پیمان عابدی/ رادیو کوچه
در دوران رضا شاه که دوران پی ریزی یک نظام جدید بود اقداماتی در جهت تقویت ناسیونالیسم (ملی گرایی) صورت گرفت. هدف از تقویت ناسیونالیسم این بود که ایرانیان را از هر قومیت و گویشی که هستند به گذشته‌ای یک‌سان و باشکوه که عامل یگانه‌گی و امید به پیش‌رفت بود پیوند دهد.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
ناسیونالیسم و توجه به ایران باستان تا حدودی منجر به وفاداری به شاه نیز می‌شد. رضا شاه تحت تاثیر باورهای خود و اندیشه‌های مشاورانش دست به یک سری اقدامات برای تقویت ناسیونالیسم زد. این اقدامات شامل موارد زیر بود:
1. ایجاد انجمن آثار ملی: این انجمن در سال 1311خورشیدی با فکر بازسازی آثار باستانی و تاریخی ایجاد شد و با تاسیس اداره باستان شناسی در سراسر ایران تلاش‌هایی در این زمینه انجام شد. نخستین گام در این راه، ایجاد بنیاد آرام‌گاه «فردوسی» شاعر حماسی ایران، تغییر شکل آرام‌گاه «حافظ» و ارایه‌ی طرح‌های تازه‌ای برای سایر شعرای ملی ایران بود. موزه ایران باستان و نیز کتاب‌خانه ملی به وسیله‌ی انجمن آثار ملی ایجاد و اداره شد. وظیفه‌ی این انجمن بازسازی آرام‌گاه بزرگان، ثبت و طبقه‌بندی آثار ملی و صورت برداری از آثار باستانی و تاریخی ایران بود.
2. ایجاد کانون ایران باستان: این کانون به وسیله‌ی «عبدالرحمن سیف آزاد» در سال 1310 خورشیدی و با یاری چند سرمایه‌دار زرتشتی و به منظور شناساندن بیش‌تر فرهنگ و تمدن ایران تشکیل شد و از آغاز بهمن 1311 نیز هفته‌نامه‌ی رنگی «ایران باستان» را چاپ کرد. سر لوحه‌ی این هفته نامه با نام«خدا-ایران» و با پیام «اندیشه‌ی نیک، گفتار نیک و کردار نیک» و تصویر «فروهر» و دو تصویر کوچک در دو سوی کلیشه‌ای از نقش «داریوش بزرگ» در تخت جمشید آراسته شده بود. بیش‌تر نوشته‌های این هفته‌نامه مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران در دوران هخامنشی و ساسانی بود.
3. تشویق پژوهش‌گران به نوشتن و برگرداندن کتاب درباره‌ی تاریخ ایران باستان: در این زمان با شکل گیری جو ناسیونالیسم ایرانی، زمینه برای نوشتن و ترجمه‌ی آثار تاریخ نگارانه فراهم شد و تاریخ ایران باستان به شکلی روشن‌تر از گذشته و با دیدگاهی ایرانی به رشته‌ی تحریر در آمد. البته این نوع تاریخ نگاری با روش نوین با «آینه‌ی اسکندری» نوشته‌ی «میرزا آقا خان کرمانی» آغاز شده بود. در این زمان «میرزا حسن خان مشیرالدوله» (پیرنیا) کتاب‌های «ایران باستان» و «تاریخ ایران» را نوشت. «صادق هدایت» نخستین ایرانی بود که متون پهلوی را به فارسی برگرداند، از جمله کارهای او ترجمه «زند و هومن یسن»، «کارنامه‌ی اردشیر بابکان»، «گزارش گمان شکن» و «شهرستان‌های ایران» بودند. «ابراهیم پورداوود» پدر دانش اوستا شناسی در ایران در این زمان دانش خود را کامل کرده و به برگرداندن اوستا به زبان فارسی اقدام کرد.
