«ویدئو / نوروزانه- بخش دوم»

رضا افتخاری / رادیو کوچه

«ماهی قرمز نخریم»

تجارت ماهی‌های قرمز مدت‌ها است که در یک دوره زمانی ۱۵ اسفند تا ۱۵ فروردین شکل گرفته است. تجارتی که محصول آن هیچ ریشه‌ای در تاریخ باستانی عید نوروز ایرانی ندارد. ۸۰ سال پیش به هم‌راه ورود چای به ایران ماهی قرمز نیز که سمبل عید چینی است به سفره‌های هفت سین مراسم عید نوروز ما وارد شد غافل از این‌که در عید چینی ماهی قرمز را رها می‌کنند تا زندگی جریان یابد و ما ماهی قرمز را اسیر تنگ‌های بلورین می‌کنیم تا هم‌زمان با رشد سبزه‌های سفره‌های‌مان و باروری زمین هر روز او را به مرگ نزدیک و نزدیک‌تر کنیم. دکتر نیکنام نماینده مجلس هفتم که زرتشتی است درباره ماهی قرمز سفره هفت سین می‌گوید: «در هیچ‌کدام از مراسم سنتی‌مان در مورد نوروز ماهی قرمز جای‌گاهی ندارد. در سفره عید انار به نشانه باروری و عشق و یا سیب سرخ درون ظرف آب مقدس رها می‌شود تا عشق و باروری هم‌چنان پاینده بماند.» نیکنام می‌گوید: «اگر ایرانی‌ها می‌دانستند که ماهی قرمز هیچ ریشه تاریخی در سفره هفت سین ندارد به جای پرداخت پول برای خرید و قتل ماهی‌های قرمز به بهانه عید، سیب قرمز یا انار را در آب رها می‌کردند که ریشه در تاریخ این دیار دارد.»

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=ePZReMUx7Fc[/youtube]

ماهی‌های قرمز که برای ایام عید پرورش پیدا می‌کنند در حوض‌چه‌ها و استخرهای غیراستاندارد و آب‌های آلوده رشد پیدا کرده و به علت همین آب‌های آلوده می‌توانند عامل انتقال بیماری سل جلدی باشند. ماهی‌های سرخ و کوچک در مسیر رسیدن به میدان مادر (محل توزیع ماهی‌های قرمز) به علت حمل نادرست نخستین سکته قلبی را تجربه می‌کنند، دومین سکته حین پرتاب و تقسیم‌بندی از منبع اصلی به سطل‌های آب تجربه می‌شود و سومین سکته زمانی است که شما با ذوق و خنده نخستین تلنگر را به تنگ آب می‌زنید. صدا موج برمی‌دارد و هجوم می‌برد تا قلب کوچک ماهی برای همیشه بایستد. ماهی به پهلو می‌شود، روی آب می‌آید و مرگ را میان سفره مقدس هفت سین که همه عناصرش ریشه در تولد و باروری دارد به تصویر می‌کشد. ماهی قرمز ایرانی نیست. سفره هفت سین ایران باستان از هزاران سال پیش تاکنون هرگز هیچ عنصری را در دل خود نداشته که بخواهد شاهد مرگ باشد. هر سال ایام عید ۵ میلیون قطعه ماهی می‌میرند. ۵ میلیون قطعه ماهی قرمز به خاطر لحظه شاد بودن ما، به خاطر رنگ و لعاب سفره هفت سین، به خاطر هیچ. عجیب نیست اگر بخواهیم که هر خانوار ایرانی تصمیم بگیرد امسال از خیر خرید ماهی قرمز بگذرد.

عجیب نیست اگر بدانیم در صورتی که ایرانی‌ها از خرید ماهی قرمز منصرف شوند این تجارت سیاه روزی پایان خواهد یافت. عجیب نیست اگر باور کنیم سیب سرخ یا انار همان سرخی سفره هفت سین ایرانی است که ریشه در تاریخ چند هزار ساله سنت ما دارد. عجیب نیست اگر تابلوی معروف هفت سین «کمال‌الملک» را در کاخ گلستان به تماشا بنشینیم و ببینیم که او نیز ماهی قرمز را میان سفره هفت سین‌اش طراحی و نقاشی نکرد.

عجیب‌تر نیست اگر از کودکان‌مان بخواهیم اولین نجات‌دهنده ماهی‌های قرمز باشند و به جای پرداخت پول برای دعوت ماهی‌ها به مرگ، تصویر آن را نقاشی کنند. سفره هفت سین ایرانی ماهی قرمز ندارد. به لحظه‌هایی فکر کنید که ماهی قرمزتان به پهلو روی آب تنگ سفره هفت سین نورزی‌تان می‌میرد. اکنون که این سنت بدون هیچ بهانه‌ای وارد فرهنگ ما شده است، سنت‌شکنی کنیم و دوباره به فرهنگ واقعی و قدیمی سفره هفت سین برگردیم. ماهی قرمز چند؟ سه تا ۵۰۰ تومان، شاید هم سه تا ۱۰۰۰ تومان. مهم نیست. شما امسال برای قربانی کردن ماهی‌های قرمز هیچ پولی پرداخت نخواهید کرد و به جای آن سیبی خواهید داشت که مرگ ندارد. امتحان کنید. امتحان شما نجات ۵ میلیون قطعه ماهی قرمز است.

بخش نخست را از این‌جا ببینید.

«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»