اردوان‌روزبه/ رادیوکوچه
در روزهای 15 تا 17 فوریه 2010، بررسی ادواری جامع پرونده حقوق بشری جمهوری اسلامی برای نخستین بار در ژنو صورت می‌گیرد و از این پس قاعدتن هر چهار سال یکبار شاهد چنین روندی در ژنو خواهیم بود.
روال کار به این ترتیب است که در روز 15 فوریه نمایندگان کشورهای عضو سازمان ملل، اعم از عضو شورای حقوق بشر یا ناظر در زمانی حدود دو تا سه دقیقه (در مورد جمهوری اسلامی با توجه به تعدد متقاضیان، قاعدتا حدود دو دقیقه خواهد بود) سوالات خود را از نمایندگان جمهوری اسلامی خواهندکرد و پیشنهادهای احتمالی خود را نیز ارایه خواهندداد.
وقت در نظر گرفته شده برای این‌کار از ساعت 9 تا 12 روز دوشنبه 15 فوریه درنظر گرفته شده است. احتمال کمی وجود دارد که به خاطر عقب‌ماندن برنامه هفته قبل از آن شروع برنامه اندکی به تاخیر افتد. احتمال اینکه که به خاطر تعدد متقاضی ابراز موضع از جانب کشورها، این زمان بیش از 3 ساعت نیز طول بکشد، منتفی نیست.
پس از این اجلاس، ترویکایی شامل نمایندگان کشورهای سنگال، پاکستان و مکزیک، پیشنهادها را جمع کرده وبه مذاکره با نماینده یا نمایندگان جمهوری اسلامی خواهند پرداخت. نتیجه این مذاکرات در ساعات 12 تا 12 و 30 چهارشنبه 17 فوریه در اختیار اجلاس بررسی ادواری جامع شورای حقوق بشر قرار خواهد گرفت و روشن خواهد شد که جمهوری اسلامی چه تعداد از پیشنهادها را خواهد پذیرفت، چه تعداد را مورد بررسی قرار خواهد داد و چه تعدادی را رد خواهد کرد.
حضور و فعالیت در چند هفته پیش رو در این جهت که بیشترین و لازم‌ترین پیشنهادها از جانب کشورهای دنیا به جمهوری اسلامی ارایه شود، جلب رسانه‌ها به نشان دادن واکنش به این رویداد و حضور هر چه بیشتر در آکسیون‌های تدارک شده برای این روزها می‌تواند هم موارد گوناگون نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران را روشن‌تر کند و هم نمایندگان حاکمیت را به مقدار بیشتری مجبور به عقب‌نشینی در برابر خواست‌های جامعه بین‌المللی و افکار عمومی مردم جهان سازد.
در این راستا «حسن نایب هاشم»، فعال مدنی ایرانی در اتریش که یکی از برنامه‌ریزان حضور ایرانیان در ژنو است در مورد جزئیات این حضور در گفت‌و گو با رادیو کوچه توضیح می‌دهد:
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
برای اولین بار اجلاسی به صورت ادواری در ژنو برگزار می‌شود که قرار است برای اولین بار از دولت جمهوری اسلامی ایران در مورد وضعیت ایران از جهت حقوقی و سایر موارد سوالاتی شود. شما به عنوان یکی از فعالان مدنی ایرانی چه تدارکی در این زمینه دیده‌اید و با توجه به اینکه اولین بار است که این اتفاق می‌افتد، رویکرد ایرانیان اروپا نسبت به این موضوع چیست؟
همانطور که گفتید این برای اولین بار است که این اتفاق می‌افتد، بنابراین خیلی‌ها اطلاع ندارند که این روند جدید چگونه است. از زمانی که شورای حقوق بشر جایگزین کمیسیون حقوق بشر شده این روند اعلام شده که انجام شود و تاکنون در مورد نیمی از کشورهای دنیا انجام شده است. مسوولان حقوق بشر یا مسوول امور خارجه هر کشوری گزارشی از وضعیت حقوق بشر در کشور خود ارایه می‌دهد و نمایندگان کشورهای دیگر سوال‌ها و پیشنهادهایی را مطرح می‌کنند. پیشنهادها جمع‌آوری می‌شود و چون همه کشورها متحد هستند که حقوق بشر را در کشورشان گسترش و ارتقاء دهند، موظف هستند که این پیشنهادها را بپذیرند. تاکنون که این روند در مورد نیمی از کشورهای دنیا انجام شده و به این صورت بوده است.
