مجید بهشتی/ رادیو کوچه
majid.b@koochehmail.com
«تفاوت‌های کار در سینما و تاتر»
«علیرضا نراقی» از ایران تاتر در گفت‌وگویی با «کیومرث پوراحمد» دید‌گاه وی را درباره تفاوت‌های کار در سینما و تاتر جویا شده است. که ما بخشی از این نظرات را در این برنامه عنوان می‌نمایم. «کیومرث پوراحمد»، پس از 30 سال کارگردانی در سینما به تاتر آمده و اینک مدتی است که از اجرای نمایش «خرده خانوم» به کارگردانی او در ایرانشهر می‌گذرد. نمایشی در فضای دوران قاجار با متنی از اصغر عبدللهی که گویا چندان هم دراماتیک نیست و به قول پوراحمد دلی است.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
کارگردان خرده خانوم با کم‌ترین اصراری بر روی تحلیل‌های کلان و حتا تحلیل‌های فرمیک و بدون بررسی دلایلش از آمدنش به تاتر تنها به ابراز علاقه خود برای تجربه تاتر اکتفا می‌کند و می‌گوید: «آشکار است که کم‌تر بر تفاوت‌های سینما و تاتر و زوایای مختلف آن دقیق شده و نفس تجربه کردن و اجرای هیجان انگیز یک تاتر برایم کافی بوده و در پی هیچ چیز دیگری جز اجرای یک تاتر نبوده‌ام. تنها در میان سال‌ها کار سینمایی به دنبال تجربه تاتر بودم که چندان هم ساده و راحت برایم نگذشته است.»
وی درباره رجوع به تاریخ در فراز و فرودهای مختلف اجتماعی که یکی از واکنش‌های مرسوم جامعه و خصوصن نخبگان آن است و آیا انتخاب چنین متنی در فضای گذشته به عنوان اولین کار تاتری ناشی از چنین تحلیلی نبوده است، پاسخ داده:
«اصلن چنین چیزی نبوده، فقط سال‌ها بود که دوست داشتم تاتر کار کنم اما موقعیت آن پیش نیامده بود، تا اینکه متن خرده خانوم را که اصغر عبداللهی برای دلش نوشته بود را خواندم و احساس کردم که این متنی است که باید کار کنم. به هر حال در این متن تاریخ هست و تاریخ هم تکرارهایی دارد.»
تفاوت رویارویی کارگردان با متن در سینما و تاتر به چه صورت است؟ یعنی تحلیل و شکافتن یک فیلم‌نامه در سینما چه تفاوت‌هایی با تحلیل و شکافتن نمایش‌نامه برای اجرای صحنه‌ای دارد؟
در سینما تقریبن همیشه فیلم‌نامه‌های خودم را کار کرده‌ام. ممکن است اقتباس بوده باشد ولی به هر حال آن‌ها را با سلیقه و ذهنیت خودم نوشته‌ا‌م. این اولین بار است که تاتر کار می‌کنم و یک متن از شخص دیگری را اجرا می‌کنم. اما کارهایی که روی متن انجام دادم، تقریبن همان کارهایی بود که در سینما انجام دادم. حتا با فیلم‌نامه‌هایی که خودم نوشتم، در اجرا خود به خود تغییراتی ایجاد می‌شود، در فیلم‌هایم هم همین‌طور است. تغییرات خیلی صورت می‌گیرد و هیچ وقت اتفاق نیفتاده که فیلم‌نامه همان‌طور که بوده جلوی دوربین برود. معمولن تغییرات زیادی در چیزی که نوشته شده، هنگام اجرا و در صحنه اتفاق می‌افتد.
در حفظ ریتم چطور، شما در سینما میز مونتاژ دارید و ریتم اثر را به همان چیزی تبدیل می‌کنید که می‌خواهید، اما در تاتر به دلیل اینکه اثر هر شب پیوسته و زنده اجرا می‌شود چه چالش‌هایی با ریتم داشتید؟
من سعی کردم مثل سینما برخورد کنم، اندازه را رعایت کنم ولی در اجرا دیگر خیلی نمی‌توانم دخیل باشم، موقع اجرا من هم مجبورم مثل یک تماشاگر بنشینم و تماشا کنم. هر چند بعد از هر اجرا نکاتی که به نظرم می‌رسد به بازی‌گرها می‌گویم ولی خیلی معلوم نیست فردا شب دقیقن چه چیزی پیش می‌آید و این خاصیت تاتر است.
با نمایش‌های ایرانی تا چه اندازه آشنا بودید، حالا مشخصن نمایش‌های شادی‌آور ایرانی که در این متن از آن‌ها استفاده شده است؟
خیلی کم، در جوانی بیش‌تر می‌خواندم اما بعد دیگر خیلی علاقه نداشتم و به جز آثار بهرام بیضایی به دلیل زبان فاخر و ساختار ویژه آثارش، خیلی نمایش‌نامه نخوانده‌ام.
