گزارش / رادیو کوچه
منبع: سایت خبری تحلیلی روژ
آشنایی دمیرتاش با مساله کرد و ورود به دنیای سیاست
«دمیرتاش» گفته است که در یکی از روزهای ماه مارس ۱۹۸۸ زمانی که در شهر دیاربکر (آمِد) دانش‌آموز سال چهارم دبیرستان بوده، صدای سر دادن شعارهایی از بیرون کلاس به گوشش خورده است؛ سر و صداهایی که بعدها معلمش به او می‌گوید در اعتراض به بمباران شیمیایی کردها در حلبچه بوده است. پس از این حادثه و متعاقب آن گفت‌وگو با معلم‌شان درباره مصایبی که کردها از دست رژیم «صدام حسین» کشیده‌اند و مساله بمباران شیمیایی حلبچه، پی به هویت کردی خود برده است. بنا به پیشنهاد معلمش در آغاز سعی کرده است طرف سیاست نرود، اما عشق و علاقه‌اش به موزیک او را به سمت موزیک کردی می‌کشاند. وی می‌گوید که سال‌ها آهنگ‌های کردی را مخفیانه و به دور از چشم پدر و مادرش گوش می‌کرده است.
او می‌گوید در سال ۱۹۹۱ وقتی که دبیرکل حزب رنج خلق (حزب قانونی مدافع حقوق کردها در اوایل دهه ۱۹۹۰) توسط افراد ناشناس ربوده شد و سه روز بعد هم جسدش پیدا شد و به ویژه پس از آنکه در شهر دیاربکر (آمِد) تظاهراتی اعتراضی برگزار گردید، برای اولین بار به این فکر افتاد که وارد دنیای سیاست بشود.
از سوی دیگر، وقتی که یکی از برادرانش به اتهام عضویت در تشکیلات مخفی «پ.ک.ک» در دانشگاه موغلا دستگیر شد، به دلیل نبود امکانات مادی نتوانستند برای او وکیل اختیار کنند و به ۲۴ سال زندان محکوم شد. همین مساله باعث شد تا صلاح‌الدین جوان رشته تحصیلی خود را از «دریانوری» به حقوق تغییر دهد. وی برای همین منظور در سال ۱۹۹۳ از دانشگاه ازمیر به دانشگاه آنکارا رفت و در رشته حقوق شروع به تحصیل کرد.
وقتی یکی از برادرانش به اتهام عضویت در تشکیلات مخفی «پ.ک.ک» دستگیر و به دلادیل مادی نتوانستند برایش وکیل بگیرند و به ۲۴ سال زندان محکوم شد، دمیرتاش تصمیم گرفت رشته دریانوردی را رها کند و حقوق بخواند
او سال ۱۹۹۵ تلاش کرد تا دانشگاه را ول کرده و به صفوف «پ.ک.ک» در کوهستان بپیوندد. اما به دلیل لو رفتن رابط تشکیلاتی اش به مدت پانزده روز بازداشت شد و به این ترتیب برنامه پیوستن به کوهستان منتفی گشت.
از فعالیت حقوق بشری تا ریاست ب.د.پ
دمیرتاش در سال ۲۰۰۰ و چند سال بعد از آن به همراه «عثمان بایدمیر» و تعداد دیگری از حقوق‌دانان و فعالان حقوق بشر، در راس یک نهاد حقوق بشری صدها مورد نقض حقوق بشر در شمال کردستان را پیگیری کرده است. وقتی که «عثمان بایدمیر» در سال ۲۰۰۴ به عنوان شهردار شهر دیاربکر (آمِد) انتخاب شد، دمیرتاش به جای او ریاست جمعیت حقوق بشر را به عهده گرفت.
در سال ۲۰۰۶ در پی شرکت در یکی از برنامه های تلویزیون «روژ تی وی» به اتهام تبلیغ برای «پ.ک.ک» محاکمه شد. ابتدا به یک سال حبس تعزیری محکوم شد اما بعدها دادگاه تجدید نظر آن را به پنج سال حبس تعلیقی کاهش داد.
«صلاح الدین دمیرتاش» در سال ۲۰۰۷، پس از آنکه خطیب دجله سیاستمدار مشهور کرد به زندان افتاد، به جای او در رقابت‌های انتخاباتی شرکت کرد و به عنوان نامزد مستقل از حوزه شهر دیاربکر (آمِد) وارد پارلمان شد. در آن سال ۲۱ نامزد دیگر حزب جامعه دموکراتیک، د.ت.پ، که به عنوان کاندیدهای مستقل در انتخابات شرکت کرده بودند، به پارلمان راه یافتند و به این ترتیب کردها و حامیان چپ‌گرای آن‌ها برای نخستین بار در تاریخ جمهوری ترکیه توانستند فراکسیون پارلمانی تشکیل دهند.
