محبوبه شعاع / رادیو کوچه
یکم فوریه برابر با زادروز «جان فورد» یکی از کارگردان‌های صاحب‌نام سینمای آمریکا است. او که زاده سال 1894 بود. به‌خاطر ساختن فیلم‌های وسترنی چون «دلیجان» و «جویندگان» و هم‌چنین به تصویر درآوردن رمان‌های کلاسیک آمریکایی چون «خوشه‌های خشم» اثر «جان اشتاین‌بک» شهرت جهانی یافته‌است. جان‌فورد در سال 1973 درگذشت.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
«جان فورد» با نام اصلی «جان مارتین فینی» در یکم فوریه سال ۱۸۹۴ در «کیپ الیزابت، آمریکا» به دنیا آمد. پدر او «جان آگوستین فینی» و مادرش «باربارا کوران» هر دو در سال ۱۸۵۶ در ایرلند به دنیا آمده بودند و در سال ۱۸۷۲ از ایرلند به ایالات متحده مهاجرت کردند. آن دو در سال ۱۸۷۵ با یک‌دیگر ازدواج کردند و سه سال بعد به تابعیت کشور آمریکا در آمدند و به تدریج صاحب یازده فرزند شدند.
جان تا مقطع دیپلم در «دبیرستان پورتلند» درس خواند. که بعدها تالار مرکزی همین دبیرستان به‌خاطر بزرگ‌داشت وی به «تالار جان فورد» تغییر نام یافت. او در سال ۱۹۱۴ و با نام سینمایی «جک فورد» شروع به بازیگری در فیلم‌ها کرد. او علاوه بر فیلم‌هایی که برای بازیگری در آن‌ها مزد دریافت می‌کرد، در بعضی فیلم‌ها به‌صورت افتخاری نیز بازی می‌کرد.
جان فورد در ماه جولای سال ۱۹۲۰ با «ماری مک براید» ازدواج کرد و از او صاحب دو فرزند شد. گفته شده: وی هرگز از همسرش جدا نشد و‌لی به‌مدت پنج سال با «کاترین هیپورن» هنرپیشه معروف سینمای هالیوود رابطه عاشقانه داشت. آشنایی این دو از زمان بازی کاترین در فیلم «ماری ملکه اسکاتلند» که جان کارگردانی آن‌را به‌عهده داشت شروع شده بود.
جان فورد کارگردانی را در سال ۱۹۲۱ آغاز کرد و تا پایان زندگی بیش از صد فیلم ساخت که بیشتر آن‌ها وسترن بودند. او در یک گرده‌همایی انجمن کارگردان‌های آمریکا با یک جمله کوتاه خود را چنین معرفی کرده بود: «نام من جان فورد است، من وسترن می‌سازم» اما در واقع کارنامه هنری فورد نشان می‌دهد که او بیش از یک وسترن ساز معمولی، فیلم سازی بوده که جای‌گاهی خاص را در تاریخ سینما به خود اختصاص داده است.
هنرپیشه مورد علاقه او «جان وین» بود که در طول سی و پنج سال بیش از بیست فیلم برای او بازی کرد که از میان آن‌ها می‌توان به فیلم‌های مشهوری چون «دلیجان»، «جویندگان»، «مرد آرام» و «دختری با روبان زرد» اشاره کرد.
جان‌فورد با کمک فیلم‌برداران هنرمندی که با وی هم‌کاری داشتند، غرب آمریکا و تاریخ آن را در چند صحنه از با شکوه‌ترین صحنه‌هایی که تاکنون در سینما ساخته شده است در فیلم‌هایی چون «جویندگان» و «دختری با روبان زرد» به تصویر درآورده است.
جان فورد در سال‌های 1935، 1940، 1941 و 1952 موفق به کسب جایزه اسکار بهترین کارگردانی شد و از این لحاظ در میان کارگردان‌های آمریکایی دارای رکورد است. از میان چهار فیلمی که او اسکار بهترین کارگردانی را برای ساختن آن‌ها به‌خود اختصاص داد، فقط یک فیلم موفق به کسب اسکار بهترین فیلم نیز شد.
در سال 1973، «ریچارد نیکسون»، رییس جمهوری وقت آمریکا مدال آزادی ریاست جمهوری را به «فورد» اعطا کرد و در همان سال، انجمن فیلم آمریکا اولین جایزه دست‌ا‌‌ورد سینمایی خود را به او اختصاص داد. سبک فیلم‌سازی این کارگردان بزرگ آن‌چنان تاثیر عمیقی بر سینمای جهان داشته است که بزرگانی چون «اینگمار برگمن» و «اورسن ولز» وی را یکی از بزرگ‌ترین کارگردان‌های تمام اعصار دانسته‌اند.
جان فورد هم‌چنین پیش‌گام فیلم‌برداری فضای خارج از استودیو و نماهای بسیار باز بود که در آن شخصیت های فیلم در یک محیط طبیعی بسیار بزرگ قرار می‌گرفتند. او الهام بخش کارگردان‌های بزرگ سینما چون «جورج لوکاس»، «مارتین اسکورسیزی»، «آکیرا کوروساوا»، «استیون اسپیلبرگ»، «کلینت ایست وود»، «ویم وندرس»، «دیوید لین»، «پیتر بوگدایوویچ» و «کوئنتین تارانتینو» بوده است.
و اما سرانجام جان فورد در سی‌و‌یکم آگوست سال 1973 و در سن 79 سالگی درگذشت. او به سبب نوع ساخت فیلم‌هایش و هم‌چنین به تصویر درآوردن رمان‌های کلاسیک آمریکایی چون «خوشه‌های خشم» اثر «جان اشتاین‌بک» شهرت جهانی یافته است.
منبع‌ها:
گوگل
ویکی‌پدیا
سایت رشد
فرهنگ و هنر
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
