«جنبشی مردمی در تونس متفاوت از جنبش ایران»

اردوان روزبه / رادیو کوچه

ardavan@koochehmail.com

صدها تظاهرکننده معترض در بیست‌و‌نهم دسامبر با حضور در خیابان‌های تونس، پایتخت این کشور، خواستار خاتمه فساد مالی و ایجاد فرصت‌های شغلی بیش‌تر در کشور شدند.

فایل صوتی را از اینجا بشنوید

فایل را از این جا دانلود کنید

نا‌آرامی‌ها در تونس از اوایل ماه جاری، در اعتراض به افزایش بی‌کاری و هم‌زمان با خودسوزی یک  جوان فارغ‌التحصیل به اوج رسید. گفته شده «محمد بوعزیزی»، ۲۶ ساله به دلیل آن‌که نتوانسته بود کاری پیدا کند، به‌طور غیر‌قانونی میوه و سبزیجات می‌فروخت.

به گفته انجمن دفاع از حقوق بشر تونس، پلیس در اوایل ماه جاری پس از آن‌که اعلام کرد این جوان اجازه لازم برای فروش این محصولات را ندارد، اقدام به ضبط اموال او کرد‌. در پی این اقدام پلیس، این جوان با ریختن بنزین، خود را به آتش کشید.

با ادامه یافتن ناآرامی‌ها و اعتراض‌ها، دولت وقت تونس منحل و رییس جمهوری آن از سمت خود کناره‌گیری کرد. پس از اعلام سقوط دولت و انحلال کابینه در تونس ناآرامی‌ها هم‌چنان ادامه دارد. معترضان این عقب نشینی رییس جمهوری، زین‌العابدین بن‌علی را کافی نمی‌دانند.

در پی اعتراض‌های خونین توده‌ای، زین‌العابدین بن‌علی، رییس ‌جمهوری سابق تونس، به عربستان سعودی گریخت. وی که حدود ربع قرن دولتی اقتدارگرا را بر کشور تحمیل کرده بود، پیش از فرار به عربستان سعودی، در تونس وضعیت فوق‌العاده اعلام کرد و دولت را منحل ساخت.

این درحالی است که از روز جمعه در سراسر تونس حالت فوق‌العاده اعلام شده است. نهادهای دولتی تونس خبر دادند در تمام شهرهای این کشور حضور شهروندان در خیابان‌ها از ساعت ۵ عصر تا هفت صبح به وقت محلی ممنوع است.

به گزارش خبرنگار رادیو کوچه شرایط امنیتی بر کشور حاکم شده به رغم این، به گزارش منابع خبری معترضان به ممنوعیت منع تردد توجهی ندارند و هم‌چنان برخی از ساختمان‌های مهم دولتی را در محاصره‌ی خود دارند.

در خصوص بررسی آخرین وضعیت در خیابان‌های پایتخت تونس اردوان روزبه با  «مصطفا خلجی» خبرنگار رادیو کوچه مستقر در این کشور گفت‌وگو کرده است.

مطلع شدیم «زین‌العابدین بن علی» از کشور تونس خارج شد و در حال حاضر تونس در اختیار جانشین موقت او «محمد الغنوشی» است.  چه فرآیندی تا این لحظه اتفاق افتاده که آقای بن علی از کشور تونس خارج شده است؟

اوضاع کنونی تونس هم برای ناظران بین‌المللی و هم برای مردم تونس خیلی غیر‌قابل باور است. در عین این‌که مردم از رفتن آقای بن علی خوش‌حالی می‌کنند، اما فضای ابهام‌آلودی در کشور حاکم است. بعد از این‌که بن علی کشور را ترک کرد اما هنوز فضای کشور امنیتی و پلیسی است. اکنون ساعت 12 نیمه‌شب است و کماکان هلی‌کوپتر بالای سر پایتخت در حال چرخش است. باید منتظر ماند و دید روزهای آینده برای تونس چه اتفاقاتی خواهد افتاد.

معمولن این اتفاقات توام با خشونت و درگیری است. آیا این روزها شما در تونس شاهد درگیری بودید یا خیر؟

بله. اگر نگاهی به قیام مردم تونس داشته باشیم حدود یک ماه است که انقلاب مردم تونس آغاز شد. نکته‌ای که در مورد این جنبش وجود دارد این است که هم‌زمان با آن جنبشی در الجزایر اتفاق می‌افتاد و همه توجه‌ها بیش‌تر معطوف به آن کشور بود چون بسیار خونین‌تر و پرسر و صدا‌تر آغاز شد. اما جنبش الجزایر بسیار سریع سرکوب و کنترل شد ولی در تونس اوضاع متفاوت بود.