…………………………………………..
«ایالت کویتزلند شاهد برگزاری یک جشنواره سه روزه نمایش کوتاه خواهد بود»
به گزارش ایران تاتر، منطقه «سان شاین کست» واقع در ایالت کویتزلند استرالیا از 28 تا 30 مردادماه میزبان جشنواره تاتر «سان شاین» است. این جشنواره سه روزه در سالن «یادبود جنگ»مرکز «بودریم» برگزار می‌شود.
این جشنواره گروه‌های زیادی را از نقاط مختلف جنوب شرقی کوینزلند به ساحل «سان شاین کست» می‌کشاند. در این دوره 22 نمایش کوتاه ظرف 3 روز اجرا می‌شوند. برنامه این جشنواره به بخش‌های مختلفی تقسیم شده و در هر بخش 3 یا 4 نمایش اجرا می‌شوند.
گفتنی است که جشنواره تاتر جوانان نیز مدت کوتاهی پس از آن و از 12 شهریورماه در تاتر «لیندلن» واقع در شهر نامبور (یکی دیگر از شهرهای ایالت کویتزلند) برگزار خواهد شد.
…………………………………………..
«برداشتی آزاد از اثر شکسپیر در ژاپن به صحنه می‌رود»
تابستان امسال تاتر «کومابا آگرونا» شهر توکیو میزبان یک جشنواره یک ماهه تاتر است. جشنواره «پان» از سال 1989 کار خود را آغاز کرده و دوبار در سال برگزار می‌شد، اما در دوره کنونی برای اولین‌بار به صورت سالیانه برگزار می‌شود.
«میکانی یانایهارا» که مدیریت این جشنواره را بر عهده دارد، آثار متنوعی را از شهرهای ژاپن گرد هم آورده است.
وی هم‌چنین آخرین اثر خود با نام «هی تیمون، مثبت بیاندیش!» را در این جشنواره به صحنه می‌برد. این اثر بر پایه نمایش‌نامه «تیمون آتنی» «شکسپیر» به رشته تحریر در آمده و تصویرگر قدرت انسان برای غلبه بر سختی‌‌ها است. جشنواره تابستانه «پان» تا 5 مهرماه ادامه دارد و نمایش «هی تیمون، مثبت بیاندیش!» از 10 تا 13 شهریورماه بر صحنه تاتر «کوباما آکرونا» خواهد بود.
…………………………………………..
«شهر پاریس میزبان جشنواره دوازده روزه تاتر است»
تابستان هر سال یک گروه داوطلب از هنرمندان، دانش‌جویان و علاقه‌مندان به هنر نمایش، از مردم می‌خواهند که برای دیدار از یک جشنواره تاتر منحصر به فرد و خلاقانه دیدن کنند. این جشنواره امسال و در دوازدهمین دوره خود، از 19 تا 30 مردادماه برگزار می‌شود و آثار شرکت‌کننده در آن از طریق کارگاه‌های مختلف تاتر «برنت» آماده شده‌اند.
در این میان 7 نمایش چندین بار در دو تماشاخانه مختلف شهر پاریس اجرا می‌شوند. هر یک از این آثار نماینده یکی از گروه‌های محلی تاتر فرانسه به شمار می‌روند. در این میان چهار نمایش تحت عنوان «دوستانه-خانوادگی» و به صورت رایگان عرضه می‌شوند. گفتنی است که آثار این جشنواره همگی تک پرده‌ای هستند.
…………………………………………..
«اجرای اثر «ادوارد آلبی» در ایتالیا»
اجرایی از «چه کسی از ویرجینا ولف می‌ترسد» در شهر کورمونس به صحنه می‌رود.
تاتر عمومی شهر « کورمونس» استان گوریتزیا ایتالیا از 16 آبان‌ماه چهاردهمین فصل هنری خود را برگزار می‌کند.
«والتر مارمور» مدیریت نمایش‌های این فصل را بر عهده داشته و بر حضور سبک‌های متنوع تاکید دارد. این جشنواره با اجرای نمایش «شام احمق‌ها» اثر نمایش‌نامه و فیلم‌نامه‌نویس معاصر فرانسوی، «فرانسیس وبر» و با کارگردانی «آندرئا برمبیلا» آغاز می‌شود. سپس از 15 آذر اجرای «مدئا» اوریپید با ترجمه و اقتباس «میکله دی مارتینو» و «مائوریتزیو دی پانیچی» به صحنه می‌رود.
«چه کسی از ویرجینا ولف می‌ترسد» نمایش بعدی است که آن نیز به کارگردانی «لورنتزو لوریس» از 10 بهمن عرضه می‌شود و پس از آن برداشتی آزاد از داستان «اورلندو» اثر« ویرجینا ولف »از 27 بهمن بر صحنه خواهد بود.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