تلاش است که این روند به تمام ایرانیان شناسانده شود و فرصتی است که می‌توان از آن استفاده کرد. متاسفانه بسیاری از فعالان حقوق مدنی و حقوق بشر هم حتا با اجزا و زوایای این روند آشنایی کامل ندارند. هنوز تسلط کافی براینکه چگونه می‌شود این روند را برای ارتقاء حقوق بشر در جامعه ما به خدمت گرفت، وجود ندارد. دفعه بعد که این اتفاق بیافتد چهار سال بعد خواهد بود زیرا وضعیت کشورها در دوره چهار ساله بررسی می‌شود و بعد ادامه پیدا خواهد کرد. تلاش کردیم که چندده نفر از فعالان حقوق بشر درون مقر سازمان ملل باشند و با نمایندگان کشورهای مختلف به بحث و تبادل نظر بپردازند و ترغیب کنند که پیشنهادهایی که مورد نظر ما است ارایه شود تا نمایندگانی که از جمهوری اسلامی گسیل می‌شوند تحت فشار قرار بگیرند و پیشنهادهای بیشتری را بپذیرند.
در خارج از مقر هم بتوانیم با حضور چند صد نفره یا چند هزار نفره نشان دهیم که مردم ایران درخارج کشور که امکان حضور در ژنو را دارند با این شدت نقض حقوق بشر مخالف هستند و می‌خواهند که وضعیت حقوق بشر در کشور ما بهبود پیدا کند. امیدوارم که بتوان رسانه داخلی و خارجی را در این زمینه فعال کرد. و اگر مردم ایران در میدان آزادی جمع می شوند و ندای خود را سر می‌دهند در خارج از کشور در روزهای 26 تا 28 هم در ژنو حضور پیدا کنند و میدان آزادی ما میدان ملت‌های ژنو در مقابل سازمان ملل باشد. همانجایی که بشود خواست‌های ایرانیان را مطرح کرد.
سه شعار کلی وجود دارد. یکی اینکه حساب اکثریت قاطع مردم ایران با آن کسانی که نماینده دولت کودتا هستند جدا است و آن شعاری که در ایران داده می‌شد که” یا با اونا یا با ما” آنها را نمایندگی نمی‌کنند. بخشی از ملت و نیرویی که با اکثریت مردم ایران است اینجا است نه آن چند نفری که از طرف جمهوری اسلامی گسیل شده‌اند. باید به جامعه جهانی پیام داده شود که رویکردشان متفاوت باشد و ملاحظات دیپلماتیک را به کنار بگذارند و حساب‌های آینده را با جامعه و مردم ایران داشته باشند که تغیرات بنیادی و وسیع را در جامعه می‌خواهند.
دوم اینکه از یک سو ما با هم متحد هستیم و از سوی دیگر بی‌شماریم. ما می‌خواهیم این را به خوبی نشان دهیم . هر چند که یک موزاییک یا کلاژی از فرهنگ‌ها، دیدگاه‌‌ها، خواست‌های مختلف هستیم. به تفاوت هر رنگ و زبان همه با یک نام و نشان. و هر کدام از این تیکه‌های موزاییک گوهری است که با تلالو خاص خودشان یک ساروجی همه آنها را به هم پیوند می‌دهد. این هدف اصلی است که یگانگی و یکپارچگی را بتوانیم نشان دهیم.
