اکبر ترشیزاد/ رادیو کوچه
«مویتای» (Muay Thai) به معنای «مشت‌زنی تایلندی» است و به همین جهت «تای‌بوکس» نیز خوانده می‌شود. این رشته ورزشی دارای قدمتی بیش از ۲۰۰۰ سال در کشورهای تایلند، برمه، کامبوج و مالزی است. «مویتای» ورزش ملی تایلند و یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی این کشور است. روز ۱۷ مارس در این کشور، روز «مویتای» نامیده شده است. «مویتای» یکی از سبک‌های آزاد ورزش‌های رزمی است و از سوی بسیاری از کارشناسان رزمی به عنوان خشن‌ترین ورزش‌رزمی جهان شناخته می‌شود.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
در دوران باستان و زمانی که بشر برای زندگی و زنده ماندن نیاز به جنگیدن دایمی با دشمنان و مهاجمان به خانواده و قبیله‌اش داشت، انسان برای جنگیدن و دفاع از خود هیچ وسیله‌ای به جز اعضای بدنش نداشت. بدیهی بود که هر‌کس می‌توانست، به‌تر از این ابزارها استفاده کند، در جنگ با رقیبانش پیروز از میدان خارج می‌شد و توانایی رهبری قبیله‌ی خود را در برابر حمله‌ی مهاجمان به‌دست می‌آورد. به همین ترتیب سلسله مراتب قدرت سیاسی نیز بر اساس توانایی‌ها و تکنیک‌های بیش‌تر رزمی و بدنی تعیین می‌شد، زیرا که در آن زمان مهم‌ترین و اساسی‌ترین نیاز بشر دفاع و حمله در برابر دشمنانش بود. بدین سبب است که پادشاهان کهن تایلند همگی از برترین اساتید ورزش‌های رزمی بوده‌اند. در چنین فضا و جغرافیایی است که ورزش «مویتای» متولد می‌شود.
موی تای به عنوان بخش ضروری فرهنگ تایلند از دوران کهن بر جای مانده است و افرادی که تای بوکسور بودند یا در این رشته مهارت داشتند، اغلب لقب «مردان شریف» را می‌گرفتند
موی تای به عنوان بخش ضروری فرهنگ تایلند از دوران کهن بر جای مانده است و افرادی که تای بوکسور بودند یا در این رشته مهارت داشتند، اغلب لقب «مردان شریف» را می‌گرفتند. در دوران قدیم افرادی که می‌خواستند به فرمان‌روایی و حکومت دست یابند، مجبور بودند که از بین هجده سبک «مویتای»، چهار سبک آن را بیاموزند. این چهار سبک شامل «کانیکا» (Kanika) هنر حرکات‌بدن، «آتیاسا» (Atihasa) تاریخچه‌ی اجداد قهرمان، «مایا» (Maya) هنر مشت‌زنی و «مونتا» (Munta) دانستن طلسم افسانه‌ای بود و به همین علت «مویتای» یکی از مهارت‌های پادشاهان در زمان‌های قدیم بوده است. «مویتای» هنر رزمی و روش دفاع از خود است که در آن از ضربه‌های مشت، آرنج، زانو و پا استفاده می‌شود و پیش‌تر ضربه‌ی سر را نیز سلاح مجاز می‌دانستند. «مویتای» امتحان قدرت است و در آن از قسمت‌های مختلف بدن به عنوان سلاحی در نبردها استفاده می‌شود و هیچ عضوی از بدن غیر فعال نمی‌ماند. در واقع می‌توان گفت که «مویتای» نبرد با سلاح‌هایی است که همیشه هم‌راه آدمی است و افراد بشر به‌طور ذاتی از آن بهره‌مند هستند.
