دکتر آویده مطئن‌فر/ رادیو کوچه
کمبود ویتامین دی با کمبود ویتامین دی در رژیم غذایی، عدم توانایی بدن برای جذب ویتامین دی و یا با کاهش قرار‌گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می‌شود. کمبود ویتامین دی علاوه بر اثرات منفی بر اسکلت، عوارض نامطلوب دیگری هم دارد. برخی مطالعات نشان می‌دهد که ویتامین دی ممکن است، به‌دلیل اثری که خود در تنظیم کلسیم سلول دارد، بر روی تجمع چربی اثر بگذارد. تا به حال ثابت شده است که کلسیم بر تجزیه‌ی سلول‌های چربی و ذخیره‌ی چربی در داخل این سلول‌ها اثر دارد. در یک مطالعه انجام شده در دانش‌گاه «آپسالا» نشان مشخص شده است که افراد چاق، اغلب از کمبود ویتامین دی و فقر سوخت و ساز کلسیم در بدن به‌طور جدی رنج می‌برند و این محققان دریافته‌اند که کمبود ویتامین دی با افزایش سالانه‌ی هشت میلی‌متر اندازه دور کمر هم‌راه است.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است. این ویتامین یا به‌طور طبیعی در چند غذای متفاوت وجود دارد، یا به بعضی از مواد غذایی اضافه شده است و یا به‌عنوان یک مکمل رژیم غذایی در دست‌رس قرار دارد. «سنتز» ویتامین دی به‌طور اندوژن، به وسیله‌ی برخورد اشعه ماورای بنفش با پوست ایجاد می‌شود. تابش اشعه‌ی «ماورای بنفش» (UVB) نور خورشید با طول موج ۲۹۰-۳۲۰ «نانومتر» در پوست نفوذ می‌کند و «دی هیدروکلسترول پنج» (dehydrocholesterol) را به پیش‌ویتامین D3، که پس از آن تبدیل به ویتامین D3می‌شود را تولید می‌کند. به هر حال، ویتامین دی از نظر بیولوژیک بی‌اثر است و باید از طریق دو «هیدروکسیلاسیون» (hydroxylations) در بدن فعال شود. هیدروکسیلاسیون اول در کبد رخ می‌دهد و ویتامین دی را به هیدروکسی ویتامین دی ۲۵، و یا «کلسیدیول» (calcidiol) تبدیل می‌کند. هیدروکسیلاسیون دوم در درجه اول در کلیه‌ها رخ می‌دهد و فرم‌های «فیزیولوژیک» فعال هیدروکسی ویتامین‌دی ۲۵/۱، که هم‌چنین به‌عنوان کلسیتریول (calcitriol) شناخته شده است را تولید می‌کند.
ویتامین دی برای جذب کلسیم در روده‌ها لازم است. این ویتامین با حفظ کلسیم کافی در خون و ثابت نگاه داشتن غلظت فسفات، باعث ترویج مواد معدنی استخوان‌ها شده و از تشنج هیپوکلسمیک جلوگیری می‌کند. هم‌چنین ویتامین دی برای رشد استخوان و بازسازی استخوان توسط استئوبلاست‌ها و استئوکلاست‌ها مورد نیاز است.
کمبود ویتامین‌دی به نرمی استخوان در کودکان، نرمی استخوان در بزرگ‌سالان و پوکی استخوان در بزرگ‌سالان مسن‌تر می‌انجامد. نرمی استخوان، نوعی بیماری است که مشخصه‌ی آن فقر مواد معدنی در بافت استخوانی است، که منجر به نرمی استخوان و ناهنجاری‌های اسکلتی می‌شود. تعدیل رشد سلولی، عمل‌کرد عصبی، عضلانی و عمل‌کرد ایمنی و کاهش التهاب، از جمله مسوولیت‌های دیگر ویتامین دی است. تحقیقات کنونی نشان می‌دهد که کمبود ویتامین دی نیز ممکن است به افزایش فشار خون، افسردگی، مالتیپل اسکلروزیس، ورم مفاصل، بیماری‌های قلبی، عروقی، افزایش وزن و افزایش خطر ابتلا به سرطان منجر شود.
کم‌بودهای غذایی، به‌طور کلی، نتیجه‌ی عدم کیفیت رژیم غذایی، اختلال در جذب، نیاز به افزایش و یا دفع زیاد است. کمبود ویتامین دی وقتی به وجود می‌آید که در مدت زمانی طولانی، مصرف معمول و جذب آن پایین‌تر از سطح توصیه شده است یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید محدود است و یا کلیه‌ها نمی‌توانند ویتامین دی را به فرم فعال آن، یعنی کلسیتریول تبدیل کنند. رژیم‌های غذایی که کمبود ویتامین‌دی دارند، با آلرژی به شیر، عدم تحمل «لاکتوز»، گیاه‌خواری و رژیم غذایی مطلق گیاهی هم‌راه است. علایم کمبود ویتامین دی در بدن عبارت‌اند از: «درد استخوان، گرفتگی عضلانی، ضعف و احساس سوزن سوزن شدن.»
