اردوان روزبه / رادیو کوچه
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
وقتی چت یاهو به راه افتاد یکی از اعجاب انگیز ترین رخداد‌های زندگی من به وقوع پیوست. من که چت کردن و نشستن در جمع مجازی را با سرویس‌های «بی بی اس» آغاز کرده بودم، همه فضای مجازی که در یک چت دیده بودم یک تصویر «باینری» و محیطی خطی با ۱۶ رنگ بود که می‌توانستی در فضای چت روم که با پروتکل «ایکس۲۵» پشتیبانی می‌شد چند خط را با دیگران به اشتراک بگذاری. اما یک‌باره با ورود یاهو و آن نغمه به یاد ماندنی و کش‌دار «یاهووو» محیط زندگی مجازی کاربر پسند شد و دنیای چت و ارتباط بین آدمی عوض شد. رنگ و تصویر پا به صحنه زندگی مجازی گذاشت و این شد که من هم بخشی از زندگی شبانه‌ام را در «چت روم» های یاهو می‌گذراندم.
دیگر روزی صدها درخواست دوستی‌های اسپمی و غیر واقعی و پیشنهاد‌های «وب کم» و برهنه شدن‌های ده سنتی و بیست سنتی بود که از سر و کول چت روم‌های یاهو مسنجر بالا می‌رفت
به قول این بچه‌های امروزی خیلی زمان نبرد که چت روم‌های یاهو «خز» شد. دیگر روزی صدها درخواست دوستی‌های اسپمی و غیر واقعی و پیشنهاد‌های «وب کم» و برهنه شدن‌های ده سنتی و بیست سنتی بود که از سر و کول چت روم‌های یاهو مسنجر بالا می‌رفت. قضیه ساده بود: «یاهو قدرت کنترل شرایط را نداشت» این موضوع خیلی کمک کرد که با ظهور «گوگل» اول ملت خود را از دست ایمیل‌های یاهو که پر بود از پیام‌های تبلیغاتی و اسپم خلاص کنند و بعد با توجه به افول اقبال یاهو مسنجر، گوگل دست خود یاهو را با «اورکات»بالا برد. بیست و چهارم ماه ژوییه ۲۰۰۴ این سرویس با روی‌کردی تازه پا به عرصه وجود گذارد. سرویسی که دیگر رنج‌های ملامت بار یاهو مسنجر را نداشت. شما را از دست اسپم‌های ریز و درشت یاهویی نجات می‌داد و به نوعی«هویت» می‌داد. اورکات شروع تازه‌ای برای زندگی مجازی افرادی بود که مایل بودند اجتماعی‌تر و البته با شخصیت‌تر از چت روم‌های یاهو زندگی مجازی را آغاز کنند. علی‌رغم این که با هجوم زیادی نیز اورکات کار خود را آغاز کرد اما به نظر می‌رسد ستاره اقبال این سرویس علی‌رغم شیک و مرتب بودن خیلی زود در سایه خورشید «کتاب صورت» افول کرد.
این سرویس در برخی از کشورها نظیر «برزیل» و «هند» از چنان اقبالی برخوردار شد که شرکت گوگل اعلام کرد سرور‌های اختصاصی این کشورها را در خودشان برای گرداندن اورکات به راه خواهد انداخت اما کسی در موسسه غول اینترنتی «گوگل»فکر نمی‌کرد قرار است بازی کوچولویی که پسری جوان به‌راه انداخته است نه تنها اورکات بلکه سایر اجتماع‌های مجازی را زیر سوال ببرد. «مارک زوکربرگ» شهر کوچک مجازی که در چهارم ماه فوریه ۲۰۰۴ در هاروارد به‌راه انداخته بود خیلی زود تبدیل به یک کشور کرد که اینک پر جمعیت ترین کشور مجازی جهان به حساب می‌اید. «فیس بوک» بد جور به هویت «اورکات» لگد زده بود.
خیلی زود همه بار سفر بستند. خود من هم تا سال ۲۰۰۸ حواس به اورکات داده بودم اما بی هیچ بحثی نمی‌شد از این واگیردار شدن فیس بوک جلوگیری کرد و این شد که خورشید اورکات محصول دل‌بند گوگلی نیز در زندگی مجازی‌ام افول کرد و این شد که تمام هم و غم مرا این «کتاب صورت» به خود گرفت. البته این فقط اورکات نبود که در لب پرت‌گاه زندگی را پس از ۲۰۰۴ آغاز کرد. در پی ظهور کشور مجازی فیس‌بوکستان «وبلاگستان» نیز به قتل‌گاه رفت.
