«معجزه‌ی نوشیدنی»

دکتر آویده مطمئن‌فر/ رادیو کوچه

avideh@koochehmail.com

صدها میلیون نفر در سراسر جهان چای می‌نوشند و سالانه سه‌میلیارد کیلوگرم چای در سراسر جهان تولید می‌شود. من خودم هیچ غذا یا نوشیدنی دیگری نمی‌شناسم که به اندازه‌ی «چای سبز» خواص درمانی داشته باشد. چای سبز از برگ‌های بخار پز شده «کاملیاسینسیس» به دست می‌آید و به مدت حداقل چهار هزار سال، به‌عنوان یک دارو در چین استفاده می‌شود. در اوایل ماه ژانویه سال جاری، مطالعه‌ی منتشر شده در مجله علمی «فیتومدیسین» (Phytomedicine) اظهار داشت که بر اساس تازه‌ترین پژوهش‌های دانش‌مندان دانش‌گاه «نیوکاسل»، نوشیدن چای سبز به‌طور منظم می‌تواند از مغز، در برابر بیماری «آلزایمر» و دیگر اشکال بیماری‌های مغزی محافظت کند.

فایل صوتی را از اینجا بشنوید

فایل را از این جا دانلود کنید

فواید نوشیدن چای سبز مرا به یاد «پارادوکس فرانسوی» می‌اندازد. سال‌ها همه از این‌که فرانسوی‌ها با وجود رژیم غذایی غنی و چرب، کم‌تر از آمریکایی‌ها از بیماری‌های قلبی رنج می‌برند شگفت‌زده بودند. جواب این معما در شراب قرمز بود که حاوی «رسوراترول»، «پلی‌فنل» موجود در پوست انگور است که اثرات منفی سیگار و رژیم غذایی چرب را محدود می‌کند. در یک مطالعه در سال 1997 در دانش‌گاه «کانزاس»، مشخص شد که «پلی‌فنل کاتشین»، به ویژه «اپیگالو کاتشین گالات» (EGCG) که در چای سبز موجود است، دو برابر از رسوراترول قوی‌تر است. این «آنتی اکسیدان» قدرت‌مند، می‌تواند شیوع خیلی پایین بیماری‌های قلبی در میان مردان ژاپنی را توضیح دهد. با وجود این واقعیت که هفتاد‌و‌پنج درصد از آن‌ها سیگاری هستند.

چای سبز، «اولونگ» (oolong) و سیاه‌و‌سفید همه از برگ‌های «کاملیاسینسیس» به دست می‌آیند، اما آن‌چه به چای سبز این خواص را می‌دهد، این واقعیت است که برگ چای سبز بخار پز شده است که مانع از اکسید‌شدن «اپیگالو» کاتشین گالات می‌شود. چای سیاه، سفید و اولونگ از برگ چای تخمیر‌شده به دست می‌آیند و شامل ترکیبی دیگر از اپیگالو کاتشین گالات هستند و خواص دیگری دارند.

چای سبز با افزایش «کلسترول(HDL)‌«، کاهش «کلسترول‌(LDL)‌‌« و «تری گلیسیریدها» به کنترل سطح کلسترول کلی کمک می‌کند.

ما از سال ۱۹۹۴ تا به حال می‌دانستیم که نوشیدن چای سبز خطر ابتلا به سرطان مری در مردان و زنان چینی را به‌شدت کاهش می‌داده است. در مطالعه‌ی جدیدی که در ژاپن انجام شده، ارتباط بین مصرف چای سبز و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی، عروقی و سرطان در جمعیت زیادی مورد مطالعه قرار گرفت. این مطالعه در سال ۱۹۹۴ در شمال ژاپن، جایی که چای سبز به‌طور گسترده مصرف می‌شود آغازشده بود. 80 درصد از جمعیت این منطقه چای سبز می‌نوشند و بیش از نیمی از آن‌‌ها مصرفی بیش از سه فنجان در روز دارند. شرکت‌کنندگان در این مطالعه هیچ سابقه سکته مغزی، بیماری قلبی و یا سرطان نداشته‌اند و برای مدت ۱۱‌سال برای همه علل مرگ و تا هفت‌سال برای علل خاص مرگ مورد مطالعه قرارداشتند. مطالعه نشان داد که مصرف چای سبز به‌صورت معکوس با تمام علل مرگ و بیماری‌های قلبی، عروقی در ارتباط است و شرکت‌کننده‌گانی که پنج فنجان یا بیش‌تر در روز مصرف می‌کنند، در مقایسه با کسانی که یک فنجان چای سبز در روز مصرف می‌کنند، ۱۶ درصد کم‌تر خطر مرگ و بیماری‌های قلبی و عروقی دارند.