بیش‌تر افراد، مقداری از نیاز ویتامین‌دی خود را از طریق قرار گرفتن در معرض نور آفتاب تامین می‌کنند. فصل‌ها، زمان روز، طول روز، پوشش ابری، آلودگی هوا، مقدار ملانین پوست و کرم ضد آفتاب از عوامل موثر در قرار‌گرفتن در معرض تابش اشعه ماورای بنفش آفتاب و سنتز ویتامین دی هستند. بدن، ویتامین دی را بر اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید در طول بهار، تابستان، پاییز و حتا در عرض‌های جغرافیایی دور دست قطب شمال، تولید و آن را در کبد زخیره می‌کند.
کمبود «ویتامین دی» به نرمی استخوان در کودکان، نرمی استخوان در بزرگ‌سالان و پوکی استخوان در بزرگ‌سالان مسن‌تر می‌انجامد. نرمی استخوان، نوعی بیماری است که مشخصه‌ی آن فقر مواد معدنی در بافت استخوانی است، که منجر به نرمی استخوان و ناهنجاری‌های اسکلتی می‌شود
با این حال، برخی از افراد، مانند افراد مسن و افراد تیره پوست، در معرض خطر بیش‌تری برای ابتلا به نارسایی ویتامین دی هستند، چرا که وقتی که سن ما بالا می‌رود، پوست نمی‌تواند ویتامین دی را به صورت کارآمد سنتز کند و ما احتمالن کم‌تر خارج از منزل و در هوای آزاد وقت صرف می‌کنیم و علاوه بر این ممکن است مصرف ویتامین دی ما ناکافی باشد.
از طرف دیگر، مقدار زیاد ملانین در لایه «اپیدرمی»، باعث تیره‌تر شدن پوست و کاهش توانایی پوست برای سنتز ویتامین دی از نور خورشید می‌شود. افرادی که پوست تیره‌تر دارند، سطح پایین‌تری از «کلسیدیول» در مقایسه با افراد شناخته شده به‌عنوان سفیدپوست دارند. البته هنوز مشخص نیست که سطح پایین‌تر از کلسیدیول برای افراد با پوست تیره، چه پیامدهای بهداشتی قابل توجه‌ای دارد، اما مردم با اصل و نسب آفریقایی، آمریکایی، به‌عنوان مثال، ظاهرن کم‌تر از شکستگی و پوکی استخوان در مقایسه با سفیدپوستان رنج می‌برند.
مسمومیت با ویتامین‌دی به احتمال زیاد از مصرف بالای مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین دی است. این مسمومیت می‌تواند باعث نشانه‌هایی از قبیل بی‌اشتهایی، کاهش وزن، ادرار زیاد و آریتمی‌های قلبی شود. هم‌چنین می‌تواند سطح کلسیم خون را بالا ببرد که منجر به «کلسیفیکاسیون» در عروق خونی و پس از آن آسیب به قلب و کلیه‌ها شود. آفتاب بیش از حد نمی‌تواند منجر به مسمومیت ویتامین‌دی شود، به این دلیل که سنتز ویتامین دی بخشی از یک روند عکس‌العمل منفی است که خود ساخته شدن ویتامین D3 را محدود می‌کند. این نیز بسیار بعید به‌نظر می‌رسد که مسمومیت ویتامین دی از مصرف بیش از حد مواد غذایی که حاوی آن است به وجود بیاید.
و اما در پایان به‌خاطر بسپارید که مکمل‌های ویتامین‌دی می‌توانند با سایر داروها تداخل کند. داروهای «کورتیکواستروئید» مانند «پردنیزون» (prednisone) که برای کاهش التهاب استفاده می‌شود، می‌تواند جذب کلسیم را کاهش دهد و سوخت و ساز ویتامین دی بدن را مختل سازد. استفاده‌ی طولانی مدت، پس از آن می‌تواند به پوکی استخوان بی‌انجامد. داروی کاهش وزن «اورلیستات» به‌نام تجاری Xenical ®) و داروی کاهش کلسترول cholestyramine) (به نام‌های تجاریQuestran ®، ®LoCholest، و (Prevalite ®) می‌تواند جذب ویتامین دی و سایر ویتامین‌های محلول در چربی را کاهش دهد.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
پونه
سلام.من چجوری میتونم این آمپولو تهیه کنم؟ خیلی بهش نیاز دارم.مرسی