اما گوگل علی رغم این که برای این مبارزه تدبیر اندیشید و «گوگل پلاس» را در سال ۲۰۱۱ به عنوان جامعه مجازی رقیب در تنگ دل فیس بوک گمارد اما با کمی تعصب دست از سر اورکات بر نداشت. گوگل پلاس کار خود را با فضایی متنوع تر و امکانات بیشتری از اورکات آغاز کرد، لیک این پیر جامعه مجازی درست است که دیگر در خانه‌اش را کمتر اهل مجاز می‌زدند اما همان گوشه کنار به حیات خود ادامه می‌داد.
حیف که این مقاومت از طرف گوگل بی‌ثمر بود. کسی قرار نبود به خانه قدیمی که آن اول‌ها فقط با «دعوت‌نامه» کاربر را به آن راه می‌دادند برگردد. تا این که این مقاومت شکست. گوگل روز چهارم جولای ۲۰۱۴ به همه اعضای این خانه قدیمی جنگلی پیام زد که به زودی این خانه برای همیشه خراب خواهد شد. گوگل در متن نامه خود به کاربران چنین نوشته است:
«مراسم تودیع برای اورکات»
درست بعد از ده سال که از اولین روزهای جرقه زدن و سر هم کردن وصله و پینه‌های اورکات می گذرد تصمیم گرفتیم که با این سرویس خدا حافظی کنیم. در طول دهه گذشته، سرویس‌های یوتیوب، بلاگر و گوگل پلاس در گوشه گوشه جهان نفوذ کردند و همراه همه شدند.
در طول دهه گذشته، سرویس‌های یوتیوب، بلاگر و گوگل پلاس در گوشه گوشه جهان نفوذ کردند و همراه همه شدند
از آن جایی که رشد این جامعه‌های مجازی رشد اورکات است ما تصمیم گرفتیم انرژی و توانمندی‌مان را برای ساخت یه خواست‌گاه دیگر به عنوان یک جایگاه شگفت‌آور به کار بگیریم. ما اورکات را در ۳۰ سپامبر ۲۰۱۴ تعطیل خواهیم کرد. شما تا آن زمان فرصت خواهید داشت تا اطلاعات خود را از اورکات بردارید. ما گوگل «تیک اوت» را تا سپتامبر ۲۰۱۶ در اختیار شما گذاشته‌ایم تا بتوانید این اطلاعات را استخراج کنید. در صورتی که شما نیازی هم به داشته‌های خود ندارید کافیست از طریق اکانت گوگل تان اورکات را پاک کنید. این ده ساله عالی بود و اگر شما جزو کسانی هستید که هنوز از خدمات اورکات استفاد می‌کنید همین‌جا از شما عذر خواهی می‌کنیم. ما امیدواریم که در دیگر جامعه‌های مجازی به گفت‌و گو و ارتباط ادامه بدهید و حتا امیدوار هستیم در دهه آینده به فرصت‌های فراتر از آن دست بیابید.
با تقدیم علاقه
گوگل
حتا اگر گوگل بگوید که ۵۵۰ میلیون کاربر در سال ۲۰۱۳ همراه گوگل پلاس شده است، بعید به نظر می‌رسد فیس بوک به کسی فرصت بدهد تا کشوری بزرگتر از او بسازد.
دوستی می‌گفت نقل می‌شود که در راستای مرگ اورکات یکی از کارمندان بخش مدیریتی گوگل گفته است: «هرچه بخواهید گوگل به تکنیک و سرویس می‌اندیشد اما هیچ وقت به گرافیک و کاربر پسندی سرویس‌هایش فکر نمی‌کند و این می‌شود که باید اورکات را بکشد. -نقل به مضمون- بله، اورکات سی سپامبر در یک مراسم رسمی شاید به روش سامورایی‌های ژاپنی «هاراگیری» (خودکشی) خواهد کرد اما با رشد غیرقابل کنترل فیس بوک مرگ قرار است به نام کدام سرویس دیگر رقم بخورد؟
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
TAGS: اردوان روزبه, اورکات, دانش, رادیو کوچه, فیس بوک, گزارش, گوگل, گوگل پلاس, مارک زوکربرگ, هاراگیری, ویترین, یاهو مسنجر