«جراح طبیعت»

مهسا / رادیو کوچه

«تاریخ قسمتی از فرهنگ است و ایران صاحب تاریخی غنی در معماری است و این تاریخ قسمتی از تاریخ معماری جهان نیز هست و از این رو می‌بایست گرامی داشته شده و نگه‌داری و حمایت شود.» این جمله بخشی از گفته‌های «‌خانم پروفسور فرشید موسوی» درباره تاریخ‌گرایی و معماری تاریخی در ایران است، نویسنده‌ی ایرانی کتاب «‌عمل‌کرد فرم» (The function of form) با وجود سالیان سال دوری از کشور و معماری سرزمینش‌، به شیواترین و روان‌ترین بیان ممکن سازه‌ها و اصطلاحات معماری ایرانی را در کتاب خود به رشته‌ی تحریر در آورده است. امروز در این برنامه کوچه رندان از بانویی معمار برای‌تان می‌گویم که  «‌جراح طبیعت‌» است .

فایل صوتی را از اینجا بشنوید

فایل را از این جا دانلود کنید

خانم پروفسور فرشید موسوی در سال ۱۹۶۵ میلادی در شهر شیراز متولد شد. او در 13 سالگی ایران را ترک و جهت ادامه تحصیل عازم  انگستان شد. در ۱۸ سالگی تحصیل معماری را در دانش‌گاه اسکاتلند آغاز کرد و پس از اتمام تحصیل و یک سال کار در کارگاه ساختمانی رنزو پیانو در مدرسه معماری در کالج لندن به ادامه تحصیل پرداخت.

خانم موسوی در سن ۲۴ سالگی و در هنگام تحصیل برای کسب مدرک کارشناسی‌ارشد معماری در  «دانش‌گاه هاروارد» «‌آلخاندرو زائرا پولو» همسر و هم‌کار آینده خود را ملاقات کرد. این دو جوان هدف مشترکی داشتند و برای رسیدن به آن سخت تلاش می‌کردند و آن چیزی نبود جز بیرون کشیدن مباحث و طرح‌های آوانگارد از برج‌های عاج مدارس معماری.

پروفسور موسوی در سال ۱۹۹۱ از «دانش‌گاه هاروارد» فارغ‌التحصیل شد و هم‌کاری با «‌زائرا پولو» در دفتر «رم کولهاس»  (Rem Koolhaas) را آغاز کرد. بعد از دو سال هم‌کاری، آن‌ها با یک‌دیگر ازدواج کرده و دفتر معماری خارجی   (FOA) را در لندن تاسیس کردند.

سال ۱۹۹۵ نقطه عطفی برای فرشید موسوی و شرکتش بود. آن‌ها در مسابقه بین‌المللی «‌طراحی فرودگاه بین‌المللی یوکوهامای ژاپن» شرکت کردند و برنده نهایی آن شدند. فرشید موسوی و زائرا پولو بعد از (رنزو پیانو) و (ریچارد راجرز) که بیست سال قبل برنده مسابقه‌ای در این سطح شده بودند، جوان‌ترین معمارانی بودند که توانستند در سطح بین‌المللی این چنین بدرخشند.

هفت سال بعد از برنده شدن طرح «‌فرودگاه یوکوهاما» توسط فرشید موسوی و همسرش، ساخت این بنای مهم به پایان رسید و شرکت آن‌ها برای معرفی معماری انگلستان در ونیز توسط کنسول‌گری بریتانیا انتخاب شد که این اتفاق مصادف بود با انتخاب خانم موسوی به عنوان پرفسور آکادمی هنرهای زیبای وین. خانم موسوی در «‌دانش‌گاه‌های  UCLA، کلمبیا، پرینستون» و چند مدرسه معماری دیگر در اروپا به عنوان ناظر و استاد و به مدت ۸ سال نیز در «‌اتحادیه معماری لندن» مشغول به تدریس بود .

سال ۲۰۰۳ سال چندان موفقی برای فرشید موسوی و شرکتش نبود چرا که طرح آن‌ها برای مسابقه بزرگ معماران جهان در نیویورک موفقیتی کسب نکرد ولی سال بعد را می‌توان یکی از موفق‌ترین دوره‌های کاری(FOA) نامید. از موفقیت‌های بی‌شمار آن‌ها در سال ۲۰۰۴ می‌توان به «‌نمایش‌گاهی از کارها و طرح‌های شرکت در انستیتوی هنرهای مدرن در لندن»، «برگزیده شدن به عنوان یکی از معماران مناقصه المپیک ۲۰۱۲ لندن» و «برنده شدن طراحی ساختمان جدید موسیقی و تئاتر «BBC» در وایت سیتی لندن» اشاره کرد.

طرح‌هایی که فرشید موسوی به هم‌راه همسرش ارایه می‌دهند این حس را به انسان القا می‌کند که گویی یک جراح پلاستیک پوسته زمین را در اختیار گرفته و به آن شکل می‌دهد. ساختمان‌ها به مناظر و مناظر به ساختمان‌ها تبدیل می‌شوند و انسان و طبیعت یک‌دیگر را در آغوش می‌گیرند. شاید همین نگرش به معماری باشد که(FOA)  را به یکی از خلاق‌ترین و مهم‌ترین شرکت‌ها در زمینه طراحی ‌شهری و معماری منظر در جهان بدل ساخته و جوایز بسیاری را برای آن‌ها به ارمغان آورده است.

خانم پروفسور فرشید موسوی علاوه بر این‌که عضو ثابت کمیته طراحی بین‌المللی (IDC) در لندن است یکی از اعضای گروه مشاورین معماری و طراحی پارلمان انگلستان نیز به شمار می‌آید و هم‌چنین در نوامبر ۲۰۰۵، به عنوان مسوول کمیته برگزارکننده اعطای جوایز معماری «آقاخان» برگزیده شد.

او در طول فعالیت حرفه‌ای خود به عنوان بانویی معمار جوایزی هم‌چون: «‌چهار جایزه اروپایی  RIBA، جایزه تجاری اروپا برای در نظر گرفتن مسایل محیطی در مجتمع استانبول، جایزه معمار سال اسپانیا، جایزه توپوگرافی در ونیز، جایزه معماری اریک میرالس، مقام دوم مسابقات بین‌المللی بازسازی ساختمان‌های کنار آب در تنه‌ریف اسپانیا» و ده‌ها جایزه دیگر را کسب کرده است .

بیش‌تر فعالیت‌های خانم موسوی و طرح‌های در دست اقدام ایشان در تعداد زیادی کاتالوگ به چاپ رسیده اند و بدین وسیله آثار ایشان به مردم معرفی می‌شوند.

خانم پروفسور فرشید موسوی که معتقد است «‌کپی کردن از تاریخ برابر با تولید معماری با همان روح و حال و هوایی نیست که پیشینیان ما، آن‌ها را به مثابه نمونه‌هایی اصلی در زمان، تولید کردند» از برجسته‌ترین معماران دنیا‌، بانویی است که نه تنها طبیعت که بافت‌های قالی و قالی‌چه‌های ایرانی را نیز در طرح‌هایش می‌توان دید .

منابع :

www.f-o-a.net

مصاحبه‌ای اینترنتی با فرشید موسوی در ژانویه سال 2002 – مصاحبه‌گران: نگار نصیری / نازلی سیاحیان

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»