محققان هلندی هم‌چنین دریافته‌اند که افرادی که بیش از شش فنجان چای در روز می‌نوشند ۳۶ درصد کم‌تر خط ابتلا به بیماری‌های قلبی در مقایسه با کسانی که کم‌تر از یک فنجان چای در روز می‌نوشند دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که مزایای قلبی، عروقی نوشیدن چای سبز می‌تواند توسط «آنتی اکسیدان‌ها» توضیح داده شود. «فلاونوئیدهای» محتوی در چای احتمالن در این کاهش خطر موثر هستند، اما هنوز مکانیزم آن نامعلوم است.

چای سبز با افزایش کلسترول‌HDL، کاهش کلسترول LDL‌و تری گلیسیریدها به کنترل سطح کلسترول کلی کمک می‌کند. اثرات چای سبز در افزایش سوخت و ساز بدن به سوزاندن کالری بیش‌تر و کاهش وزن کمک می‌کند. هم‌چنین، چای سبز در نوسازی سلول‌های پوست اثر دارد و با حفاظت پوست در برابر نور خورشید برای جلوگیری از علایم پیری زودرس و خشکی پوست موثر است. نوشیدن چای سبز به‌دلیل تنین (Tannin) موجود در آن که خواص ضد‌باکتری دارد، می‌تواند از پوسیدگی دندان و مسمومیت غذایی جلوگیری کند.

عارضه جانبی منفی گزارش‌شده از چای سبز تاکنون عمدتن به‌دلیل «کافئین»، بی‌خوابی است، اما سطوح کافئین موجود در چای سبز حتا کم‌تر از سطح موجود در قهوه است و این معلوم نیست که آیا از بین بردن کافئین باعث مخدوش‌شدن فعالیت‌های چای سبز بشود. زنان باردار و زنانی که به نوزاد خود شیر می‌دهند باید مصرف چای سبز خود را محدود کنند. از آن‌جا که چای می‌تواند بر شیر مادر تاثیر بگذارد، ممکن است اختلالاتی در خواب نوزادان ایجاد کند. مصرف چای سبز در نوزادان و کودکان به دلیل تنین موجود در چای سبز، که می‌تواند جذب آهن را کاهش دهد، به کم‌خونی اختلال «میکروسیتیک» (microcytic) مرتبط شده است. چای سبز باید دو ساعت قبل یا چهار ساعت بعد از تجویز آهن استفاده شود. افراد مبتلا به زخم‌های گوارشی باید از چای سبز اجتناب کنند، زیرا چای سبز می‌تواند تولید اسید معده را افزایش دهد. ترکیبات پلی فنول در چای سبز می‌تواند اثر درمانی (bortezomib)‌ داروی مورد استفاده در درمان سرطان را مخدوش کند. بیمارانی که تحت شیمی درمانی هستند باید از مصرف چای سبز و ترکیبات آن اجتناب کنند.

در هر حال در پایان به‌خاطر بسپارید که یک قوری چای، می‌تواند هم‌راه آسایش شما در تنهایی و شریک لذت در یک جمع باشد. یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید‌: «نوشیدن یک فنجان چای در روز، دارو ساز را ورشکسته می‌کند.»

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»