4. تغییر تاریخ رسمی کشور از هجری قمری به هجری خورشیدی
5. تغییر نام کشور از «پرسیا» به «ایران» و تغییر نام برخی شهرها: در 1313خورشیدی رضاشاه به ترغیب سفارت ایران در برلین دستور داد که از این پس نام ایران جای پرسیا را خواهد گرفت. در دی ماه همان سال بخش‌نامه‌ای از سوی وزارت خارجه به تمام سفارت‌خانه‌های ایران در خارج و سفارت‌خانه‌های خارجی در ایران صادر گردید مبنی بر این‌که «چون مملکت ما به اسم ایران خوانده می‌شود و سکنه‌ی آن ایرانی هستند، علتی ندارد که در ترجمه‌ی زبان‌های اروپایی ایران را پرسیا و ایرانی را پرسیان بخوانند و حال آن که پرسیا یا پارس یک قسمت از مملکت ایران است». از سوی دیگر واژه‌ی «پرسیا» با فساد گذشته‌ی قاجار هم معنا بود و تن‌ها نام بخشی از ایران، در حالی که ایران یادآور شکوه باستانی کشور و نشان‌گر اهمیت زادگاه نژاد آریایی بود. ضمن بخش‌نامه تقاضا شده بود که از آغاز فروردین 1314 خورشیدی در کلیه‌ی مکاتبات این موضوع را معمول دارند و دیگر ایران را پرسیا نگویند.
6. برگزاری کنگره‌هایی درباره‌ی تاریخ و فرهنگ ایران باستان: نخستین کنگره‌ی بین المللی هنر و باستان شناسی ایران در سال 1306 خورشیدی در «فیلادلفیا» به کوشش پروفسور «آرتور پوپ» و با نمایندگی «حسن تقی زاده» و «علی اکبر کاشف» برگزار شد بدین ترتیب با فراهم شدن شرایط لازم برای انجام تحقیقات باستان شناسی در ایران، کسانی چون «آرتور پوپ»، «ارنست هرتسفلد» و دیگران روانه‌ی ایران شدند و ایرانیان را با گذشته‌ی فرهنگی خود آشنا ساختند. ارنست هرتسفلد در کوه خواجه در سیستان دست به حفاری زد. او هم‌چنین در تهران کلاس آموزش زبان پهلوی برگزار کرد. نخستین نشست کنگره‌ی خاور شناسان نیز در 12 مهر 1313 خورشیدی به وسیله‌ی «فروغی» (نخست وزیر وقت) در تالار «دارالفنون» برگزار شد.
7. ایجاد فرهنگستان ایران (فرهنگستان زبان فارسی): در جریان کابینه‌ی دوم «محمدعلی فروغی» در 29 اردی‌بهشت 1314خورشیدی به پیش‌نهاد محمدعلی فروغی و حمایت «علی اصغر حکمت»، اساس‌نامه‌ی فرهنگستان در 16 ماده به‌وسیله‌ی وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه تنظیم و این نهاد ایجاد شد. مهم‌ترین اعضای پیوسته‌ی انجمن عبارت بودند از: «ملک الشعرا بهار»، «علی اکبر ده‌خدا»، «محمد علی فروغی»، «سعید نفیسی»، «بدیع الزمان فروزا‌‌ن‌فر»، «علی اصغرحکمت»، «حسین گل گلاب»، «رشید یاسمی»، «قاسم غنی»، «ابراهیم پورداوود»، «محمد قزوینی»، «محمد تدین»، «جلال الدین همایی»، «علی اکبر سیاسی» و «محمد حسابی».
این فرهنگستان تا سال 1320خورشیدی، 2000 واژه به تصویب رساند. واژه‌هایی مانند «شهرداری» به جای «بلدیه»، «فرهنگ» به جای «معارف» و «به‌داری» به جای «صحیه». بیش‌ترین تلاش برای جای‌گزینی واژه‌ی «دادگستری» به جای «عدلیه» به کار رفت، زیرا عدلیه تا آن زمان بر مبنای شریعت اسلام اداره می‌شد. گرچه فرهنگستان ایران در ایفای وظیفه‌ی پیرایش کامل زبان فارسی از واژه‌های بیگانه‌ی عربی و ترکی موفق نبود، چنان که به طور موقت در 1317خورشیدی به مدت یک هفته تعطیل شد، اما در ساختن شمار فراوانی واژه‌های فارسی موفق بود و زمینه را برای تلاش‌های بیش‌تر در آینده برای پالایش زبان فارسی آماده کرد.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