سومین هدف این است که نشان دهیم تمام حقوق بشر برای تمام ایرانیان است. خواست ما تامین یک یا دو حق از حقوق بشر نیست بلکه ما همه حقوقی را که در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده ،دو میثاق الحاقی یعنی میثاق حقوق سیاسی و مدنی و میثاق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را می‌خواهیم. علاوه بر آن چیزهایی که تاکنون در کنوانسیون های متعدد سازمان ملل عرضه شده را برای تمام ایرانیان می‌خواهیم و هیچ فرقی بین ایرانیان نیست که این حقوق برایش تامین شود.
آیا فعالان مدنی ایرانی با اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل تماس‌هایی گرفته‌ا‌ند؟ آیا توانسته‌اند پاسخی را بگیرند دال بر اینکه نظرات خودشان را در سوالات بگنجانند؟
بله ما در این راستا تلاشی کرده‌ایم . من که در اتریش زندگی می‌کنم با چند تن از دوستانی که در اتریش هستند با نماینده حقوق بشر وزارت خارجه اتریش تماسی گرفتیم. از آنجا که گزارش‌گر ویژه شکنجه هم در اتریش است، از آنها تقاضا می‌کنیم که مساله مربوط به شکنجه ،که بدترین بعد آن در جامعه ما که همان تجاوزها است را مطرح کند.
اگر هر کدام از کشورهای مختلف عرصه‌ای از حقوق بشر را مد نظر داشته باشند و مطرح کنند، این امید را می‌توان داشت که تعداد کثیری از پیشنهادهای مختلف مطرح شود و نماینده جمهوری اسلامی مجبور شود که تعداد بیشتری را بپذیرد. اگر از این نظر آرایشی برای کسانی که در کشورهای دموکراتیک زندگی می‌کنند، امکان‌پذیر باشد با نمایندگان آن کشورها صحبت کنند و اگر هر کشوری که در زمینه حقوق بشر کارنامه روشنی دارد، مسایل نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی را طرح کند و ما هم با نمایندگان آن کشور در تماس قرار بگیریم، می‌شود دست‌آورد بیشتری را از این واقعه داشت.
در همین روزها نمایندگان سازمان‌های غیر دولتی و فعالان حقوق بشر و مدنی ایرانی که در مقر حضور دارند سعی خواهند کرد که با نمایندگان کشورها در این رابطه صحبت کنند. صبح روز دوشنبه روند اولیه که سوال‌ها مطرح می‌شود پایان خواهد یافت اما در حین سه روز نماینده سه کشور مکزیک، سنگال و پاکستان این پیشنهادها را جمع‌آوری خواهند کرد و با نمایندگان جمهوری اسلامی به مذاکره خواهند پرداخت. هر چقدر در آن سه روز این پیشنهادها وسیع‌تر باشد کار تا آن روز فعالان است، تا پیشنهادهای بیشتری توسط نمایندگان جمهوری اسلامی پذیرفته شود.
آیا فعالانی که در حال حاضر تصمیم دارند برای روزهای پانزدهم، شانزدهم و هفدهم در ژنو حاضر شوند، برنامه‌هایی تدارک دیده اند؟ ما از گوشه و کنار می‌شنویم که گروه‌هایی به صورت مجزا دور هم جمع می‌شوند. آیا بنا است که همه این گروه ها به صورت یک رویه مشخص در برابر سازمان ملل حاضر شوند؟
قطعن باید شعاری که همه با هم هستیم را به خوبی نشان دهیم. از آنجایی که همه بطور پراکنده در کشورهای خودشان هستند و می‌شود برای هماهنگی امکانات اینترنتی معینی را داشت، ولی امیدوارم بتوانیم در روز قبل (یکشنبه)در ژنو هماهنگی‌هایی را داشته باشیم. فکر می‌کنم این حرکت‌هایی که به سمت ژنو جریان دارد همه هم‌سو شوند و به صورت رود خروشان اعتراض شوند. باید در ژنو بود و دید که ما می‌توانیم به خوبی نشان دهیم که باهم هستیم یا نه.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
