مجید بهشتی / رادیو کوچه
در پنچمین برنامه از تماشاخانه به زندگی هنری فرزانه تاییدی از هنرمندان عرصه نمایش و سینمای کشور می پردازیم.
فرزانه تاییدی متولد تهران است. پدرش یکی از امیران ارتش ایران بود. به خاطر شغل پدر در اغلب سفرها به استان‌های مختلف ایران سفر کرد. فرزانه دوران کودکی و تحصیل را در شهرهای مرکزی استان‌های اصفهان، کرمان، کرمانشاه، خوزستان و … گذرانده است . این اولین بار بود که فرزانه شانس ایران‌گردی را در دوران کودکی و نوجوانی داشته و دومین بار به خاطر حرفه خودش به عنوان هنرپیشه تئاتر در اداره هنرهای دراماتیک شانس سفر و بازی بر روی صحنه‌های مختلف شهرهای بزرگ و کوچک ایران را داشت.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
مدتی هم به کلاس باله رفت ولی زیاد طول نکشید که هنر نمایش، عشق حقیقی فرزانه شد . در سال 1341 با شرکت در اولین نمایش زنده تلویزیونی، او در اداره هنرهای دراماتیک به طور رسمی کار در تئاتر را آغاز کرد. پس از یکسال و اندی کار در حوزه نمایش های تلویزیونی با پرویز کاردان هنرپیشه و نویسنده و کارگردان تئاتر اداره هنرهای دراماتیک ازدواج کرد. ثمره این ازدواج کوتاه مدت پسرش کیوان می‌باشد.
در طول پنج سال و نیم فعالیت در اداره هنرهای دراماتیک فرزانه تاییدی در بیش از 30 نمایش نامه تلویزیونی و نمایش روی صحنه در تهران و اغلب شهرهای بزرگ و کوچک ایران حضور داشته است.
فرزانه در سال 1346 به همراه پدرش عازم امریکا شد. در مدت اقامت پنج ساله در امریکا با شرکت در کلاس‌های شبانه کالج معتبر کالیفرنیا که به کارگاه تئاتر معروف است، دوره کوتاه آموزشی چند ساله در مورد تاریخ غرب و بازیگری در صحنه را آموخت. فرزانه عقیده دارد که بیشترین تجربه‌ها را در آموختن هنر تئاتر از دیدن نمایش نامه‌های مختلف بدست آورده است . در طول مدت اقامت خود در ایالت کالیفرنیا در شهر لوس آنجلس با حسین رجاییان کارگردان تحصیل کرده در رشته سینما در دانشگاه آشنا شد. رجاییان فرزانه را برای نقش اول فیلم خود انتخاب کرد و فرزانه را به ایران دعوت کرد.
فرزانه تاییدی در اوایل سال 1972 به ایران بازگشت و فعالیت مجدد خود را در تئاتر ادامه داد و کار در سینمای ایران را آغاز کرد. در این دوره با بهروز به‌نژاد بعنوان زوج هنری در اغلب کارهای تلویزیونی و سینمایی فعال بود که این همراهی هنوز ادامه دارد.
پس از انقلاب اسلامی ، فرزانه تاییدی که در استخدام رسمی اداره برنامه‌های تئاتر وزارت فرهنگ و هنر بود در سال 1359 با حکمی از سوی وزارت ارشاد اسلامی از کار برکنار شد . دلیل ذکر شده در حکم رسمی وزارت ارشاد اسلامی این گونه نوشته شده بود : «برای پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی، شما مازاد براحتیاج می‌باشید و بدیهی است که از این تاریخ تمام حقوق و مزایای شما قطع می‌شود.»
در آن زمان جمشید مشایخی رییس اداره برنامه‌ها ی تئاتر بود. در این مورد فرزانه تاییدی می‌گوید: «تا امروز که بیش از 26 سال از انفلاب اسلامی می‌گذرد این را می‌دانم که من اولین و تنها کارمند رسمی اداره برنامه‌های تئاتر بودم که بدین‌گونه از کار برکنار شدم . به هرحال بر اساس قانون رسمی استخدام کشوری من هم می‌بایست یا بازنشسته می‌شدم و یا بازخرید . تمام سال‌هایی که کارمند رسمی وزارت‌خانه بودم حق بازنشستگی و حق بیمه می‌پرداختم و می‌بایست همه این مزایا در نظر گرفته می‌شد که نشد! من تا امروز هم نمی‌دانم که جرمم چه بوده است؟»
فرزانه توانست مدت هفت سال و چند ماه در ایران اسلامی دوام بیاورد و تا سال هزار و سیصد و شصت کار در تئاترهای لاله زار را ادامه داد. او آخرین فیلم سینمایی خود به نام «میراث من جنون» را بدون حجاب اسلامی کار کرد که فیلم مذکور در اکران عمومی با استقبال تماشاگران روبرو شد.
و بالاخره بعد از هفت سال و چند ماه که فرزانه ممنوع‌الکار شده بود توانست با کمک و تلاش‌های یار و هم کار زندگیش بهروز به‌نژاد در اوایل سال 1365 خودش را به بندر کراچی در کشور پاکستان برساند و بالاخره به کشور انگلستان وارد شود. بعد از چند ماهی بهروز به‌نژاد، یار همیشگی او نیز به انگلستان آمد و تا کنون هر دو در لندن کار و زندگی می‌کنند.
برخی از کارهای شاخص فرزانه تاییدی در تاتر عبارتند از:
امیر ارسلان نامدار 1344
شاه عباس و پیر پاره دوز 1345
بنگاه تاترال 1354
مطبخ و مرگ همسایه 1355
نیویورک … نیویورک 1355
نمایش طولانی 1356
بازرس 1358
دیار خاموشان 1359
عروسک ها 1359
خروس بی محل 1359
انسانها 1359
قاچاق آدمیزاد 1367
عرش 1987
قصه دیار و دیوار 1988
دیوار چهارم 1989
خرس و خواستگاری 1996
آثار سینمایی این هنرمند نیز عبارتند از: جهنم به‌اضافه من، خاک، سفر سنگ، میراث من جنون و بدون دخترم هرگز.
این هنرمند هم‌چنین در نمایش‌نامه‌های تلویزیونی خداحافظ، تابستان طولانی، مزرعه سبز و آتشکده به ایفای نقش پرداخته‌است.
منبع:
نوشته‌های فرزانه تاییدی
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