بوکس تایلندی یا همان «مویتای» در زمان حکومت «شاه رامای‌پنجم» به‌طور جدی به عنوان یک رقابت ورزشی مورد توجه قرار گرفت. پادشاه ورزش‌گاهی ساخت تا بتوان هر شنبه مسابقه «مویتای» باستانی را در آن برگزار کرد. مبارزه با مشت‌هایی که به دور آن نوار پیچیده شده بود، در 11 راند سه دقیقه‌ای برگزار می‌شد. همه بوکسورها باید در مبارزه انفرادی چالاک بوده و بدون استفاده از اسلحه بتوانند با شدت مبارزه کنند. در زمان‌های گذشته «مویتای»کاران می‌باید، بدون هیچ یک از تجهیزات مدرن امروزی مبارزه کنند. در آن روزگار بوکسورها عادت داشتند، دستشان را با ریسمان کتانی که به صورت شل و مارپیچ به دور انگشتانشان گره خورده بود، ببندند. سپس برای این‌که به دست حالت ساییدگی بدهند، آن را در چسب فرو کرده و سپس رویش را با شیشه‌های کوچک و یا سنگ‌ریزه می‌پوشانیدند. به تدریج استفاده از خرده‌شیشه و سنگ‌ریزه متوقف شد، اما استفاده از پارچه‌ی کتان تا مدت‌ها پس از ممنوعیت استفاده از خرده‌شیشه و سنگ‌ریزه ادامه داشت. در واقع تا سال 1929 از این پارچه‌ها استفاده می‌شد. تا آن زمان که تغییری در نوع دستکش‌های مورد استفاده در بوکس‌های بین‌المللی به‌وجود آمد. رینگ بوکس نیز مطابق با استاندار بین‌المللی تغییر داده شد و قوانین برای کنترل مبارزه در آن به کار گرفته شدند و تعداد راندها به پنج راند کاهش داده شدند. همه‌ی این تغییرات سبب شدند تا روحیه‌ی ورزش‌کاری جای‌گزین خلق و خوی رزمی شود.
از گذشته‌های دور تاکنون، اردوهای کشورهای مختلف، برای نیروهای نظامی خود نوعی موزیک را در نظر می‌گرفتند تا در هنگام جنگ از آن برای تقویت روحیه و تهییج نیروهای خود استفاده کنند. از آن جایی که هنر «مویتای» در گذشته جزو تمرینات نیروهای نظامی و سربازان سرزمین تایلند بوده است، در حال حاضر در این کشور مبارزه و مسابقات «تای‌بوکسینگ» با صدای طبل و نوعی موسیقی هم‌راهی می‌شود، که بدین وسیله مبارزین را تحریک می‌نمایند تا با تبادل ضربات سنگین از تحرک باز نمانند و یک‌دیگر را به مبارزه بطلبند. مردم تایلند، موسیقی سنتی «سارما» (Sarma) در رینگ «تای‌بوکسینگ» را سمبلی از احترام و تکریم، و استفاده از آن را به منظور قدردانی و تشکر از افرادی می‌دانند که تای بوکسور را به این مقام رسانده‌اند. حرکات سنتی «وای‌کرو» (waikru) که به معنی «ادای احترام به استاد» است، و برای ایجاد حس حقشناسی در ذهن و قلب مبارزان «مویتای» اجرا می‌شود. از این رو در حال حاضر در سرزمین تایلند تای بوکسورها، حرکات سنتی «وای‌کرو» را برای قدرشناسی از والدین خود که در زندگی زحمات بسیار زیاد برای آنان متحمل شده‌اند و هم‌چنین به منظور قدرشناسی از مربی و استاد خود که این فنون را به ایشان آموخته است، انجام می‌دهند.
تکنیک‌های مشت در «مویتای» امروزی شباهت زیادی به بوکس غربی دارند و وجود فنون گلاویزی این رشته را به «کیک‌بوکسینگ» و «ساواته» نزدیک کرده است. به دلیل این شباهت‌ها بسیاری از ورزش‌کاران «مویتای» در مسابقات «کیک‌بوکسینگ»، «کی۱»، و «سانشو »نیز شرکت می‌کنند. درسال 1368 «مویتای» توسط «آرجان‌محمد‌توحیدی» به ایران آورده شد. او دوره آموزش این ورزش را در کشور هلند به پایان رسانده و به ایران مراجعت کرده است و در سال 1373 به صورت رسمی از طرف فدراسیون ورزش‌های رزمی به رسمیت شناخته شده و در حال حاضر هم تیم‌ملی «مویتای» آماتوری ایران به مسابقات گوناگون برون‌مرزی اعزام می‌شود.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