در اوایل ماه دسامبر جنبش با یک خودکشی آغاز شد و بعد از آن هم مرد جوان دیگری خود را کشت و همین‌طور اعتراض‌ها نسبت به این اتفاقات بیش‌تر شد. تا این‌که از «سیدی‌بوزید» در مرکز شهر تونس وارد پایتخت شد. بعد از گذشت چندین روز خود رییس جمهوری وارد عمل شد. او که هیچ وقت به زبان محلی صحبت نمی‌کرد و در تمام سخن‌رانی‌هایش با لهجه فصیح صحبت می‌کرد، در یک سخن‌رانی بسیار احساساتی با لهجه تونسی از مردم خواست که خود را کنترل کنند و به مردم بسیار امتیاز داد‌. اما مردم هیچ اعتمادی به بن‌ علی نداشتند و حرف‌های او را باور نکردند. یک خواست در این اعتراض‌ها بیش‌تر وجود نداشت و آن هم برکناری آقای بن علی بود.

اگر بخواهیم مقایسه کنیم بیش‌تر با جنبش سبز ایران در سال گذشته شبیه است. با این تفاوت که مردم نقش بیش‌تری در این جنبش نسبت به رهبران  معترضان داشتند

فکر می‌کنم این اتفاق در تونس بسیار استثنایی بود. چون تونس کشوری بود که حتا برای اخراج فرانسه از این کشور هیچ وقت دست به اسلحه و مبارزات خضونت‌آمیز نبردند. اما جالب است که برای برکنار آقای بن علی آن‌ها از جان خود گذشتند، بیش از شصت نفر کشته دادند و حالا خیلی سریع حاصل مبارزه خود را می‌بینند.

دو دهه از ریاست جمهوری آقای بن علی می‌گذرد و اعتراض‌های مردم به فقر و مشکلات معیشتی بوده است. وضعیت زندگی در تونس به چه صورت است؟

خود کشور تونس یکی از اقتصادهای خوب قاره آفریقا است. اما فاصله طبقاتی در این کشور بسیار زیاد است. ریاست نادرست دولت در بعضی از عرصه‌ها باعث شده که بعضی از بخش‌ها رشد اقتصادی خوبی نداشته باشند و نارضایتی‌های اقتصادی بسیار زیاد باشد. درست است که اعتراض‌ها با مسایل اقتصادی شروع شد اما این اعتراض‌ها بسیار فراتر از حوزه اقتصاد بود و در عمل شاهد بودیم که فساد مالی خاندان آقای بن علی یکی از موارد مورد توجه معترضان بود. گفته می‌شود که خانواده همسر آقای بن علی در اقتصاد نقش داشتند.  هم‌چنین نارضایتی‌های سیاسی که وجود داشت اعتراض‌ها را دامن زد.

با توجه به جانشینی آقای «محمد الغنوشی» فکر می‌کنید این دولت موقت سرکار خواهد بود تا دولت جدیدی بیاید؟ آیا در حال حاضر مردم به صورت برنامه‌ریزی شده رهبرانی برای جای‌گزینی دارند؟

احزاب مخالف در تونس بسیار زیاد هستند. بعضی از مخالفان تونس در خارج از کشور و به ویژه در انگلیس حضور دارند. گفته می‌شود که قرار است دولت ائتلافی با حضور مخالفان تشکیل شود اما هنوز از چندو چون این دولت برنامه‌ای در دست نیست. باید منتظر بود تا ببینیم در آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد.

آقای بن علی از کشور خارج شده و به سمت فرانسه حرکت کرده اما فرانسه اجازه ورود به  او را نخواهد داد. آیا خبر تازه‌ای در مورد محل استقرار آقای بن‌ علی دارید؟

گفته می‌شود که خروج آقای بن علی با حمایت امنیتی لیبی صورت گرفته است و هنور مشخص نیست که محل پناه او کجا است. فرانسه اظهار بی‌اطلاعی کرده است. اما بعید نیست که در یکی از کشورهای عربی مراکش یا لیبی حضور داشته باشد.

برخی انقلاب اخیر تونس را با شرایط ایران در سال 57 مقایسه می‌کنند. آیا شما این دو را قابل مقایسه می‌دانید؟

اگر بخواهیم مقایسه کنیم بیش‌تر با جنبش سبز ایران در سال گذشته شبیه است. با این تفاوت که مردم نقش بیش‌تری در این جنبش نسبت به رهبران  معترضان داشتند. رهبران معترضان در ایران باعث شدند که اعتراض‌های سیاسی ‌بیش از پیش در خیابان‌ها حضور نداشته باشد و آن را کنترل کردند اما در تونس مردم بودند که تصمیم می‌گرفتند در خیابان حضور داشته باشند و به آخرین خواسته خود که رفتن دیکتاتور است برسند.

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»