی رسا، پر وسعت و مستقل برخوردار بود. شخصیت و هویت آوازی، منحصر به خود را داشت به این سبب آواز او تنها به خودش شبیه بود.
پس از مرگ او برخی از کارهای گذشته و کنسرت‌هایش با اهالی موسیقی و نیز کاری از کیوان ساکت با نام «بی‌کاروان کولی» انتشار عمومی یافت که «اله مزار» با هم‌نوازی سه تار «بهداد بابایی» از جمله این آثار بود.
ایرج بسطامی در سن چهل سالگی به اوج فعالیت هنری خود رسید و در طول چهارده سال فعالیت هنری خود یازده کاست به جای گذاشت. او به دور از جنجال و هیاهوی هنری در شهرستان بم و استان کرمان به تدریس آواز و سرپرستی خانواده برادر مرحومش پرداخت که تنها بازمانده این خانواده پس از فاجعه بم دختری به نام «خاطره» است.
منبع‌ها:
گوگل
زندگی‌نامه ایرج بسطامی
ویکی‌پدیا
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