«دمیرتاش» در آن دوره معاون رئیس فراکسیون «د.ت.پ» در پارلمان بود. پس از صدور حکم انحلال حزب در سال ۲۰۰۹ نیز وارد حزبی که کردها از پیش به عنوان جایگزین «د.ت.پ» به ثبت رسانده بودند، یعنی حزب صلح و دموکراسی، «ب.د.پ»، شد.
حکم توقیف «د.ت.پ» همچنین برای بسیاری از اعضای موسس این حزب نیز ممنوعیت فعالیت حزبی را به دنبال داشت؛ به همین خاطر دمیرتاش در کنگره فوق العاده «ب.د.پ» در فوریه ۲۰۱۰ با اکثریت آرا ابتدا به عنوان دبیرکل «ب.د.پ» و سپس، در پی تغییر سیستم اداره حزب، به همراه خانم «گولتن کشاناک» به عنوان اولین رئیس مشترک این حزب انتخاب شد.
دمیرتاش در سال ۲۰۰۶ در پی شرکت در یکی از برنامه‌های تلویزیون «روژ تی وی» به اتهام تبلیغ برای «پ.ک.ک» محاکمه و به یک سال حبس تعزیری محکوم شد اما بعدها دادگاه تجدید نظر آن را به پنج سال حبس تعلیقی کاهش داد
«دمیرتاش» از آن تاریخ به بعد بیش از پیش وارد دنیای سیاست شد و نقش مهمی در گفت‌وگوهای صلح میان «پ.ک.ک» و دولت ترکیه که بعدها «گفت‌وگوهای اسلو» نام گرفت، ایفا کرد. پیگیری جدی مسایل دیگری از جمله واقعه کشتار کولبران کرد در روستای مرزی «روبوسکی» توسط جنگنده‌های ترکیه در سال ۲۰۱۱، بازداشت گسترده فعالان کرد در جریان پرونده موسوم به «ک.ج.ک» از اهم فعالیت‌های «صلاح الدین دمیرتاش» در آن سال‌ها بود. او در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۱ نیز بار دیگر به عنوان کاندید مستقل از حوزه حکاری شرکت کرد و برای بار دوم به پارلمان راه یافت. در انتخابات آن سال جبهه «رنج، آزادی و دموکراسی» که مورد حمایت «ب.د.پ» بود، توانست ۳۶ کاندید مستقل به پارلمان بفرستد. اما عملن تنها ۳۰ نفر وارد پارلمان شدند. بقیه از جمله «خطیب دجله» و «سلما ایرماک» به خاطر آنکه به اتهام مشارکت در تشکیلات زیرزمینی «ک.ج.ک» در زندان بودند، از راهیابی به پارلمان بازماندند.
ه.د.پ و اولین دوره انتخابات عمومی ریاست جمهوری ترکیه
در سال ۲۰۱۳ به پیشنهاد «عبداله اوجالان»، رهبر زندانی «پ.ک.ک»، حزب دموکراتیک خلق‌ها، «ه.د.پ»، به منظور تحت پوشش قرار دادن اقشار و گروه‌های مختلف در کردستان و ترکیه و به عنوان یک تشکیلات چترآسا تاسیس شد.
ابتدا «ارتوغرول کورکچو»، سیاستمدار چپ‌گرای ترک و «صباحت تونجل» سیاستمدار کرد به عنوان روسای مشترک این حزب انتخاب شدند. اما در سال ۲۰۱۳ پس از برگزاری انتخابات شهرداری‌ها، در یک کنگره فوق‌العاده بسیاری از سیاستمداران حزب «ب.د.پ» به «ه.د.پ» پیوستند.
از آن تاریخ به بعد «ه.د.پ» به عنوان حزب اصلی و سراسری که مدافع حقوق کردها و سایر اقلیت‌ها است، ظهور کرد و «ب.د.پ» نیز با تغییر نام به «حزب مناطق دموکراتیک»، «د.ب.پ»، تبدیل شد و حوزه فعایت خود را به شمال کردستان محدود کرد.
دمیرتاش در ١٧ مارس ٢٠١۵ در کوتاه‌ترین نطق خود در جلسه هفتگی فراکسیون حزبش خطاب به اردوغان گفت: تا زمانی که یک هوادار و عضو ه.د.پ بر روی خاک این کشور نفس بکشند، تو رییس نخواهی شد
در کنگره «ه.د.پ» نیز «صلاح الدین دمیرتاش» و «فیگن یوکسکداغ» به عنوان روسای مشترک جدید «ه.د.پ» انتخاب شدند.
«دمیرتاش» در سال ۲۰۱۴ به عنوان نامزده «ه.د.پ» در نخستین انتخابات عمومی ریاست جمهوری ترکیه که در دهم اوت برگزار شد، شرکت کرد و با رجب طیب اردوغان به رقابت پرداخت. در واقع شرکت در آن انتخابات سنگ محکی برای «ه.د.پ» بود تا ببیند آیا می‌توانند در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ به صورت حزبی شرکت کنند یا نه.
