مه‌شب تاجیک/ رادیو کوچه
«پیانو» یکی از سازهای صفحه‌کلیددار و مشهورترین آن‌ها است. صدای پیانو در اثر برخورد چکش‌هایی با سیم‌های آن تولید می‌شود. این چکش‌ها در اثر فشرده‌شدن کلیدها یاکلاویه‌ها به حرکت در می‌آیند. سیم‌های پیانو به صفحه‌ای موسوم به «صفحه‌ی صدا» متصل شده‌اند که نقش تقویت‌کننده‌ی صدای آن‌ها را دارد.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
پیانو به عنوان مادر سازها و کامل‌ترین ساز نیز شناخته می‌شود، علت نسبت دادن این لقب‌ها به این ساز آن است که پیانو قادر است محدوده‌ی بسیار گسترده‌ای از اصوات را تولید کند در حالی که سایر سازهای اصیل موسیقی تنها بخشی از این محدوده‌ی صدا را تولید می‌کنند. پیانو در شکل فعلی‌اش بیش از هفت اکتاو دارد و قادر به تولید فرکانس‌هایی از حدود ۲۰ تا ۵۰۰۰ هرتز است، در حالی که در مقام مقایسه ساز ویولن تنها قادر به تولید کم‌تر از چهار اکتاو و به‌ترین خواننده‌ها تنها قادر به خواندن کم‌تر از سه اکتاو صدا هستند.
پیانو را «بارتولومیو‌کریستوفوری» در سال ۱۷۰۹ میلادی در شهر «پادووای» ایتالیا اختراع کرد
پیانو را «بارتولومیو‌کریستوفوری» در سال ۱۷۰۹ میلادی در شهر «پادووای» ایتالیا اختراع کرد. قبل از اختراع پیانو از سازی قدیمی‌تر به نام «هارپسیکورد» استفاده می‌شد. تفاوت عمده و مهمی که پیانو با سازهای مشابه قبل از خودش داشت آن بود که در سازهای مشابه قبلی، شدت صدای حاصل از فشرده‌شدن یک کلاویه، مستقل از شدت ضربه‌ی واردشده بر کلید پیانو، مقداری ثابت بود، اما در پیانو نوازنده قادر بود با ملایم ضربه‌زدن به کلیدها صدایی نرم‌تر ایجاد کند، یا با ضربات محکم‌تر صدایی درشت‌تر با پیانو تولید کند. همین ویژگی باعث شد که به سرعت پیانو مورد توجه آهنگ‌سازان قرن هجدهم میلادی قرار بگیرد.
نام کامل ساز پیانو، پیانو فورته است، که از دو قسمت پیانو به معنی ملایم و فورته به معنی قوی تشکیل شده است، و به خوبی منعکس‌کننده‌ی توانایی این ساز در تولید شدت‌های گوناگون است. پیانوهای اولیه ابعاد بزرگ، و شکل خاصی داشتند. آن‌چه که در اصطلاح به آن پیانوی بزرگ گفته می‌شود و در ایران با نام نادرست پیانوی رویال شناخته می‌شود به‌طور غالب بیش از دو متر طول دارد و دارای در بزرگی‌است که برای هرچه به‌تر شدن صدای پیانو، به‌طور معمول در هنگام نواختن ساز این در را در وضعیت نیمه‌باز توسط پایه‌ی کوچکی ثابت می‌کنند. انواع دیگر پیانو با نام‌های پیانوی ایستاده یا دیواری پیانوی چهارگوش و دیگر پیانوها، ابعاد کوچک‌تری دارند و برای مصارف خانگی یا در اماکن عمومی طراحی شده‌اند.
کلید سفید در هر اوکتاو پیانو برای ۷ نت دو ر می فا سل لا سی وجود دارد. علاوه بر این کلیدهای سفید کلیدهای سیاه‌رنگی هم بین بعضی از کلیدهای سفید وجود دارد. بین کلیدهای سفیدرنگ می و فا و نیز بین کلیدهای سفیدرنگ سی و دو کلید سیاه‌رنگ وجود ندارد. پیانو توسط ضربه نوگ انگشتان نواخته می‌شود. برای این کار دست را بلند کرده و سپس فرود آورده و با نک انگشت مورد نظر ضربه می‌زنیم. مکانیسم پیانو تولید صدا می‌کند. به‌دلیل شکل مکانیسم پیانو یک پیانسیت می‌تواند هم‌زمان تا ده نت را به صدا درآورد.
محل قرارگیری انگشتان دو دست روی کلیدهای پیانو در نواختن آن اهمیت دارد. به‌طور معمول در آهنگ‌ها نت اول شماره دارد که انگشت شروع کننده در نواختن آن آهنگ را مشخص می‌کند. در این صورت شماره‌ی یک برای انگشت‌های شست دو دست است و به ترتیب سایر انگشت‌ها شماره‌های ۲ تا ۵ را خواهند داشت. شست دست راست روی چهارمین نت دوی پیانو قرار می‌گیرد. البته این مورد در مورد همه آهنگ‌ها عمومیت ندارد و برخی آهنگ‌سازان نت شروع کننده در آهنگ‌شان را شماره نمی‌زنند. در این صورت پیانیست باید خودش محل قرارگیری انگشتانش روی کلیدهای پیانو را با توجه به نوع نت‌های موجود در آهنگ تشخیص دهد. گاهی پیانیست جای دو دست‌اش را روی کلیدهای پیانو با هم عوض می‌کند و گاهی بدون نواختن کلید پیانو با انگشتان شست دو دستش از سایر انگشت‌ها استفاده می‌کند.
نت‌نویسی پیانو در دو حامل انجام می‌شود. حامل بالا برای دست راست و حامل پایین برای دست چپ. به‌طور معمول حامل بالایی را با کلید سل و حامل پایین را با کلید فای خط چهارم نشان می‌دهند. این دو حامل با نت دوی وسط از هم متمایز می‌شوند. یک نوازنده‌ی پیانو باید بتواند هم‌زمان دو خط موسیقی را خوانده و با هر دو دست اجرا کند.
پیانو ساز بسیار توان‌مندی با صدای آسمانی است. و در کم‌تر ارکستری است که پیانو نباشد و بخش مهمی از اجرای آهنگ‌ها را به عهده نداشته باشد و البته امروز پیانو سازی برای ژست‌های روشن‌فکری شده و در بسیاری از خانه‌ها بی‌دلیل فقط برای این‌که باشد خاک می‌خورد، چون یادگیری آن بسیار دشوار است و فقط و فقط شما زمانی از عهده‌ی نواختن آن برمی‌آیید که عاشق نواختن این ساز باشید. مثل همه‌ی سازهای دیگر.
منبع: ویکی‌پدیا
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