در آن انتخابات «دمیرتاش» موفق شد و ۹.۸ درصد آرای سراسر ترکیه را کسب کند و به این ترتیب امید مسئولان «ه.د.پ» برای عبور از سد ده درصدی در انتخابات سال آینده افزایش یافت.
«نمی‌گذاریم خواب ریاست ببینی»
دمیرتاش علاوه بر اینکه در برابر حزب حاکم عدالت و توسعه و به ویژه شخص اردوغان منتقدی شجاع و جسور است، به سیاست‌مدارای ریزبین و خوش مشرب نیز مشهور شده است. به عقیده بسیاری از ناظران سیاسی ترکیه و روزنامه‌نگاران آن کشور، «دمیرتاش» تاثیر به‌سزایی در برگزاری آرام و بدون تنش تبلیغات انتخاباتی در دو ماه گذشته داشته است؛ وی از زبان تند و آتشینی که در سال‌های گذشته داشت فاصله گرفته بود. بسیاری نیز بر این باورند که «دمیرتاش»، به ویژه در دو انتخابات اخیر به عنوان یک سیاستمدار جوان، پرانرژی و جسور، چهره یک رهبر دموکرات، آزادی‌خواه و چپ‌گرا از خود به نمایش گذاشته است.
در جریان برگزاری گفت‌وگوهای دو سال و نیم گذشته میان قندیل، امرالی و آنکارا به منظور حل مسالمت آمیز مساله کرد، «ه.د.پ» از سوی منتقدین به نرمش در برابر حزب عدالت و توسعه متهم شده بود؛ به طوری که بسیاری تصور می‌کردند که ممکن است «ه.د.پ» به رجب طیب اردوغان در زمینه تغییر نظام سیاسی کشور و تبدیل آن به یک نظام ریاستی کمک کند. اما اندکی پیش از آغاز رسمی تبلیغات انتخاباتی، «دمیرتاش» با گفتن تنها یک جمله به همه گمانه‌زنی‌ها در این خصوص پایان داد.
به عقیده بسیاری از ناظران سیاسی ترکیه و روزنامه‌نگاران آن کشور، «دمیرتاش» تاثیر به‌سزایی در برگزاری آرام و بدون تنش تبلیغات انتخاباتی در دو ماه گذشته داشته است
دمیرتاش ظهر ۱۷ مارس ۲۰۱۵ در جلسه هفتگی فراکسیون حزب دموکراتیک خلق‌ها در پارلمان اعلام کرد که کوتاه‌ترین نطق هفتانه تاریخ فراکسیونش را پیشکش خواهد کرد و تنها با گفتن اینکه «ه.د.پ» هیچ نوع معامله و هم‌پیمانی نفرت‌انگیزی را با «آک پارتی» صورت نخواهد داد، خطاب به «اردوغان»، منتقدان و جامعه ترکیه گفت: «تا زمانی که یک هوادار و عضو ه.د.پ بر روی خاک این کشور نفس بکشند، تو رئیس نخواهی شد» و سپس جمله‌اش را کوتاه‌تر کرد و گفت: «تو را رییس نخواهیم کرد.» جمله‌ای که در میان رسانه‌های ترکیه انعکاس وسیعی یافت و به محور اصلی تبلیغات این حزب مبدل گشت.
دمیرتاش و هنر
«دمیرتاش» سودای هنر را نیز در سر دارد و در نواختن دیوان تبحری خاص دارد. وی زمانی که در ازمیر دانشجو بوده همراه با شماری از رفقای موسیقی دوستش گروهی را به نام « Koma Belengaz» را تشکیل دادند و گاهی وقت‌ها آوازهای «احمد کایا، فرهاد تونج و گروپ یوروم» را دوباره‌خوانی می‌کردند. در حمله انتخاباتی اخیر نیز دمیرتاش همراه با «دیار درسیم» یکی از سرودهای تبلیغاتی «ه.د.پ» را سرود.
خانواده
«دمیرتاش» دو برادر و سه خواهر دارد. مادرش خانه دار است و پدرش نیز تعمیرکار. یکی از خواهرانش طراح است، دیگری وکیل و دو خواهر دیگرش نیز معلم. برادرش «نورالدین دمیرتاش» در سال ۲۰۰۴ پس از ۱۱ سال از زندان آزاد شد و پس از مدتی ریاست حزب خلق دموکراتیک «د.ت.پ» را برعهده گرفت. وی اکنون در اقلیم کردستان به‌سر می‌برد و گرچه گفته می‌شود در اربیل زندگی می‌کند اما چندی پیش «صلاح الدین» اظهار کرده بود که «نورالدین» این اواخر برای مبارزه با گروه داعش و در صفوف حزب کارگران کردستان در شنگال بوده است.
«صلاح‌الدین دمیرتاش» در سال ۲۰۰۲ با «باشاک دمیرتاش» معلم ازدواج کرد و از این ازدواج نیز صاحب دو فرزند دختر به نام‌های «دلال» و «دیلدا» شده است.
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
